یادداشت
تعداد بازدید : 12
ضرورت مشارکت مردم در برنامه ریزی جامع مسکن
نویسنده : مصطفی قلیخسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور
مسکن همواره یکی از نیازهای اساسی در هر جامعه ای محسوب می شود و جنب و جوش برای به دست آوردن آن، موضوعی است که هیچ گاه از تب و تاب نمی افتد. در واقع مسکن به عنوان کالای سرمایهای که مستهلک میشود و قیمت آن متأثر از تورم و سیاستگذاریهاست، در عین حال از محل اجاره، درآمدزایی داشته و نسبت به داد و ستدهای زمین، فرایند مشترییابی راحتتری دارد و البته هزینه نقل و انتقال آن نیز بالاست.
در کشور ما به دلیل رشد جمعیت، شهرنشینی، مهاجرت های داخلی، ضعف منابع مالی، مشکلات مربوط به عرضه زمین و توامان نوسان در بازار مصالح ساختمانی و کمبودها در این بخش در کنار ضعف وجود نیروهای متخصص در بخش اجرای کار و از همه مهم تر نبود
خط مشی، سیاستگذاری و برنامه های مناسب، این مسئله به چالش و دغدغهای جدی تبدیل شده است.
در واقع بخش مسکن طی دهه های اخیر سیاست گذاری و فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده است. سیاست هایی که گاه باعث رونق و رشد ساخت و ساز شده و گاه این بخش را با رکود سنگینی مواجه کرده است. افزایش تصاعدی قیمت زمین و مسکن، دوره های رکود سنگین، سوداگری فراوان در این حوزه، سنتی ماندن ساخت و ساز، فقدان طراحی شهری و شهرسازی مناسب و ... همه و همه نشان از نداشتن دید کلان به این بخش و ناکارآمدی سیاست های اجرا شده در جهت رونق پایدار در بخش مسکن دارد. البته ناگفته نماند این بازار از آثار کوتاه مدت، پویا و بلندمدت متغیرهای نرخ ارز، قیمت طلا، شاخص بازار سهام، نقدینگی، نرخ سود بانکی، نرخ تورم و درآمدهای نفتی نیز تاثیر می پذیرد.
آن چه که مسلم است، بازار مسکن مشابه دیگر بازارهای اقتصادی از دو بعد عرضه و تقاضا تشکیل شده است، لذا اگر از دید مرسوم عرضه و تقاضا بخواهیم بازار مسکن کشور را بررسی کنیم، لاجرم باید بگوییم که با توجه به عرضه و تقاضا و سنگین تر بودن کفه حجم تقاضا نسبت به کفه عرضه، با شرایط دشواری رو به رو هستیم اما در سمت دیگر، شرایط اقتصادی حاکم به همراه رشد طبیعی جمعیت، تامین مسکن را برای بسیاری از مردم تحت الشعاع قرار داده است. در واقع به رغم وجود تقاضا اما منابع متقاضیان برای خرید مسکن کفایت نمی کند.
به باور کارشناسان امر، اگر شاخص های کلان اقتصادی کشور تثبیت شوند، می توان در خصوص آینده بازار مسکن پیش بینی کرد.
بنابراین از آن جا که بسیاری از متقاضیان مسکن کشور هم اکنون ناتوان از خرید هستند، می توان گفت که اگر دولت توجهی جدی به این مسئله نداشته باشد، به طور قطع طی سال های آینده بار دیگر با بحران مسکن و در پی آن افزایش چشمگیر قیمت در این بخش رو به رو خواهیم بود.به نظر می رسد که مسئولان و متولیان امر باید برای کنترل بازار مسکن تدابیر جدیدی اتخاذ کنند.
نوسازی بافتهای فرسوده و افزایش تسهیلات خرید یا ساخت مسکن، نقش بسیار موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن دارد به طوری که با افزایش تسهیلات بافتهای فرسوده رونق در این بازار ایجاد میشود. فراموش نکنیم که مشارکت مردم در برنامه ریزی و سیاست های جامع مسکن، می تواند در بلندمدت به تسهیل شرایط کمک کند.باید اذعان کنیم، با وجود آن که تاکنون برنامه های متفاوتی به عنوان راهکار برای رفع مشکلات در بخش مسکن و تثبیت بازار در دستور کار قرار گرفته اما به واقع شاهد توفیقی در این عرصه نبوده ایم و هنوز موضوع مسکن و تامین آن دغدغه بسیاری از مردم است.
مسکن از جمله بخش هایی است که با مسائل مختلفی در سطح جامعه ما پیوند خورده است و ابعاد اجتماعی پُررنگی دارد. اما در مقابل به واسطه فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت اقتصادی، نداشتن برنامه ریزی جامع مسکن و سایر نارسایی هایی که در زیرساخت های اقتصادی وجود دارد از یک سو و افزایش شتابان جمعیت شهرنشین از سوی دیگر، تامین سرپناه در کشور ما به مشکلی چند بعدی تبدیل شده است. از این منظر، راهکارهایی که توسط مسئولان و متولیان امر پیش بینی می شود باید چندوجهی باشد و بخش های مختلف را در بر بگیرد.
بنابراین برنامه ریزی موثر مسکن نیازمند شناخت دقیق وضع موجود و شاخص های مختلف مربوط به مسکن در مناطق گوناگون در کشور است و از همه مهم تر آن که باید مشارکت مردم در امر برنامه ریزی و اجرا نیز محقق شود.
در نهایت این که دولت باید با قانون گذاری و مراقبت بهتر از بازار مسکن، برای خروج از این وضعیت بکوشد و شرایط تولید را بهبود ببخشد. همچنین دولت باید بستر لازم برای ورود بخش خصوصی به بازار ساخت و ساز مسکن را فراهم سازد تا بار دیگر رونق عرضه هم به بازار تولید و هم به بخش تقاضا بازگردد.
فراموش نکنیم، بازار مسکن به عنوان سکاندار اقتصاد کشور نقش بسیار موثری در بخش های مختلف و به ویژه رشد اشتغال در عرصه های مرتبط با خود دارد، بنابراین رونق و تثبیت قیمت آن تاثیر خود را بر جامعه باقی می گذارد و باید مسئولان بخش اقتصاد هرچه سریع تر به دنبال تدابیر لازم برای بهبود این بازار باشند.
با توجه به نکاتی که بیان شد، امیدواریم بتوانیم شاهد روزهای روشنی در بخش مسکن کشورمان باشیم.