گزارش تحلیلی
تعداد بازدید : 42
تدوین سند بهره وری استان 10 سال در ابهام
نویسنده : واحدی
بهرهوری به معنی درجه استفاده موثر از هر یک از عوامل تولید است. بهرهوری در درجه اول یک دیدگاه است که همواره سعی دارد آن چه را که هم اکنون موجود است بهبود بخشد. بهرهوری مبتنی بر این عقیده است که انسان می تواند کارهایش را بهتر از دیروز انجام دهد علاوه بر آن بهرهوری مستلزم آن است که به طور پیوسته تلاش هایی در راه انطباق فعالیت های اقتصادی با شرایطی که دایم در حال تغییر است، انجام گیرد.به طور کلی مقوله بهرهوری موضوع روشنی برای عموم مردم نیست. سطوح مدیریتی جامعه نیز از موضوع بهرهوری و اهمیت آن آگاهی اندکی دارند. بهرهوری و توسعه دو روی یک سکهاند. توسعه یافتگی یعنی استفاده بهینه از سرمایه، نیروی کار، انرژی، مواد اولیه، زمین و مدیریت. از این رو، موانع موجود در راه افزایش بهرهوری، چه در بخش مسکن و چه در سایر بخشها، همان موانع و مشکلاتی است که در راه توسعهیافتگی وجود دارد. در کشور ما نیز توسعه اقتصادی همواره از راه افزایش سرمایه گذاری ها اتفاق افتاده است. اما با وجود هدف گذاری هایی که در سطح ملی ودر قالب برنامه های پنج ساله توسعه تاکنون تعریف شده بود، هیچ گاه و در هیچ مقطع زمانی دست یابی به اهداف بهره وری محقق نشد. به گزارش خراسان رضوی، طبق برنامه چهارم توسعه اقتصادی قرار بود از 8 درصد رشد اقتصادی کشور، 5/5 درصد از محل ایجاد ظرفیت های جدید در حوزه نیروی انسانی و سرمایه و 5/2 درصد از محل ارتقای بهره وری نیروی کار و سرمایه تأمین شود که در نتیجه آن، نرخ های بهره وری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید به ترتیب به 5/3، یک و 5/2درصد میرسید؛ اما ارقام به دست آمده در این مدت به ترتیب عبارت است از 9/1، منفی 2/1 و منفی 1/0 و این ارقام بسیار با ارقام مدنظر برنامه فاصله دارد. البته باید گفت در این بین نرخ رشد اقتصادی نیز که قرار بود 8 درصد باشد به 4 درصد نیز نرسیده است.بر اساس این قانون باید انتظار داشته باشیم بهره وری در سال های پیش رو بتواند 33 درصد از رشد اقتصادی را در کشور محقق کند، در حالی که شرایط موجود در کشور مبین آن است که تأمین شاخص های مورد نیاز برای تحقق این هدف غیرممکن می نماید، مگر آن که بسترهای مناسب برای این کار مهم فراهم شود.
فواید عمومی بهره وری عبارتاند از:
• صرفه جویی در هزینهها
• افزایش کیفیت،مرغوبیت و مطلوبیت کالاها و خدمات
• ثبات قیمت ها یا حتی کاهش آن
• افزایش سطح رفاه عمومی جامعه
• افزایش درآمد و سود
• رضایت عمومی افراد
• رونق اقتصادی
• افزایش تولید و ارائه خدمات
• ثبات اقتصادی در بازار جهانی
• ایجاد اشتغال
• توسعه صنعتی
• توسعه پایدار ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و بهداشتی
سند بی سرانجام
سال 1385 رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی خراسان رضوی، با بیان این که سند بهرهوری استان با همکاری دستگاههای اجرایی در حال تهیه و تدوین است، خبر از آماده سازی سند مهمی داد که براساس آن باید شاهد افزایش گسترده رشد ارزش افزوده در صنایع و ادارات استان خراسان رضوی می بودیم.حسن تبرئی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت می گوید: 80 دستگاه اجرایی در تهیه و تدوین سند بهرهوری استان همکاری داشتند. از دستگاههای اجرایی استان درخواست شده بود تا شاخصهای بهرهوری خود را اولویتبندی کنند. تبیین شاخصها، جمعآوری آمار و اطلاعات و تحلیل اطلاعات از جمله وظایف دستگاههای اجرایی در تدوین سند بهرهوری خراسان رضوی پیش بینی شده بود.تا ابتدای سال 1386 تدوین سند بهره وری استان پیگیری شد، اما با تغییرات مدیریتی و نیز انحلال سازمان برنامه ریزی و مدیریت توسط دولت وقت، این طرح نیز بدون پیگیری توسط هیچ نهادی نیمه کاره رها شد. در سال 1390 با ایجاد سازمان ملی بهرهوری ایران به عنوان موسسه دولتی وابسته به معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور اسناد و بررسی های حوزه بهره وری به صورت ملی و کشوری انسجام یافت.با احیای سازمان برنامه و بودجه در دولت جدید، به تازگی ریاست سازمان برنامه و بودجه استان در جلسات ستاد اقتصاد مقاومتی به لزوم افزایش بهره وری در نهادها و صنایع استان توجه واشاره کرده است.احمد نجاری مقدم، مدیر مرکز آموزش و پژوهش های توسعه سازمان برنامه وبودجه استان با بیان این که برنامه های پیشنهادی اقتصاد مقاومتی مانند بهره وری فاقد برش استانی است، می افزاید، باید از سوی سازمان ملی بهره وری دستوری مبنی بر تدوین سند صادر شود.کارشناس معاونت پایش، پژوهش و فناوری سازمان ملی بهره وری درباره تهیه سند بهره وری در استان ها گفت: به صورت آزمایشی شش استان انتخاب شده اند که در بین این استان ها خراسان رضوی قرار ندارد و احتمالا تا سال آینده دستوری درباره دیگر استان ها نخواهیم داشت.با توجه به جایگاه استان در زمینه سرمایه گذاری و جذب سرمایه خارجی وتولید بسیاری از کالاهای صنعتی وقطعات خودرو در کشور لزوم تهیه سند بهره وری بیش از پیش احساس می شودهرچندزمان باز شدن این گره چندین ساله هنوز مشخص نیست.