خاک تاریخ بر چهره «مسگران»
میراث فرهنگی: تنها ظرفیت فعلی، مشارکت بخش خصوصی و تبدیل روستای مسگران به اقامتگاه بوم گردی است
«بخشی از خانههای قدیمی ارباب رعیتی روستای اسلامیه که نمایانگر زندگی مردم قدیم در توس بود، با لودر توسط افراد ناشناس تخریب شد».
این خبری است که چند روز پیش در شبکههای اجتماعی منتشر شد و نگرانیهایی را به دنبال داشت. اما تجربههای متعدد درباره انتشار نادرست اطلاعات در فضای مجازی، مانع از آن شد که قبل از بررسی صحت و سقم این خبر، آن را در کانال تلگرامی «اخبار خراسان» به عنوان کانال رسمی روزنامه خراسان منتشر کنیم. خبرنگار کانال اخبار خراسان برای بررسی صحت و سقم این خبر راهی منطقه اعلامی شد و اولین نتیجه این بود که محل اعلام شده کاملا نادرست است و در روستای مسگران این اتفاق افتاده است، روستایی در 19 کیلومتری مشهد و در فاصله شش کیلومتری شرق آرامگاه فردوسی. این روستا دو بافت قدیمی و جدید دارد که البته بافت قدیمی آن مدت هاست خالی از سکنه و در گذر زمان مخروبه شده است.
این بافت قدیمی در مساحت تقریبی دو هزار متر مربع شامل چندین خانه مخروبه است که دارای چند برج بوده و فقط یکی از آنها سالم مانده است. در فاصله چند متر از این خانهها نیز حمامی وجود دارد که قبلا دارای دیگ مسی بزرگ و قدیمی بوده و طبق گفته اهالی روستا توسط افراد ناشناس به سرقت رفته است. همچنین ورودی روستا یک دروازه و در قدیمی فلزی قطور داشته که به دلیل حفاظت نشدن، این در هم به یغما رفته و کمتر اثری از شکوه قدیمی این روستا باقی مانده است.
وارد بخش قدیمی روستا میشویم. انبوهی از خانههای قدیمی نیمه خراب دیده میشوند که برخی از آنها وسعت چندانی ندارند. چاههای متعددی که در برخی از خانهها دیده میشود، نشان دهنده این است که عده زیادی به سودای پیدا کردن گنج با فلزیاب به این خانهها آمدهاند و زمین را حفر کردهاند. به سراغ اهالی روستای مسگران جدید که در 500 متری بافت قدیمی وجود دارد، میرویم. «مهدی بهشتیان» رئیس شورای روستا در این باره میگوید: «این بناهای قدیمی در اصل ملک شخصی و متعلق به اهالی روستای جدید مسگران است.
ممکن است هر لحظه مالکان آنها این مقدار باقی مانده از بنای قدیمی را تخریب کنند و بنای جدیدی به جای آن بسازند. من خودم چند سال پیش به اداره میراث فرهنگی استان مراجعه کردم و خواهان به ثبت رساندن این محل شدم ولی حتی اداره میراث، زحمت سر زدن به این جا را به خود نداد». وقتی از وی درباره فعالیت لودرها که اثر آن قابل مشاهده است، میپرسم میگوید: «اهالی روستا اعتقاد دارند خاک این جا برای کشاورزی مناسب است به همین دلیل خاک بناهای قدیمی تخریب شده را برداشتهاند و هیچ بنایی را تخریب نکردها ند».
میراث فرهنگی: فعلا برنامهای برای این روستا نداریم
درباره این روستا با «احسان زهره وندی» مدیر پایگاه میراث فرهنگی توس صحبت میکنم، او میگوید: «درباره بناهای این روستا، اداره کل میراث فرهنگی با توجه به امکانات و بودجه محدودی که در اختیار دارد، هیچ برنامه خاصی نداشته و تصمیمی درباره به ثبت رساندن آن نیز ندارد.»
زهره وندی میافزاید: هم اکنون اداره کل میراث فرهنگی پروندههای متعددی برای ثبت ملی آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی دارد که در نوبت رسیدگی است، از طرف دیگر امکانات ما اجازه نمیدهد طرح مطالعاتی جدیدی را روی بافت قدیمی روستای مسگران آغاز کنیم.
وی میگوید: «تنها کاری که با وضع موجود میشود در این روستا کرد، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی است که میتوان با احداث مکانهای بوم گردی و تاریخی این روستا را سر و سامان داد».