یادداشت
تعداد بازدید : 23
بازاریابی؛ مهم ترین چالش فراروی صنایع دستی ایرانی
نویسنده : علی وقف چی رئیس فراکسیون فرش و صنایع دستی مجلس شورای اسلامی
صنایع و هنرهای دستی نمایهای از فرهنگ و تمدن هر ملتی هستند و همواره جلوه گر خلاقیتها و ایدههای ذهنی آن به شمار میآیند. کشور ما نیز بیرون از این قاعده و بنیان نیست و با فرهنگ پربار تاریخی که دارد، همگام با تمدنهای کهن در ارائه هنرهای دستی، پیشتاز تاریخ است. صنایع دستی امروزی نیز یادگار همین گنجینههای ارزشمند تاریخی هستند و پشتیبانی و پاسداری از آنها در پرتوان کردن و رونق اقتصاد کشور موثر است. از این نگاه باید همه بسترهایی که به معرفی و عرضه موفق این ظرفیت کمک میکنند را شناسایی و بر روی آن سرمایهگذاری کرد.
صنایع دستی به دلیل فراوانی مواد اولیه، ارزانی، دسترسی آسان به آن، نیاز نداشتن به سرمایه زیاد، نداشتن آلایندگی زیست محیطی، ارزش افزوده مناسب و... میتواند بهترین گزینه برای رفع بیکاری و ایجاد اشتغال باشد. همچنین به واسطه ارتباط تنگاتنگ صنایع دستی با صنعت گردشگری، توجه به این بخش میتواند برای جلب و جذب گردشگران به کشور سودمند باشد.
در کنار همه اینها، شرایط ایجاد کارگاههای تولیدی این بخش در مناطق روستایی و کمبرخوردار فراهم است و همین امر میتواند به توسعه متوازن این حوزه نیز بینجامد.
حالا اگر دولت، رونق اشتغال و صادرات را مدنظر دارد، این صنعت میتواند محمل خوب و قابل قبولی برای تحقق این مهم باشد، زیرا این صنعت از توجیه اقتصادی مناسبی برای سرمایه گذاری برخوردار است و حتی میتواند نقش موثری در ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع محلی و روستایی ایفا و از پدیده شوم مهاجرت و بیکاری، جلوگیری کند.
از این منظر و به منظور افزایش فرصتهای شغلی این صنعت؛ برپایی کارگاههای آموزشی، برگزاری نمایشگاههای داخلی و ایجاد فروشگاههای عرضه مستقیم در کنار ارائه خدمات رفاهی وتبلیغ جاذبههای گردشگری توصیه میشود. استان خراسان رضوی نیز در زمره استانهای پیشرو در حوزه صنایع دستی است اما مسئولان این استان نیز مانند سایر نقاط کشور باید تلاش بیشتری برای معرفی آثار ارزشمند این خطه در حوزه صنایع دستی داشته باشند و با برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی بتوانند ظرفیت استان را در این حوزه ارتقا بخشند.
به طور کلی توجه به حوزه صنایع دستی مزیتهای بسیاری دارد که البته به انضمام آن چالشهایی را نیز باید برای این بخش متصور بود؛ مواردی نظیر استاندارد نبودن تولید محصولات، مواد اولیه و فضای کارگاهی، کمبود مکان مناسب برای فروش محصولات و ناآشنایی هنرمندان با بازارهای هدف خارج از کشور، کمبود مراکز تحقیقات کاربردی و بسته بندی نامناسب صنایع دستی، نبود بازاریابی صحیح جهانی این صنعت و... .
با این حال هم اکنون مهم ترین مشکل پیش روی این صنعت، بازاریابی برای محصولات آن است، چنان که امروزه با وجود تنوع، زیبایی و ارزشهای هنری صنایع دستی، جایگاه و سهم ایران در بازار جهانی صنایع دستی در حد توانمندیهای موجود در این بخش نیست، از این رو بازاریابی این محصولات نیازمند فرهنگ سازی، برنامه ریزی، توجه به موانع و مشکلات و ارائه راهکارهایی مناسب در این زمینه است. حضور فعال و شایسته در نمایشگاههای بین المللی صنایع دستی خارجی، تبلیغات مناسب در رسانههای جمعی و حضور فعال در بازارهای قابل نفوذ به ویژه کشورهای دارای درآمد سرانه بالا میتواند در رونق صادرات صنایع دستی و توسعه و پویایی این بخش نقش کلیدی ایفا کند. همچنین برای بازاریابی مناسب و ترویج آن، استفاده از محصولات صنایع دستی در زندگی روزمره مردم باید فرهنگ سازی شود. اجرای برنامههای متنوعی که معرفی و بازاریابی این محصولات را در داخل و خارج کشور دنبال میکند؛ باید رویکرد دیگر ما باشد. همچنین بخشی از تلاشها باید بر احیای بعضی از شاخههای صنایع دستی و جلوگیری از فراموشی موارد دیگر، تمرکز یابد.
ایجاد بازارچههای صنایع دستی در کنار جاذبههای گردشگری و بناهای تاریخی میتواند تا حدی به احیای این موضوع کمک کند.
در پایان باید اذعان کرد صنایع دستی در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی میتواند سهم خوبی در درآمدهای غیرنفتی کشورمان داشته باشد. در واقع این صنعت میتواند جایگزین مطمئنی برای نفت با کمترین وابستگی به خارج از کشور باشد و به اشتغال زایی کمک کند. البته ناگفته نماند طی سالهای اخیر به دلیل گران شدن تسهیلات و حمایت نشدن خالقان این صنعت، شاهد کم رنگ شدن جایگاه آن در اقتصاد هستیم. با این حال در یک سال اخیر مجلس شورای اسلامی رویکرد مثبتی به این مهم داشته و قوانین خوبی را در این باره به تصویب رسانده است، چنان که بخشی از 1.5 میلیارد دلار تسهیلات بانکی تخصیص یافته به امر اشتغال زایی در روستاها در حوزه صنایع دستی هزینه خواهد شد. همچنین تحت بیمه قرار گرفتن صاحبان این صنایع و معافیت تولیدکنندگان فعال در این بخش از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را پیگیری کردیم که امیدواریم مصوبات مربوط به این بخش به تایید شورای نگهبان برسد.
نگاه ما این است که باید از همه ظرفیتهای اینچنینی برای توسعه اقتصاد و اشتغال کشورمان بهره کافی ببریم.