گفت و گو با عبدالحسین مختاباد موسیقی دان و آواز خوان مطرح کشور
تعداد بازدید : 22
موسیقی ایرانی کمتر از سینمای ایرانی نیست
نویسنده : ملیحه رفیع طلب
«سید عبدالحسین مختاباد»، همان آواز خوان معروف «شبانگاهان» را کمتر کسی است نشناسد. آوای تا نسیم سحر او هنوز که هنوز است، ملودی ثابت بسیاری از دوستداران عرصه هنر و آواز به شمار می رود. وی اصالتا کشاورز زاده است، عاشق زمین و گیاه است و اذعان دارد اگر وارد عالم موسیقی نمی شد حتما در این وادی فعالیت می کرد. او که دکترای موسیقی از دانشگاه گلداسمیت انگلستان دارد با ابراز تاسف از حضور نداشتن موسیقی ایرانی در دانشگاه های دنیا می گوید و تاکید دارد: موسیقی ایرانی به هیچ عنوان کمتر از سینمای ایران نیست و می تواند بدرخشد. این آواز خوان مطرح کشورمان در عرصه جهانی نیز فعالیت دارد و تدریس موسیقی هم می کند. آن چه در ادامه می خوانید حاصل گفت وگو با وی است.
موسیقی ایرانی در دانشگاه های دنیا حضور ندارد
مختاباد جزو استادانی به شمار می رود که موسیقی را به صورت آکادمیک و در دانشگاه های برجسته دنیا پیگیری کرده است. به همین دلیل آغاز صحبت مان با این استاد موسیقی درباره نگاه جهان به موسیقی ایران است که توضیح می دهد: متاسفانه موسیقی ایرانی در دانشگاه های دنیا حضور ندارد و اگر هم در برخی دانشگاه ها دیده می شود، به واسطه حضور موسیقی دان های ایرانی است. وی تاکید می کند: در طول سال ها انتظار می رفت تشکیلات دولتی و فرهنگی و هنری مملکت، برای موسیقی ایرانی در دانشگاه ها و مراکز آکادمیک وارد پروتکل هایی شود که این اتفاق نیفتاده و هم اکنون جمعیت ایرانی ها نیز در خارج از کشور زیاد است و این ارتباطات بیشتر به صورت شخصی انجام می شود و به صورت آکادمیک متاسفانه هنوز ندیده ام پروتکلی صورت گیرد. این آهنگ ساز کشورمان از معدود هنرمندانی محسوب می شود که در عرصه سیاست نیز تجربه ای داشته و عضو چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران بوده است. از او درباره این که بازهم او را در عرصه های مشابه خواهیم دید می پرسیم که در پاسخ بیان می کند: کار شورای شهر کار سیاسی نیست، بلکه فعالیتی اجتماعی و فرهنگی است و من ورود به شورای شهر را کار سیاسی نمی دانم. من معاون کمیسیون فرهنگی و رئیس کمیته هنر بودم و بیشتر وقت خودم را صرف مسائل فرهنگی هنری شهر تهران و سازمان های فرهنگی هنری شهرداری تهران می کردم. او در ادامه تاکید می کند: فعلا قصدی برای تکرار تجربه این حوزه ندارم و درگیر مسائل هنری خودم هستم.
آن چه برای سینما انجام شد، برای موسیقی نیز صورت دهند
وی در بخش دیگری از گفت و گو به جایگاه موسیقی ایرانی اشاره می کند که مورد غفلت و کوتاهی متولیان امر واقع شده و می گوید: سازمان های دولتی و وزارت ارشاد و صدا و سیما باید به موسیقی بها بدهند و یک سری اقدامات را در این خصوص انجام دهند. اما این دو نهاد همیشه در مقابل موسیقی موضع دارند.
مختاباد بر این باور است که در زمینه سینما این اتفاق افتاده و دولت بودجه های مناسب و امکانات و اولویت را به این بخش اختصاص داده و از این رو سینما می تواند در عرصه های مختلف حضور پیدا کند و از این منظر باید همین مسئله برای بخش موسیقی نیز تکرار شود. وی یادآور می شود: از طرف دیگر من مطمئن هستم که موسیقی ایرانی کمتر از سینمای ایرانی نیست و می تواند خوش بدرخشد اما در این مسیر باید مدیریت شود و حضور موسیقی دان های ایرانی در جشنواره های بزرگ دنیا فراهم شود که متاسفانه این کار انجام نمی شود.
در ایران بحران آواز داریم
این استاد موسیقی عقیده دارد در ایران بحران آواز داریم که در توضیح این مطلب یادآور می شود: عموما در زمینه آواز ایرانی از سال 85 به بعد ما نتوانستیم آواز خوان درستی پیدا کنیم، زیرا یادگرفتن آواز و اجرای آن کار آسانی نیست و از آن جایی که من تدریس هم می کنم باید متذکر شوم متاسفانه جوان ها وقت و انرژی کافی را در این زمینه صرف نمی کنند. بسیاری از فعالان این حوزه به دنبال این هستند به یک شهرت لحظه ای دست یابند. در حالی که برای این که بتوانید در عرصه موسیقی ایرانی به اصطلاح خبره شوید حداقل هفت یا هشت سال زمان لازم است و این در حوصله خیلی ها نمی گنجد. وی تاکید می کند: عموما در هر هنری باید وقت کافی و وافی به صورت عملی و تئوری صرف کرد اما در سطح دانشگاه و آموزشگاه ها این اتفاق خیلی کم می افتد که جوان ها با انرژی و وقت به دل این هنر بروند.
بدشانسی های موسیقی اصیل ایرانی
مختاباد در ادامه به زوایای مختلف موسیقی ایرانی اشاره می کند و با بیان این که در چند دهه اخیر موسیقی اصیل ایرانی چند بدشانسی را تجربه کرده، می گوید: یکی از این بدشانسی ها را می توان نداشتن رسانه برای معرفی به مردم و جوان ها در این حوزه قلمداد کرد. از آن طرف ساز و کار موسیقی مطرح است. جوان های ما صدهزار بار گیتار و جاز و ارگ را در تلویزیون های مختلف دیده اند اما هیچ وقت ندیده اند جلیل شهناز، شجریان و... چگونه می خوانند، چگونه تار می زنند و در واقع الگوی رسمی در این راستا نداشته اند و این باعث شده موسیقی ایرانی از چند جهت بد شانسی بیاورد و این بحران اکنون وارد موسیقی ایرانی شود.
وی همچنین به دلایل ضعف ترانه سرایی می پردازد و یادآور می شود: در این خصوص هم چند مشکل داریم، آهنگ ساز خوب و تحصیل کرده که شناخت خوبی از موسیقی داشته باشد نداریم و از سویی بحران تولید موسیقی داریم. اکنون به آن صورت تهیه کننده ای وجود ندارد و موسیقی ایرانی با بحران بازار عرضه مواجه است. سیستم و شبکه توزیع در موسیقی ایرانی وجود ندارد و احیانا اگر آلبومی بیرون آید به سرعت کپی می شود و چیزی عاید تهیه کننده و عوامل اجرایی نمی شود.
این خواننده سنتی کشورمان ادامه می دهد: این ها مشکلاتی است که وجود دارد. در واقع آن ذوق و سلیقه که آدم ها را کنار هم بیاورد و تولید کننده اثر احساس کند اثرش قابل شنیدن است و انگیزه ماندن در این مسیر را داشته باشد، وجود ندارد. ما نه توزیع آثار موسیقایی و نه سیستم پخش درست موسیقی مانند رادیو و تلویزیون که ساعات مشخصی را برای معرفی آثار موسیقایی و پخش آن در نظر بگیرد، نداریم و من تمامی این موارد را بدشانسی می نامم.
سلیقه مردم به سمت موسیقی دم دستی پیش می رود
صحبت مان را با مختاباد به سمت و سوی مافیای موسیقی سوق می دهیم که نظرش را در این باره این طور بیان می کند: در این زمینه دقیقا به چیزی برخورد نکرده ام که بخواهم بگویم مافیای موسیقی. بالاخره شاید برخی نتوانسته اند آن استقبال لازم و کافی را در زمینه موسیقی خود ببینند و شاید به این نتیجه رسیده اند که مافیا وجود دارد. وی تصریح می کند: خب متاسفانه به دلیل این که سلیقه جامعه به سرعت عوض شده و به موسیقی سطحی و دم دستی رو آورده است، سالن های خوب موسیقی خالی است و سالن های موسیقی دان های تازه کار پر می شود، شاید برای عده ای مطرح شود که موسیقی در دست یک عده مافیاست، در حالی که باید مدیریت هنری خودش را نشان دهد. ارکسترهای بزرگ همه ورشکسته هستند و سالن های موسیقی همه بدون جمعیت است. وقتی جنبه های مالی در هنری بروز می کند و مردم می بینند که این سالن ها پر است و آن سالن ها خالی است خب طبیعتا این فکر ایجاد می شود. از طرفی ما تهیه کننده حرفه ای هم در این حوزه نداریم. او در پایان گفت و گو، خبر خوشی از برنامه کنسرتش در پاییز و نشر آثار جدید می دهد و برای ایران و ایرانی آرزوی سرافرازی هر چه بیشتر را دارد.