محمدامین شرکت اول
صنعت در دولت یازدهم و با سیاست های اقتصادی آن، مانند دیگر بخش های اقتصادی کشور وارد دوران رکود شد و مهم ترین و اصلی ترین مشکل آن ها، جدای از موضوع تقاضای بازار، بحث تامین نقدینگی بود، هر چند دولت در آن زمان با اجرای طرح هایی مانند «طرح رونق تولید»، سعی بر تامین نقدینگی واحدهای تولید و به تبع آن به چرخش در آوردن فعالیت آن ها داشت، اما به دلیل مسائلی مانند میزان سود بازپرداخت، برخی از فعالان عرصه تولید از آن استقبال نکردند و اکنون نیز که حدود یک سال است، کشور تورمی قابل توجه را بنا به دلایلی از جمله بالا رفتن قیمت ارز تجربه می کند، مشکلات بخش تولید و صنعت دو چندان شده است. حال با توجه به این موضوعات به شهرک صنعتی توس، به عنوان قطب فعالیت واحدهای تولیدی و صنعتی استان مراجعه می کنیم تا وضعیت فعالیت تعدادی از واحدهای آن را بررسی کنیم.
اگر اوضاع به این منوال باشد تعدیل نیرو خواهیم داشت
یکی از مسئولان کارخانه ای که به تولید اقلام خوراکی مشغول است، در خصوص وضعیت فعالیت این واحد به خبرنگار خراسان رضوی می گوید: علاوه بر این که تورم باعث کاهش تقاضای بازار شده، با کمبود مواد اولیه به دلیل به صرفه بودن صادرات آن و همچنین افزایش قیمت ها در ماه های اخیر مواجه بودیم و شرکت تاکنون توانسته اوضاع فعالیت خود را مدیریت کند اما اگر بخواهد به همین منوال پیش برود، ممکن است تا پایان سال تعدیل نیرو داشته باشیم.
تعطیلی اجباری یک روز در هفته
کارگر یکی از واحدهای قطعه سازی نیز به خبرنگار ما می گوید: سال آخر خدمتم را سپری می کنم، در طول 20 سال کار در این واحد، هیچ وقت تعطیلی نداشتیم اما الان چند ماهی است که جمعه ها کارگاه تعطیل است و دلیل آن هم نبود سفارش برای کار است. هر ماه حدود 60 ساعت اضافه کار می گرفتیم و به سختی مرخصی می دادند اما الان خبری از اضافه کار نیست و تنها پایه حقوقمان را، آن هم با تاخیر می پردازند.
پرداخت حقوق کارگران، اولویت مالکان صنایع نیست
بحث تاخیر در پرداخت حقوق از آن دست مسائلی است که بین واحدهای فعال در شهرک صنعتی مشترک است؛ کارگر کارخانه تولید کاشی از معوقه دو ماهه حقوق خود گلایه می کند و می گوید: چون کارخانه محصولاتش را غیرنقد می فروشد، تا وصول این مبالغ زمان لازم است و به همین دلیل پرداخت حقوق نیز عقب می افتد.کارگر دیگری در این شهرک، نبود نقدینگی را صرفا بهانه ای برای پرداخت نکردن حقوق می داند و می گوید: اگر واقعا نقدینگی وجود ندارد، چطور می شود که مالک کارخانه ای که کارگرهایش چندین ماه معوقه حقوق دارند، در عوض پرداخت حقوق آن ها، اقدام به خرید کارخانه ای دیگر می کند؟ پول هست اما اولویت کارخانه دارها پرداخت حقوق نیست.واحدهای خدماتی فعال در شهرک نیز به صورت غیر مستقیم از رونق و رکود فعالیت واحدهای تولیدی تاثیر می پذیرند. وقتی در خصوص وضعیت فعالیت یکی از آشپزخانه های فعال در شهرک با سرآشپز آن صحبت می کنیم، می گوید: نسبت به سال گذشته حدود 50درصد فروش مان کم شده است و همین موضوع باعث شده دو نفر از هفت کارگرمان را تعدیل کنیم.
بازار خوب صنایع واسطه در کنار مشکل نقدینگی
ماجرا در خصوص صنایع واسطه ای که با ایجاد ارزش افزوده در مواد خام، مواد اولیه کارخانه ها و واحدهای تولیدی دیگر را تامین می کنند، کمی متفاوت است. یکی از فعالان عرصه برش کاری قطعات فلزی در این باره می گوید: به دلیل تحریم ها و افزایش قیمت ارز، برای تامین برخی قطعات مورد نیاز در صنایع نفت و گاز و امثال این ها از خارج کشور، مشکلاتی پیش آمده و امکان تهیه آن ها وجود ندارد یا قیمت هایشان چندین برابر شده است، از همین رو این صنایع مجبور به تامین قطعات مورد نیاز خود از داخل کشور هستند و بالطبع، فعالیت مجموعه های تولید این قطعات افزایش یافته است و ما در کارگاه مان در سه شیفت و بدون تعطیلی فعالیت می کنیم.
وی در خصوص مشکلات موجود نیز می گوید: بزرگ ترین مشکل نیز تامین نقدینگی است، مشکلی که وجود داشته و در یک سال اخیر تشدید نیز شده و ممکن است به واسطه این مشکل، هر آن، واحدهای صنعتی دچار مشکلاتی اساسی شوند و حتی کارشان به تعطیلی بکشد.
نسبت به سال گذشته، سفارش ها نصف شده است
در خصوص فعالیت های فناورانه نیز با مسئول یکی از واحدهای حوزه مهندسی پزشکی صحبت می کنیم. وی می گوید: نسبت به سال گذشته، سفارش های ما نصف شده است و خبری هم از بهبود اوضاع نیست، با این همه تمام سعی مان را کرده ایم که مشکلی در روند فعالیت شرکت به وجود نیاید و این فشارها به نیروهای کارمان منتقل نشود.
نه شما، نه ما و نه مسئولان نمی توانند کاری کنند
یکی از فعالان عرصه مواد غذایی در شهرک صنعتی نیز درباره مشکلات واحد تولیدی خود می گوید: مشکلات همیشه وجود داشته و همه هم می دانند و روز به روز بیشتر هم می شود و مثل اختاپوسی روی صنعت افتاده است. برای تامین مواد اولیه خود مشکل داریم، یا مواد اولیه نیست یا خیلی گران است. جدای از تامین مواد اولیه، بازارها و تقاضا هم کم شده است.
وی درباره راهکاری برای رهایی از این وضعیت نیز می گوید: جلسات زیادی با مسئولان، معاونان استاندار و شخص استاندار داشته ایم و همه آن ها هم از مشکلات ما اطلاع دارند اما کاری نمی توانند برای صنعت انجام دهند، نه شما، نه ما و نه مسئولان نمی توانیم کاری کنیم.
اعمال یارانه دولت بر تسهیلات، راهکار رونق تولید است
در ادامه پیگیری وضعیت فعالیت واحدها در شهرک صنعتی توس، به سراغ مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی می رویم و سوالاتی را در این زمینه از وی جویا می شویم.مسعود مهدی زاده مقدم با اشاره به فعالیت حدود 28هزار نفر نیروی کار روزانه در این شهرک، گفت: حدود 1100 قرارداد فعالیت در شهرک صنعتی توس منعقد شده که از این بین حدود 800 واحد فعال تولیدی و خدماتی، پروانه بهره برداری گرفته اند و برخی از واحدها در حوزه های فعالیتی چاپ و نشر و فلزتراشی نیز در حال ساخت واحدهای خود هستند.وی افزود: ممکن است برخی واحدها در این شهرک با توجه به مشکلات موجود مانند تامین مواد اولیه و نقدینگی با همه ظرفیت فعالیت نکنند اما از ابتدای امسال تاکنون گزارشی مبنی بر تعطیلی واحد تولیدی در این شهرک نداشته ایم. مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان در تشریح مشکلات حوزه صنعت در این شهرک نیز گفت: واحدهای فعال در این شهرک، جدای از دیگر واحدهای تولیدی استان نیستند و به تبع آن، مشکلات مشترکی خواهند داشت. وی افزود: یکی از اساسی ترین مشکلات، بحث تامین نقدینگی است. تورم اخیر و افزایش قیمت ها، سبب کاهش نقدینگی و ایجاد مشکل در تامین مواد اولیه شرکت ها شده است.
وی درباره راهکارهای رفع این مشکل نیز گفت: اگر دولت بتواند بر چنین تسهیلاتی یارانه اعمال کند، می تواند موثر واقع شود چرا که همه می دانند این بازپرداخت و درصد سودها برای واحدهای تولیدی در شرایط کنونی حاکم بر بازار سنگین است اما از طرفی بهای تمام شده پول برای سیستم بانکی نیز بالاست و بهترین راهکار، اعمال یارانه از سوی دولت بر این تسهیلات است.
فعالیت زیر ظرفیت 75درصد واحدها
مهدی زاده مقدم در پاسخ به سوال خبرنگار خراسان رضوی درباره سطح فعالیت واحدهای فعال در شهرک صنعتی توس نیز گفت: حدود 60درصد واحدهای شهرک صنعتی توس با بیش از 60درصد ظرفیت خود مشغول فعالیت هستند و حدود 15درصد واحدها نیز زیر 40درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان در خصوص آمار واحدهای غیر فعال این شهرک نیز گفت: در خراسان رضوی حدود 12درصد واحدهای تولیدی، غیرفعال هستند که این میزان به مراتب از میانگین کشوری پایین تر و این آمار در خصوص شهرک صنعتی توس نیز حدود 9درصد است که از میانگین استان نیز پایین تر است.