بازخوانی نقش نیروهای خراسانی در عملیات بیت المقدس و آزادسازی خونین شهر ایران
تعداد بازدید : 34
از خراسان تا خرمشهر
نویسنده : امیر سرتیپ٢ستاد مرتضی محمدی فرمانده لشکر٧٧پیروز ثامن الائمه(ع)
عملیات آزادسازی خرمشهر یکی از صدها عملیات موفق و درخشان در هشت سال دفاع مقدس است. جبهههای نبرد در آن دوران سرشار از حماسههایی است که سربازان و رزمندگان اسلام رقم زدند و برای دفاع از کشور عزیزمان و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تحت رهبری امام خمینی(ره) و با پشتیبانی مردمی از هیچ تلاش و ایثار و فداکاری دریغ نکردند. وقتی رژیم بعث عراق با تشویق و حمایت دولتهای دشمن انقلاب که به سبب انقلاب اسلامی منافع خود را در کشور از دست رفته و در منطقه در خطر میدیدند، به مرزهای ما حمله کرد و قصد داشت حداکثر طی یک هفته به هدف خود که همان تصرف کشور و ازبین بردن نظام جمهوری اسلامی ایران بود برسد، نمیدانست که ارتش و سپاه و نیروهای مردمی که در ظاهر از امکانات مادی کمی برخوردار بودند، پرورش یافته مکتب امام حسین (ع) هستند و برای دفاع از کشور، مقابل هیچ قدرتی کوتاه نخواهند آمد و با تمام توان خواهند ایستاد.
ارتش جمهوری اسلامی ایران از لحظه شروع حمله غافلگیرانه دشمن، در حالی که در شمال غرب در ماموریت امنیت بخشی به آن مناطق بود و تعداد کمی از یگانها جنوب غرب بودند، دست به کار شد. همین نیروهای مستقر در مناطق جنوب و جنوب غرب و نیروهای مردمی، مردانه در مقابل دشمن ایستادند، بقیه نیروهای ارتش نیز سریع خود را به مناطق نبرد رساندند و با متوقف کردن دشمن تلاششان را برای آزادسازی مناطق اشغالی شروع کردند که ایثار و فداکاری آنان در کنار دیگر نیروهای مسلح بر کسی پوشیده نیست. در این مقوله بنا داریم اشارهای داشته باشیم به نقش فرزندان ملت در لشکر ۷۷ پیروز ثامن (ع) در عملیات آزادسازی خرمشهر. پس از پیروزی در عملیات ثامن الائمه(ع) که توسط لشکر ۷۷ در مهرماه ۶۰ با طراحی و فرماندهی این لشکر انجام شد و نیروهای مسلح روحیه ویژهای پیدا کردند، سایر عملیات بزرگ برای بیرون راندن دشمن جنایتکار شروع شد و در عملیات «طریق القدس» و «فتح المبین» هم لشکر ۷۷ نقش ویژهای داشت. پس از پیروزی بزرگ فتح المبین، طراحان آموزش دیده و تجربهاندوخته ارتش و سپاه به منطقه جنوب عزیمت کردند و نقشه گورستان متجاوزان را در منطقه عمومی غصب شده به تصویر کشیدند. در این زمینه قرارگاه مشترک کربلا به منظور پای کار آوردن نیروهای مورد نیاز در طرح آزادسازی خرمشهر، دفاع از مناطق آزاد شده در عملیات فتح المبین را که با خون بهترین جوانان وطن به دست آمده بود، به لشکر همیشه پیروز ۷۷ ثامن (ع) سپرد و سایر یگانها راهی منطقه جنوب غربی خوزستان شدند.
توان رزمی
منطقه عملیات بیت المقدس بسیار وسیع و نیروهای ارتش شامل نیروی زمینی متشکل از لشکرهای ۱۶ و ۹۲، ۲۱، ۷۷، ۵۸ تکاور، ۲۳ نیروی مخصوص، ۳۷ زرهی، ۵۵ هوابرد و گروه رزمی هوانیروز، دو گروه توپخانه ۲۲ و گروه مهندسی رزمی و دو گردان پل و گروه مخابرات و در مجموع ۱۰۸ گردان از انواع رستهها بود. نیروهای سپاه پاسداران در آغاز عملیات ۹۷گردان بود و در طول عملیات به ۱۳۴ گردان رسید. استعداد هر گردان ارتش نیز حدود ۷۰۰ نفر نیرو سازمان دهی شده بود. نیروهای جهاد سازندگی هم حضور فعالی داشتند.
عملیات موفقیت آمیز امیرالمومنین(ع)
به علت عمق گسترش منطقه، مقرر شد عملیات بیتالمقدس در چهار مرحله به اجرا درآید. همزمان مقرر شد لشکر ۷۷ با ادغام ۷گردان از سپاه با یگانهایی از تیپ یک و ۲ لشکر در منطقه عمومی فکه تحت عنوان طرح پوشش و فریب ارتفاعات ۱۸۲ و ۱۲۹، مسیر چنانه- فکه را که بسیار حساس بود، بر عهده گیرد. لذا لشکر ۷۷ از یک روز بعد از آغاز عملیات یعنی یازدهم اردیبهشت تا شانزدهم این ماه، عملیات موفقیت آمیز امیرالمومنین (ع) را اجرا و هدفهای مربوط را تصرف کرد و ۱۴۰۰ نفر از نیروهای دشمن را به اسارت در آورد. پس از موفقیت در مرحله اول عملیات، در مرحله دوم نیز لشکر ۷۷ در همان منطقه ماموریت محول شده را بسیار خوب انجام داد و هدفهای واگذاری را با شجاعت رزمندگان خود بسیار آسان تصرف و نگهداری کرد.
لشکر ۷۷ در بیت المقدس
عملیات فتحالمبین در غرب کرخه و در منطقه عمومی چنانه با پیروزی کامل به پایان رسید و فرماندهان طرح ریزی عملیات بیتالمقدس را برای آزاد سازی خرمشهر شروع کردند. قرارگاه مقدم نزاجا، پدافند مناطق آزاد شده و به طور کلی دفاع از چنگوله تا ارتفاعات میشداغ را که حدود ۲۰۰ کیلومتر بود، به لشکر ۷۷ واگذار کرد وتیپ ۸۴ در کنترل عملیاتی لشکر ۷۷ و تیپ ۳لشکر ۹۲ به عنوان احتیاط در چنانه مستقر شد. بدیهی است چنین اقدامی نشان دهنده اعتماد و اطمینانی بود که نیروی زمینی به توانمندی لشکر ۷۷ ثامن (ع) داشت. در ۷ اردیبهشت ماموریت جدید به این لشکر واگذار و دستور اجرای تک به ارتفاع ۱۲۹ و ۱۲۸ در محور چنانه فکه ابلاغ شد. لذا با قرار دادن ۷ گردان از سپاه در اختیار لشکر ۷۷ این عملیات انجام و به علت تقارن با ولادت حضرت علی (ع)، به نام امیرالمومنین(ع) نام گذاری شد. با تلاش و فداکاری و تقدیم بهترین فرزندان ملت این عملیات پس از ۵ شبانه روز نبرد سخت با موفقیت به پایان رسید و علاوه بر تصرف کامل هدف، بیش از ۱۴۰۰ نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند و تجهیزات زیادی به غنیمت گرفته شد.
آزادسازی خرمشهر پس از ۵۷۸ روز
پس از هفت روز، مجدد به لشکر ماموریت جدیدی برای آزادسازی خرمشهر واگذار شد. تیپ ۳ لشکر ۷۷ با پشتیبانی آتش یک گردان توپخانه به طرف جنوب حرکت کرد و در کنترل عملیاتی قرارگاه کربلای ۳ قرار گرفت. لشکر در ۲۴ اردیبهشت با انجام یک تاکتیک نفوذی منطقه پراکندگی خود را در ۱۵ کیلومتری خرمشهر اشغال کرد و با ادغام تیپهای ۳۵ امام سجاد (ع) و ۳۳ المهدی (عج)، قرارگاه فجر ۳ را تشکیل داد. در این مرحله که مرحله سوم عملیات بود، تیپ ۳ لشکر ۷۷ با پشتیبانی یک گردان توپخانه با تیپ المهدی (عج) و امام سجاد (ع) ادغام و تحت عنوان فجر ۳ در حاشیه شمالی نهر عرایض مستقر شد و پا به پای سایر نیروهای قرارگاه، به دشمن هجوم برد. با شروع عملیات لشکر پس از پاک سازی منطقه، تعداد نسبتا زیادی از نیروهای دشمن اسیر شدند. نیروهای ایران به هدفهای پیش بینی شده در آخرین مرحله عملیات رسیدند و آماده یورش آخر برای بیرون راندن دشمن شدند. فرماندهان سریع تجدید سازمان کردند و به تک خود ادامه دادند. در ساعت ۲۲:۳۰ یکم خرداد ماه، تیپ ۳ لشکر ۷۷ پا به پای سایر یگان ها، تک خود را برای آزادسازی کامل خرمشهر شروع کرد و دشمن در منطقه «پل نو» مقابل لشکر قرار گرفت و مجبور به ترک خاکریزها یکی پس از دیگری شد. در همین منطقه، فرمانده رشید گردان ۱۴۸ سرهنگ «عظیم فاضلی» به شهادت رسید و شهادت وی همزمان با رسیدن تمام رزمندگان به ساحل شمالی شط العرب و اجرای موفقیت آمیز ماموریت واگذار شده بود. درنهایت با پیشروی کلیه قرارگاههای عمل کننده و با توکل به خداوند و ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام در ساعت 10:00روز سوم خرداد ابتدا از سمت غرب و سپس از جهات مختلف به خونین شهر هجوم بردند و طی نبردی جانانه و نفسگیر در ساعت 14:00 سوم خرداد ۶۱ پس از ۵۷۸ روز اسارت، این شهر را به آغوش ملت ایران باز گرداندند. خرمشهر آزاد شد، حدود ۲۰ هزار نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند و بیش از ۱۶ هزار نفر آنها نیز به هلاکت رسیدند.