مهین رمضانی –دوست دارم همیشه نامم کنارمطلبی که برای شهدا می نویسم ثبت شود. خدا را چه دیدی ممکن است همین نوشته‌ها بیشتر ازهر کاری دست ام را بگیرد.

 روی صفحه مجازی، یکی از همکارانم روز مراسم یادبود شهید حسین هریری و شهید جهانی  را اطلاع رسانی کرده بود و طبیعی بود  دوست داشتم به این مناسبت با خانواده شهید مصاحبه داشته باشم.

 قرار شد با آقا محمد، برادر شهید هریری مصاحبه کنم. تماس گرفتم تا مقدمات این گفت و گو را هماهنگ کنم. پس از چندبار تماس سرانجام پیدایش می کنم.گفت تمرکز زیادی ندارد. راست هم می گفت چون در محل کارش بود و درگیر مراسم سالگرد برادر.اما شروع کرد:«پدر ومادرم ما را مسجدی بار آورده اند وما تقریبا همه کارهایمان با هم بود.در مسجد وپایگاه بسیج رشد کردیم  وقد کشیدیم. فعالیت حسین جان ازما بیشتربود.من بااین که از حسین بزرگ تر بودم اما همیشه از مشورت با حسین بهره می بردم. او همیشه نیمه پر لیوان را می دید و مثبت فکر می کرد. من درهر شرایطی بعد از پدر و مادر با او مشورت می‌کردم. همیشه امید می داد و با خونسردی و آرامش راهنمایی می کرد و همیشه می گفت:«سعی کن کارهایت را مدیریت کنی.»به نظرم  این که گفته می شود شهدا ره صد ساله را یک شبه پیموده اند درست نیست بلکه سال ها تربیت و مراقبت پشت سرش دارد،  حتی به زمان جنینی و قبل از آن بر می‌گردد تا کسی به این ظرفیت برسد.هر وقت اشتباه می‌کردم ، حسین همان جا برخورد نمی کرد، درعمل نشان می داد که اشتباه کرده ام. من هیچ وقت اخم حسین را ندیدم. احترام همه را داشت.

  خانواده  و اعزام حسین

 ما خواهران وبرادران همه سر زندگی بودیم و حسین پسر کوچک خانواده پیش پدر ومادر بود.وقتی حسین آماده می شد به او گفتیم، ما سر خانه و زندگی مان  هستیم و  با رفتن تو به پدر ومادر سخت می گذرد. حواست به خودت و پدر و مادر باشد. هر وقت می پرسیدیم « کجایی؟»، می گفت :«همین دوروبر. بچه ها را پشتیبانی می کنم.»

 می گفت: «آرزوی ما شهادت است اما هدفمان فتح وظفر است.» برای بار دوم که می رفت نگرانی من کمتر شده بود. گفته بود به هیچ کس نگویید و ما خواهر برادرها هم خبر نداشتیم.

 نوجوان خلافکار 

 یک روز اتفاق بدی افتاد.  گوشی تلفن همراهم را یک نوجوان برداشته بود.من او را پیدا کردم وگوشی ام را دست اش دیدم ،سیم کارت آن را خارج کرده بود ومن هر چه گفتم ،  زیر بار نرفت. برای این که تنبیه شود ونه این که سابقه ای برایش

بماند او را تحویل کلانتری دادم. حسین مطلع شد و ازمن خواست  نگذارم شب در کلانتری بماند.

به من گفت او را به من واگذار کن. نیم ساعتی با این نوجوان حرف زد وشاید یکی دوماهی نگذشته بود که این نوجوان با ظاهر متفاوت به مسجد می آمد ودر بسیج فعالیت می کرد ومن هیچ وقت نپرسیدم که حسین به اوچه گفت و چه کرد.

 توسل به حضرت ابوالفضل (ع)

  یکی از دوستان حسین تعریف می کرد:ما با جمعی از دوستان بیرون از شهر رفتیم. من خیلی توی هم بودم و مشخص بود که حالم  خوب نیست. بچه ها سوال کردند،من هیچ نگفتم. هرچه حسین اصرار کرد من مشکل ام را نگفتم تا این که به من گفت اشکالی ندارد  به من نگو اما هرمشکلی داری برو به همسر، مادر و خواهرانت بگو تا به حضرت ابوالفضل متوسل شوند و از او بخواهند. من هرچه فکر کردم علت این حرف حسین را نفهمیدم.از خودش پرسیدم. او گفت:«چون ابوالفضل العباس(ع)  تنها یک بار شرمنده ناموسش شده است. دوبار شرمنده نمی شود.»برادر حسین می گوید:من کارم طراحی وهنری است و قبل ازآن برای شهدای مدافع حرم کارمی‌کردم.یک روز بعد از سفراولش گفتم:«حسین، یک بار به آتلیه بیا تا چندعکس زیبا وبا کیفیت بگیرم. از شهدا عکس با کیفیت نداریم.»با لحنی خاص گفت:« شما که هنرمندی، همین عکس‌ها خوب است.»دفعه اول وقتی برگشته بود می گفت:«جنگ با داعش خیلی سخت است. باید حرفه ای باشی تا بتوانی درجنگ شهری موفق باشی. آن جا مشخص نمی شود، پشت ات را برگردانی مطمئن نیستی از پشت سر گلوله نخوری».حسین به پس انداز اعتقاد نداشت وحتی وام می گرفت تا به محرومان کمک کند. معتقد بود تا زمانی که در کشور محروم داریم پس انداز کردن معنی ندارد.

حسین مرد بود

بغض کرده است. می گوید:«دلم برای حسین خیلی تنگ شده است.  من همین حالا هم  خیلی با حسین درد دل می کنم. کارم طراحی است و شب ها موقع کارعکس های حسین را نگاه می کنم و با او حرف می زنم. من با خاطرات حسین عشق بازی می کنم و هر طرحی که می کشم به دلم می افتد که باید برای حسین کاری انجام دهم. حرف های زیادی دارم  که به حسین بزنم، حسین مرد بود، همه مدافعان حرم ، همه شهدا مرد هستند. دوری ازحسین خیلی سخت است اما افتخار می کنم که برادرم شهید شده است.»

غفوریان- ساعت حدود 12 ظهر 22 آبان 95 در حوالی حلب در منطقه ای مشهور به بنیامین که به تازگی از دست دشمن داعشی آزاد شده، خانواده‌ای سوریه ای از آقا جواد جهانی و حسین آقا هریری و آقا محمدحسین بشیری از محافظان و مدافعان منطقه می خواهد برای خنثی کردن مین‌های تله ای  داخل خانه شان که توسط دشمن کار گذاشته شده به دادشان برسند. 

حسین آقا هریری که تخریبچی گروه است برای این کار پیشقدم می شود و جواد و محمد حسین هم به کمک اش می روند. اما ماجرای این مین با مین های دیگر متفاوت است. این مین به تله های انفجاری متعدد درقسمت های مختلف خانه مجهز شده است.

150 متر جلوتر از این خانه، جاسم دیگر همرزم و رفیق این سه نفر مشغول دیده بانی و بررسی منطقه است. ساعتی می گذرد و در بی سیم خبری از صدای حسین و جواد و محمد حسین نمی آید. آن ها همین دوساعت قبل با هم در طبقه سوم یکی از ساختمان های محلی پای روضه خوانی حاج احمد واعظی بودند. 

فیلم های آن روضه خوانی هست. حاج احمد از امام رضا(ع) می خواند. برو بچه های مشهدی همه دور هم نشسته اند و حال و هوای حرم امام رضا(ع) به سرشان زده است. حاج احمد می خواند و بچه ها هق هق گریه هایشان بلند است. در این بین جواد و حسین که جلوی حاج احمد نشسته اند انگار بیشتر از بقیه در حال و هوای خودشانند. 

حاج احمد می گوید: بعد از این که چند بیتی در مدح آقا امام رضا(ع) خواندم، روضه حضرت رقیه و علی اصغر شش ماهه هم نصیب مان شد. جواد جهانی دقیقا جلوی من بود و آن قدر حال و هوای عجیبی داشت که  بعدها وقتی فیلم این روضه خوانی را می دیدم، این حس و حال جواد جهانی بیشتر برایم جلب توجه می کرد، انگار جواد جهانی و حسین هریری در همان روضه خواسته شان برای شهادت را از اهل بیت (ع) گرفتند.

مین ها منفجر شد...

حسین سیم های رابط مین ضد نفر را که در داخل خانه کار گذاشته شده، قطع می کند اما این مین چند تله دیگر هم دارد و همزمان با آن، تله های دیگر هم منفجر می شود که یکی از آن ها در نزدیکی حسین و جواد و محمد حسین منفجر می‌شود. حسین همان لحظه به شهادت می رسد ولی پیکر جهانی و بشیری را به بیمارستان منتقل می کنند و بیمارستان شهر حلب محل پروازشان به آسمان می شود.

امروز آن خانواده سوریه ای در خانه شان نشسته‌اند و روز و شب می گذرانند و شاید هم ندانند برای آزادی و رهایی خانه شان از چنگال کثیف و بی‌رحمانه داعشی ها حداقل سه نفر جانشان را از دست داده اند. اما مردم سوریه و منطقه می دانند که صدها جوان ایرانی، افغانستانی و مسلمانان دیگر کشورها جانشان را برای جبهه مقاومت اسلامی فدا کردند.

علی کوچولوی جواد

با علی فرزند هشت ساله آقا جواد جهانی هم‌صحبت می شوم. هنوز حال و هوای بازیگوشی کودکانه اش را دارد. می گوید با پدرم خیلی صحبت می کنم. تازه دلم هم برایش تنگ می‌شود. وقتی با مادر یا پدر بزرگم سر مزارش می روم آن جا بیشتر با پدرم صحبت می کنم. به او می گویم: «باباجون دلم برات تنگ شده... چرا نمیای توی خوابم؟!...».

وقتی از علی می خواهم از خاطرات پدرش بگوید، کمی فکر می کند. انگار از دو سال قبل تا حالا بخشی از خاطرات پدرش را فراموش کرده ولی بازی هایش با پدر را هنوز خوب به یاد دارد، یکی دیگر از خاطرات پدر را هم خوب به یاد دارد که این یکی را قبلا هم از اوشنیده ام؛ «وقتی تلویزیون  سخنرانی های رهبر رو پخش می کرد، بابام می نشست و خوب گوش می داد...».

از علی می پرسم  اگر همین الان پدرت را ببینی به او چه می گویی؟ در پاسخ ام کمی فکر می کند و خیلی مطمئن می گوید: «خب اول که می پرم توی بغل اش و می‌بوسم اش و توی بغل اش می مونم... آخه دلم براش خیلی تنگ شده...». با همین جملاتش به سوالم پاسخ می دهد و پاسخ سوال من را همین می داند و تمام.علی با این که چند سال هم از خواهرش فاطمه کوچک تر است اما فاطمه درباره علی این طور برایم می گوید: «علی با این که کمی بازیگوشه ولی خیلی حواسش به من هست و هوای من رو خیلی داره... علی یک داداش خیلی خوبه برای من...».

آخرین جشن تولد

از فاطمه می خواهم یکی از خاطراتش با پدر را برایم تعریف کند که ماجرای آخرین جشن تولد را می گوید: پدرم در آخرین نوبتی که رفت، یک روز که سالروز تولد من بود و تقریبا هیچ کس حواسش به این موضوع نبود، تولدم را تبریک گفت و کلی با هم خوش و بش کردیم. 

بعدش هم به مادرم و مادربزرگ  و پدر بزرگم سفارش کرده بود که حتما همان روز برایم جشن تولد بگیرند. خاطرم هست یک جشن تولد خوب برایم گرفتند و من عکس پدرم را در آن جشن تولد در جای خالی پدر گذاشتم. آن جشن تولد آن قدر برایم خاطره انگیز است که فکر می کنم هیچ وقت فراموشش نمی کنم.

مهین رمضانی – درگیری با نیروهای داعشی در  بالای تپه تک درخت آن قدر شدید می شود که به محمد چندین گلوله اصابت می کند. دوستانش می گویند تیری به پهلویش اصابت کرده بود و صدای یا زهرا یازهرای(س) او ما را متوجه کرد. چند تیرهم به دست و پایش خورده بود؛ با دوستانش قرارگذاشته بودند همدیگررا حتی بعد از شهادت تنها نگذارند بنابراین بعد از شهادت او به وعده شان وفا و پیکرمحمد را به عقب منتقل کردند.حدود 4 ساعت پیاده روی با پیکر بی جان همرزمشان ، کار ساده‌ای نبود. درگیری آن قدر شدید بود که حدود 8 ساعت زمان می برد تا از منطقه خارج شوند. پیکر بی جان محمد بر دوش دوستانش دست به دست می شد. محمد تا چند ساعت قبل با آن ها شوخی می کرد... با بچه ها خیلی صمیمی بود حتی وقتی کاری نداشت برای بچه ها آشپزی هم می کرد.من امروز با پدر و مادر شهید مدافع حرم محمد سخندان در سومین سال شهادتش همکلام می شوم...

مادر و محمد

مادر می گوید:  زمانی که دانش آموز بود در تابستان های گرم برای کار داربست با پدرش همراه می شد، ماه رمضان های گرم روزه می گرفت و زیرآفتاب داغ کار می کرد.

پدرمی گوید: خیلی دوست داشت از دسترنج خودش استفاده کند.وقتی بزرگ تر شد، برایش وانت خریدم تا کارکند. چند نفرزیردست اش کار می کردند. او به هر نحوی به کارگرانش کمک می کرد.

بسیجی فعال بود و در گشت های شبانه شرکت می کرد. هراتفاقی که می افتاد برای ما تعریف نمی کرد. محمد دانشگاه سبزوار قبول شد و بعد ازآن  که با پدرش روی داربست کار می‌کرد به ما گفت، دوست دارد ازدواج کند . آبگوشت لذیذی درست می کرد . لباس وجوراب دوستانش را می شست و کفش های بچه ها را واکس می زد. حیاط مدرسه ای را که به عنوان پایگاه ازآن استفاده می کردند  جارو می کرد، سرویس های بهداشتی را می شست و...

مادرش می گوید: در کارهای منزل به من کمک می کرد.

 حدود یک سال ونیم از ازدواجش گذشته بود که شهید شد.

مادرش می گوید: محمد  رفتار ویژه ای داشت. هیچ وقت نظر وعقیده اش را به ما تحمیل نمی کرد، همیشه از زحمت های من تشکر می کرد. ما را برای نماز صبح بیدار می کرد. آخر نمازهایش قرآن می خواند و گریه می کرد.

او راهی را که خودش دوست داشت، انتخاب کرد. می‌گفت:«اگر ما نرویم از حرم حضرت زینب(س) دفاع کنیم، چه کسی می‌رود؟»

محمد با تیپ فاطمیون  وبا نام مستعار «ابو ذاکرحسینی»  شرکت کرده بود. همرزمانش می گفتند محمد برای ما مداحی هم می کرد.

شب آخردر منزل ما مهمان بودند،  سر سفره با دامادمان از تصمیم اش برای رفتن می گفت. من متوجه شده بودم اما نمی‌دانستم که حرفش جدی است .

از خیلی قبل تر صبح ها به کارگران سر گذرافغانی پول می داد تا لهجه افغانستانی را یاد بگیرد وهرشب در حرم امام رضا(ع)  بارها خواسته اش را تکرار می کرد.

 همسرش می گوید، بارها دیده بودم که در گوشه ای  به نماز شب می ایستاد و هنگام نماز و مناجات گریه می کرد. آخرین شبی که او را دیدیم و قرار بود برود  از دوستانش مصطفی و مجتبی بختی و از شهادت با عزت این شهیدان صحبت می کرد.

 همان شب گفت : «من فردا می خواهم بروم.» من وپدرش باور نکردیم. با ما عکس های زیادی گرفت. به من گفت:« بیایید با شهید عکس بگیرید.» موقع رفتن من را در آغوش گرفت. فردای آن روز نزدیک ظهرزنگ  زد و خداحافظی کرد.

خواستم دوباره بیاید تا ببینم اش اما  قبول نکرد

من پشت تلفن گریه می کردم، او هم گریه می کرد. هر چه خواستم دوباره بیاید تا ببینم اش اما  قبول نکرد.آن روز ما نفهمیدیم ازکجا و چگونه اعزام شد.

قبل تر به مادر بزرگش گفته بود که برای آموزش به تهران می رود اما چون رزمی کار بود مستقیم به سوریه اعزام شده بود.

 دوستانش می گفتند تا موقع اعزام قطعی،  دوبار او را بر گردانده بودند اما با اصرار ودرخواست فراوان می ماند. همرزمانش می‌گویند: «سید ذاکر خیلی شجاع بود. نیروهای داعشی را  به تنهایی اسیر می کرد و ما می رفتیم و آن ها  را به عقب می بردیم.»

هدف محمد، دفاع ازحرم حضرت زینب(س) بود. وقتی فیلم کودکان وزنان اسیر را می دید، خیلی ناراحت می شد.

 شب قبل از شهادت، خواب می بیند که با اصابت تیر به شهادت می رسد  و همین طورهم شد.

محمد در آخرین سکانس دفاع

 برای عملیات به تپه تک درخت می روند، نزدیکی ظهرجمعه گویا  تشنه و گرسنه حدود 4 ساعت پیاده روی می کنند . نیروهای تکفیری از بالای تپه، آن ها را می بینند . محمد خودش را  به داخل مزرعه ذرت می اندازد تا دوستانش بتوانند حرکت کنند.دشمن هم او را زیر باران تیر می گیرد. تیر به پهلویش می‌خورد و دوتا به شاهرگ های دست اش .همرزمانش هرکاری می کنند خونریزی بند نمی آید. دوست اش بهزاد و شهید سنجرانی پیکرش را به عقب منتقل می کنند و در این مسیر مجبورمی شوند از کانال آب بگذرند. 10 روز طول می‌کشد تا جنازه را ازسوریه به مشهد منتقل کنند . اول با ما تماس گرفتند و گفتند محمد مجروح ودر بیمارستانی در تهران بستری شده است و نیاز به عمل جراحی دارد،  اما پدرش از همان اول می‌دانست  که محمد شهید شده است.

محمد و مادر بزرگ 

محمد هفته ای چند باربه مادربزرگش سرمی زد. بعد از شهادتش چند نفر به منزل مادر بزرگ مراجعه می کنند که آقای سخندان کجاست؟

مدتی است به ما سر نمی زند.همیشه می آمد و برای ما آذوقه می آورد.مادر بزرگ می گوید: «خدا جوانش را برد . محمد در منزل ما به دنیا آمد.»لابه لای صحبت هایش یا فاطمه زهرا(س) می گفت باز دوباره  ادامه می داد: «نوه اولم بود. محمد از کودکی اش به من علاقه زیادی داشت و هر وقت به منزل ما می آمد دوست نداشت برود.»

گفتم محمدم گم نمی شود

«بعد از شهادتش  فرزندانم نگران این بودند که نکند نتوانیم  پیکرش را شناسایی کنیم. اما من گفتم بچه ام یک نشانه ماه گرفتگی دارد که می توانم او را بشناسم. محمدم گم نمی شود.»

 پدر و پسر 

پدر شهید که خودش هم سابقه حضور در دوران دفاع مقدس را دارد،می گوید: «من زیر صندلی کوپه قطارروی خودم  پتومی انداختم تا به منطقه می رسیدیم.  درواحد مخابرات آموزش دیدم و مدتی هم بی سیم چی فرمانده حاج اسماعیل قاآنی شدم. با فضای جبهه وجنگ آشنایی دارم. من برای محمد از خاطرات دوران جنگ زیاد صحبت می کردم. به مرور که بزرگ تر شد حدود 12 سالگی در بسیج شرکت  کرد . در امور بسیج فعال بود و گاهی شب ها تا اذان صبح در گشت های شبانه شرکت می‌کرد . محمد روزهای تعطیلی دانشگاه برای کمک به من همراهم می آمد. پدر محمد که انگار دلتنگی برای فرزندش هنوز رهایش نکرده سکوت می کند و به روزهایی می اندیشد که پسرش کنار دست اش بود و کمک حالش. او حالا فقط با خاطرات محمد روزگار می گذراند...

با گذشت زمان محمد کم کم آماده اتفاقات بزرگ می شود، در کنار فعالیت های بسیج با افرادی مانند برادران شهید بختی، سنجرانی، شهید عطایی، شهید جاودانی، محمدی و... آشنا می شود.  اعتقادش به حضور و دفاع از حرم حضرت زینب  هر روز پررنگ تر می شود و سرانجام با تلاش و جهاد در راه آرمان هایش به دوستان شهیدش می پیوندد.

محمد سخندان 25 آبان 1394 در منطقه حلب سوریه هنگام  درگیری با تروریست‌های تکفیری به درجه رفیع شهادت نائل آمد.