استقبال مردم از خرید تاناکورا در بازدید میدانی از محل های فروش این پوشاک
تعداد بازدید : 19
حاشیه بازار پوشاک؛ پر رنگ تر از متن
غلامی/ با وجود خنک شدن هوا، جنب و جوشی در بازار پوشاک برای خرید لباس گرم مشاهده نمیشود اما نیاز افراد به لباس گرم را نمیتوان نادیده گرفت، در چنین شرایطی روی آوردن مردم به خرید پوشاک تاناکورا یا همان لباسهای دست دوم که به قیمت مناسبی فروخته میشوند، عجیب نیست. به همین دلیل به سراغ بازاری میروم که سال هاست به عنوان حاشیهای پررنگتر از متن شناخته شده است و برای مردم مشهد نامآشناست. چند قدم مانده به در چوبی و بزرگ بازار عباسقلی خان در خیابان نواب صفوی می ایستم که میتوان گفت بزرگترین و مهمترین بازار فروش لباس تاناکوراست و به رفت و آمد مردم نگاه می کنم که لحظهای متوقف نمیشوند، بعضی افراد بستهها یا به قول خودشان عدلهای بزرگ لباس را بر دوش دارند و از آن جا خارج میشوند که به نظر میرسد برای مغازههای کوچک خود در اطراف بازار خرید کردهاند و عدۀ زیادی هم خانوادههایی هستند که حتی کودکان خود را به همراه دارند و در دستشان پلاستیکهای خرید خودنمایی میکند.
سفر طولانی لباسهای دست دوم
صدای جر و بحث مادر و دختری از مغازۀ پشت سرم نظرم را جلب میکند، وارد مغازه میشوم، این جا هم محل فروش لباس های تاناکوراست، کف مغازه کیسههای بزرگ لباس را گذاشته اند و در دو طرف مغازه انواع کاپشن، پالتو و ژاکت مردانه، زنانه و بچگانه آویزان شده است. حدود 8-7 نفر مشغول گشتن بین لباسها هستند، از جمله همان مادر و دختر نوجوانش، مادر یکی یکی پالتوهای دخترانه را بر تن دخترش میکند و دختر هر بار ایرادی میگیرد، بوی تندی از لباسها به مشامم میرسد، همان بوی معروف تاناکورا! نظر دخترک جلب نمیشود و با پدر و مادرش به سمت ورودی بازار عباسقلی خان راهی میشوند؛ من هم پشت سرشان میروم ولی در همان ابتدا در شلوغی بازار آن ها را گم میکنم. این جا از مغازههای خلوت شهر خبری نیست و میتوانید جنب و جوش زیادی را ببینید. بسیاری از مغازهدارها اجناسشان را بیرون از مغازه نیز گذاشتهاند تا مشتری برای انتخاب راحت باشد. لباسهایی که خسته از مسافت طولانی طی شده، هزاران چروک بر خود دارند و باز هم همان بوی تند معروف، این بار خیلی بیشتر. به گفته یکی از فروشندههای سابق این بازار، مبدأ این لباسها ترکیه، دبی، پاکستان و حتی افغانستان است.
پوشیدن لباسهای دست دوم در محل فروش
به طبقات بالا میروم، حتی معماری تاریخی این بنا هم در میان این همه لباس دست دوم پنهان شده است. وارد مغازهای میشوم و قیمت پالتوهای زنانه را میپرسم. فروشنده میگوید: «350 هزار تومان» به او میگویم: جنس جدید هم برایتان میآورند؟ در جواب میگوید: « بله، تا هفته آینده باز برایمان بار میآورند.» میپرسم: همه بارهای شما دست دوم است یا استوک هم دارید؟ که میگوید: «بعضی بارها مخلوط است و لباس استوک در بینشان پیدا میشود ولی بیشتر دست دوم هستند.» یکی، دو مغازه آن طرفتر دوباره آن دختر را با پدر و مادرش می بینم. این بار جلو نمیروم. باز هم دارد پالتو بر تن میکند. کسانی که این جا برای خرید میآیند از همه اقشار هستند، این را از ظاهرشان هم میشود تشخیص داد. با این حال، هیچ کدام حساسیتی ندارند یا فکر میکنند این لباسهای دست دوم به لحاظ بهداشتی مشکلی ندارند، چون با آن که در بیشتر این مغازهها اتاق پرو وجود ندارد،لباسها را میپوشند، بعضی از این افراد معتقدند این اقلام در خارج از ایران ضدعفونی میشود.
در یکی از مغازهها، مادر جوانی را با سه دختر کم سن دیدم که کنار یکی از کیسههای بزرگ لباس نشسته بود و داخل آن را میگشت، هر از گاهی هم لباسی را درون سبد میانداخت؛ یعنی انتخاب شد. دختر کوچکش گوشهای روی خروارها لباس نشسته بود و بیحوصله به اطراف نگاه میکرد. فروشنده از من میپرسد: «چه لباسی میخواهید؟» میگویم از همین لباسهای زمستانی بچگانه. وی ادامه میدهد: «برایتان سبد بیاورم؟» میگویم: «نه فعلا میخواهم ببینم.» چند دقیقهای میایستم و بعد خارج میشوم.
بعد از استفاده به ایران میرسد
صدای یکی از فروشندهها را میشنوم که با هیجان زیاد مشغول تعریف کردن از یک پالتو است. به سمت صدا میروم، زن جوانی با همسرش در یکی از مغازهها ایستادهاند و زن پالتویی را بر تن کرده است.حالا صدای فروشنده را واضحتر میشنوم، زن پالتو را درمیآورد و به گزینه دیگری اشاره میکند. فروشنده با صدای بلندتری در مقایسه آن دو پالتو میگوید: «اگر شما این مورد جدید را پراید در نظر بگیرید، قبلی لکسوس است، شما اولین نفری بودید که اندازهاش بود.» با این حال، آن خانم قانع نمیشود و در واقع تنوع زیاد لباسها باعث شده است افراد اجازه انتخابهای متفاوتی را به خود بدهند. با دو تن از فروشندهها صحبت میکنم و میپرسم:چطور میشود لباس دست دوم را از استوک یا همان لباسهایی که در انبار مانده تشخیص داد؟ این جا که همه لباسها مثل هم است و به دلیل حمل ظاهرشان شبیه هم شده است. یکی از آنها میگوید: «روی استوکها هنوز قیمت فروشی که آن طرف برایشان ثبت شده، دیده می شود.» و به لباسی در مغازه خودش اشاره میکند. اما دیگری میگوید: «نه باز هم معلوم نیست، به راحتی می توانی برایش قیمت به دلار ثبت کنی، البته در این بازار کسی از این کارها نمیکند.» میپرسم: تولید کنندۀ این لباسها بیشتر کجاست؟ یکی از آنها جواب میدهد: «این لباسها اغلب سفارش اروپاییهاست که در چین تولید میشود، کشورهای حاشیه خلیج فارس و ... مستقیم از اروپا میخرند که بعد از استفاده وارد ایران میشود.» بازدید دو ساعته از بازار عباسقلی خان تمام شد اما وقتی این جا را با آن آپارتمان فروش تاناکورا در خیابان راهنمایی مقایسه میکنم، عیان بودن و البته معروف بودن این جا نسبت به آن مکان برایم عجیب است.
فروش لباس دست دوم ممنوع است
در ادامه با حسینپور از اعضای هیئت رئیسه اتحادیه صنف پوشاک گفت و گو کردم. وی در باره نحوه عملکرد اتحادیه در مقابل فروش لباسهای دست دوم گفت: فروش لباس دست دوم کلا ممنوع است و رستۀ صنفی به نام فروش کالای دست دوم در صنف پوشاک تعریف نشده است و پروانهای که از ما میگیرند برای فروش پوشاک دست دوم نیست، صرفا برای فروش پوشاک است ولی آرام آرام کنارش کالای دست دوم نیز میآورند.
شرایط اقتصادی و اجبار مردم به استفاده از لباس دست دوم
وی افزود: این که مردم دنبال خرید کالاهای دست دوم هستند، به دلیل شرایط اقتصادی است و مجبورند. اما با توجه به این که مشهد دومین قطب تولید پوشاک است، تولیدکنندگان این توانایی را دارند که کالایی با قیمت مناسب تولید کنند.
به حضورم در بازار عباسقلی خان اشاره کردم که حسینپور اظهار کرد: این مکان از قدیم بوده است و این روند همچنان ادامه دارد ولی در خیابانهای دیگر شهر این قدر آشکار این کار انجام نمیشود. وی به جذابیتهای لباس خارجی و قیمت مناسب آن در فروش دست دوم اشاره کرد و گفت: کوچه عباسقلی خان محل رفت و آمد زائران است و حتی بیشتر غیرمشهدیها برای خرید به آن جا مراجعه میکنند. به اعتقاد حسینپور با معرفی فروشگاههایی که کالاهایی با قیمت مناسب عرضه میکنند، استقبال مردم از این بازارها کاهش مییابد و او فرهنگسازی را به برخورد ترجیح میدهد. وی در عین حال گفت: جمع کردن آن بازار از عهدۀ اتحادیه پوشاک خارج است و همکاری سازمانهای مختلفی را میطلبد، اما نظر شخصی من این است که عزم جدی برای جمعآوری این بازار وجود ندارد.
نبود امکان جلوگیری از فروش تاناکورا
حسینپور به شرایط کرونا اشاره کرد و گفت: در دوره کرونا آن بازار تعطیل بود و از ابتدای سال دوباره شروع به کار کرده است، زمانی که بازرسی اتحادیه انجام شود و درخواست جلسه را با دیگر سازمانها بدهد، شاید در این زمینه تصمیمی گرفته شود اما به نظر من، تجربه این سه،چهار دهه نشان داده است تغییر آن بازار به دلیل بافت سنتی، کسبه و فضای آن، امکانپذیر نیست.
مورد تأیید وزارت بهداشت نیست
با محمد باباخانی، مدیر گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد در باره بهداشت استفاده از این لباسها صحبت کردم. وی اظهار کرد: این کالاها به صورت قاچاق وارد کشور میشوند و مورد تأیید وزارت بهداشت نیستند، اما در دستورالعملهای بهداشتی، استفاده از لباسهای دست دومی که اشخاص روی دیگر لباسهایشان میپوشند مثل کت و کاپشن و ... رد نشده است، با این حال، چون لباسهای تاناکورا از مراجع غیرقانونی وارد کشور میشود شامل نظارتهای بهداشتی وزارت بهداشت نیست.