گزارش خراسان رضوی از کمیت و کیفیت بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد
تعداد بازدید : 27
نمایشگاه بیستم؛ رضایت نسبی مردم ،گلایه های ناشران
گزارش
رضا میرزاده
بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد، از روز جمعه دوم آذرماه آغاز شده و تا فردا ادامه دارد. به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، در این نمایشگاه بیش از 150 هزار عنوان کتاب داخلی و 29 هزار عنوان کتاب خارجی در معرض دید عموم قرار گرفته است و بیش از 700 ناشر، کتاب ها و محصولات خود را در معرض دید علاقه مندان قرار داده اند. همزمان با برگزاری این نمایشگاه، پنجمین نمایشگاه رسانه های دیجیتال استان نیز در حال برگزاری است. برای بررسی میزان رضایتمندی مردم و ناشران از نمایشگاه بیستم، با تعدادی از آن ها گفت و گو می کنیم.
افزایش شور و نشاط
یکی از بازدیدکنندگان که به همراه فرزندانش به نمایشگاه آمده می گوید: نمایشگاه امسال از شور و نشاط بیشتری برخوردار است. ساعت برگزاری نمایشگاه بهتر شده بود. اما ساعت 21 برای پایان کار نمایشگاه مناسب نیست و باید تمدید شود. تا زمانی که همه اعضای خانواده کنار هم جمع می شوند، روز به پایان می رسد و مردم غالبا بعد از غروب به نمایشگاه می آیند.
حضور غایبان سال های قبل
دانشجویی که با اشتیاق کتاب های یکی از غرفه ها را جست و جو می کند نیز می گوید: برخی از ناشرانی که قبلا در نمایشگاه حاضر نمی شدند، امسال غرفه دارند. این اتفاق خوبی برای نمایشگاه کتاب مشهد است و امیدواریم در سال های آینده این روند ادامه پیدا کند.
رضایت از ارائه بن کتاب به همه مراجعهکنندگان
یکی دیگر از بازدیدکنندگان نیز که در حال خروج از غرفه عرضه بن کتاب است می گوید: ارائه بن خرید به همه مردم، کار خوبی بود که در این موج گرانی، باعث افزایش انگیزه خانواده ها برای خرید کتاب شد. اما وضعیت ارائه بن کتاب، چندان مناسب نیست و به دلیل مراجعه زیاد، زمان زیادی برای دریافت بن باید صرف شود. مخاطب دیگری نیز می گفت: هر چند در نمایشگاه امسال، محصولات متنوعی برای کودکان عرضه شده است، برنامه های جانبی نمایشگاه مثل سخنرانی ها و برنامه های کودکان، به اندازه ای پررنگ بود که اصل نمایشگاه کتاب از یاد رفته بود.
جای خالی سرویس دهی حد فاصل ایستگاه مترو تا نمایشگاه
یکی دیگر از بازدیدکنندگان نیز می گفت: ای کاش در فاصله بین ایستگاه اتوبوس و مترو در بولوار وکیل آباد تا نمایشگاه، تعدادی سرویس اختصاصی در نظر گرفته شود تا مردم بتوانند با زحمت کمتری خود را به نمایشگاه برسانند. مخاطب دیگری نیز می گوید: کاش غرفه هایی برای ارائه مشاوره کتاب در نظر گرفته می شد و غرفه های پاسخ گویی به مسائل دینی به سالن های جانبی منتقل می شد. در نمایشگاه کتاب، باید موضوع کتاب و مطالعه مورد تأکید قرار بگیرد. مخاطب دیگری نیز ضمن تشکر از تلاش مسئولان از وضعیت ظاهری نمایشگاه گفت: به دلیل بارندگی، موکت های برخی از غرفه ها خیس شده بود و بوی نامطبوعی از آن به مشام می رسید که این در شأن نمایشگاه بین المللی کتاب نیست.
پیشنهادهایی برای سیاست گذاری
اما یک فعال فرهنگی، نگاه متفاوتی به نمایشگاه دارد و می گوید: یکی از مهم ترین اولویت ها در نمایشگاه های کتاب، معرفی تازه های نشر است و این که حلقه اتصال میان مؤلفان، ناشران و مردم برقرار شود. حتی می توان برای ارائه تولیدات در سال های آینده نیز نظر مردم را جویا شد. لازم است غرفه هایی برای ارائه مشاوره حضوری کتاب خوانی برای طیف های متفاوت سنی در نظر گرفته شود. به نظر می رسد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در زمینه ارائه کتاب به مخاطبان این سنین، باید حضور فعالانه تری داشته باشد. وی در ادامه می گوید: علاوه بر این، غرفه هایی که به دستگاه ها و نهادهای فرهنگی اختصاص داده شده است، عملا موضوع کتاب را تحت الشعاع قرار داده اند در حالی که حضور آن ها در نمایشگاه باید قطعه ای از پازل بزرگ کتاب خوانی باشد.
نمایشگاه از نگاه ناشران
ناشران شرکت کننده در نمایشگاه نیز درباره نمایشگاه بیستم، نظرات متفاوتی دارند. با وجود آن که تعداد زیادی از آنان وضعیت امسال نمایشگاه و ارائه غرفه ها در نمایشگاه را بهتر از سال های گذشته می دانند، اما گلایه هایی نیز در این زمینه وجود دارد. یکی از این ناشران می گوید: از مشکلاتی که غرفه داران امسال با آن مواجه بودند، این بود که به دلیل افزایش قیمت ها، قدرت خرید مردم پایین آمده بود و با وجود آن که مشوق های اداره ارشاد درباره اعطای بن تخفیف به عموم مردم نیز میزان استقبال از نمایشگاه را افزایش داده بود و بسیاری از ناشران کتب چاپ قدیم خود را عرضه می کردند، باز هم میزان فروش در حد برآورد ما نبود. بابت اجاره یک غرفه 12 متری در سالن عمومی حدود 260 هزار تومان و در سالن دانشگاهی حدود 500 هزار تومان پرداخت کردیم. اگر فروش باشد، توجیه اقتصادی دارد اما در غیر این صورت، باعث دلسردی ناشران می شود. یکی دیگر از ناشران می گوید: ساعت برگزاری نمایشگاه نسبت به سال های گذشته، بهتر شده است. سال های قبل، ساعت کار نمایشگاه از 9 صبح بود و با وجود آن که تا ساعات نزدیک به غروب، تعداد انگشت شماری از نمایشگاه بازدید می کردند، اما ناشران مجبور بودند از همان ساعات صبح در نمایشگاه حاضر باشند. البته بهتر بود که ساعت بازدید از نمایشگاه تا ساعت 23 ادامه داشته باشد، اما یکی از ناشران دانشگاهی که برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب مشهد حاضر شده، می گوید: مکان مناسبی برای نمایشگاه در نظر گرفته شده است اما سرمای هوا و بارش باران در زمان برگزاری نمایشگاه، مشکلاتی را برای مردم ایجاد می کند و میزان حضور آن ها در نمایشگاه را کاهش می دهد. سرمای هوا برای غرفه داران نیز مشکلاتی ایجاد کرده است و غرفه داران مجاور دیوارهای سالن از سرما رنج می برند.
گلایه از کمبود تبلیغات شهری
ناشر دیگری با گلایه از وضعیت تبلیغات نمایشگاه می گوید: ارائه بن خرید به عموم مردم، کار شایسته ای بود و باعث شد تعداد بیشتری از خانواده ها از نمایشگاه بازدید کنند اما از سوی دیگر، نحوه اطلاع رسانی درباره نمایشگاه ضعیف بود. با وجود آن که میزان زیادی از تبلیغات در بولوارهای منتهی به نمایشگاه صورت گرفته بود، اما اطلاع رسانی در نقاط مرکزی شهر چندان مناسب نبود و باید درباره آن تجدیدنظر شود. ضمن این که اطلاع رسانی راجع به افزایش ساعات کار نمایشگاه در دو روز تعطیل نیز بسیار ضعیف بود و تعداد کمی از مردم خبر داشتند که روزهای تعطیل می توانند از ساعت 10 صبح به نمایشگاه بیایند. ناشر دیگری با گلایه از اوضاع اقتصادی و فروش کتاب در نمایشگاه می گوید: بین فروش در کتاب فروشی و نمایشگاه، تفاوت زیادی وجود ندارد. ضمن این که در نمایشگاه، باید کتاب را نیز با تخفیف ارائه کنیم. حدود 30 میلیون تومان کتاب به نمایشگاه آورده ام و میزان فروش من، متوسط رو به پایین است. برخی کمبودها و کاستی ها که معمولا در بسیاری از نمایشگاه ها وجود دارد نیز گلایه هایی را به همراه داشته است. یکی از ناشران حاضر در سالن فردوسی می گوید: با وجود آن که از غرفه ها هزینه تبلیغات می گیرند، صدای سیستم صوتی به درستی به غرفه ها نمی رسد. ضمن این که تجهیزات کافی در اختیار غرفه داران قرار نمی گیرد. روشنایی و چراغ های برخی از غرفه ها نیز که بر اساس امکانات نمایشگاه در نظر گرفته شده، کافی نیست و گلایه های مردم را به همراه دارد. ناشر دیگری با گلایه از وضعیت توزیع غرفه ها می گوید: سال اولی است که در نمایشگاه شرکت می کنم. اما آن چه را در نمایشگاه می بینم در چند کلمه خلاصه می کنم: «بی نظمی، بی نظمی، بی نظمی! پارتی بازی، پارتی بازی، پارتی بازی!». حضور غرفه داران بر اساس حروف الفبا مراعات نشده و غرفه های خوب با جانمایی مناسب را به افراد خاص داده اند. اگر نمایشگاه کتاب است، چرا باید غرفه های مناسب را در اختیار مؤسسات بیمه و شرکت های موبایل قرار دهند؟ حتی یک آب جوش هم به ناشران نمی دهند و همه چیز را خود ناشران باید فراهم کنند.
عرضه بیش از 700 میلیون تومان بن کتاب تا پایان روز چهارم
درباره بیستمین دوره نمایشگاه کتاب مشهد و نقاط قوت و ضعف آن، با معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز گفت و گو کردیم. «افشین تحفه گر» با بیان این که تلاش می کنیم مشکلات و کاستی های موجود در نمایشگاه رارفع کنیم و در حد توان به درخواست های ناشران پاسخ مثبت بدهیم، به استقبال خوب مردم اشاره کرد و گفت: تا پایان روز چهارم نمایشگاه بیش از هفت میلیارد ریال بن کتاب در اختیار مردم قرار داده شده است. «افشین تحفه گر» افزود: سقف مد نظر برای عرضه بن کتاب، 11 میلیارد ریال در نظر گرفته شده بود که با توجه به استقبال مردمی تلاش می کنیم میزان آن افزایش پیدا کند. وی درباره ایجاد بخش تخصصی مشاوره کتاب در نمایشگاه نیز گفت: بخش مشاوره کتاب در محل خاصی در سالن فردوسی توسط اداره کل کتابخانه های استان پیش بینی شده و حدود 400 متر فضا نیز در اختیار این بخش گذاشته شده است. علاوه بر آن در بخش دوستداران کتاب و غرفه هشت ضلعی نیز نشست هایی در این زمینه برگزار می شود. وی ادامه داد: برنامه های ارائه شده در سرای اهل قلم نیز برای ترویج فرهنگ کتاب خوانی برگزار می شود که شامل رونمایی و نقد و بررسی کتاب، حضور مؤلف در کنار مخاطبان و همچنین بحث های هنری است.
هدف فقط فروش کتاب نیست
تحفه گر درباره گلایه از لطمه زدن برنامه های جنبی به ماهیت نمایشگاه نیز اظهار کرد: این موضوعات لطمه ای به اصل جریان نمایشگاه کتاب وارد نمی کند، البته ممکن است از نگاه یک بازدیدکننده عمومی که با اصل موضوع ارتباط برقرار نکرده، این تصور به وجود بیاید که یک جلسه سخنرانی معمولی در حال برگزاری است اما در این نشست های تخصصی، افراد خاصی حضور پیدا می کنند و موضوعات سخنرانی مرتبط با حال و هوای نمایشگاه و کتاب است. تحفه گر تأکید کرد: هدف ما از برگزاری نمایشگاه، صرفا فروش کتاب نیست، نمایشگاه به عنوان یک کلان رویداد فرهنگی برای ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی تدارک دیده شده است و این بخش در این حوزه دارای اهمیت است.
پاسخ دبیر نمایشگاه به گلایه ها
تحفه گر درباره برخی گلایه های مردم و ناشران نیز گفت: تبلیغات و اطلاع رسانی درباره نمایشگاه در تمام نقاط اعم از هسته مرکزی شهر و نقاط مختلف شهر شهر انجام شده است.
وی درباره سرمای غرفه ها نیز گفت: بعید می دانم چنین موضوعی وجود داشته باشد، اتفاقا همین امروز (روز گذشته) جلسه ای با مسئول سالن های نمایشگاه داشتیم و گزارشی درباره این موضوع منعکس نشده بود اما مطلب دوباره بررسی میشود و در صورت وجود هر گونه اشکال، حتما و به سرعت اصلاح می شود. تحفه گر درباره واگذاری غرفهها نیز خاطرنشان کرد: واگذاری غرفه ها بر اساس حروف الفبا انجام شده تا جای هیچ شبههای برای ناشران باقی نماند، برای ما تفاوتی ندارد که کدام ناشر در کدام غرفه حاضر شود. البته تعداد معدودی از ناشران با وجود اعلام قبلی برای حضور در نمایشگاه، انصراف داده بودند که این غرفه ها با غرفه های دیگر جایگزین شد. به جز این موارد، دیگرغرفه ها بر اساس حروف الفبا واگذار شده است. ضمنا بخشی از غرفه ها هم که به موارد غیر کتاب اختصاص پیدا کرده، غرفه های بیرونی است که خود نمایشگاه آنها را واگذار می کند. وی درباره ادعای کمبود برخی امکانات در غرفه ها نیز گفت: امکانات کافی به صورت یکسان و متناسب، در اختیار همه غرفه ها قرار گرفته است. در صورتی هم که هر یک از غرفه داران نیاز به امکانات دیگری داشته باشند، بخش فنی نمایشگاه امکانات را در اختیار آنها قرار می دهد. وی درباره سرویس دهی برای حضور در نمایشگاه هم اظهار کرد: با شهرداری مشهد هماهنگ شده بود که از ابتدای بولوار نمایشگاه تا محل نمایشگاه، سرویس دهی به صورت مرتب برقرار باشد، پیگیری می کنیم که این موضوع برقرار شده باشد و با توجه به این که در روزهای پایانی حضور تعداد بیشتری از بازدیدکنندگان را شاهد خواهیم بود، این نکته را مد نظر قرار می دهیم.