مرحله آزمایشی طرح مراقبت مشارکتی کودکان بدسرپرست در استان آغاز شد
تعداد بازدید : 35
سیاه و سفید فرزندخواندگی موقت
نویسنده : ملیحه رفیع طلب
معاون اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی با تشریح جزئیات طرح مراقبت مشارکتی کودکان (مُشک) از تسهیل در فرایند فرزندخواندگی به صورت موقت خبر داد. «غلامحسین حقدادی» در گفت و گو با خراسان رضوی، با اشاره به رونمایی از این طرح اظهار کرد: سازمان بهزیستی موظف است فرزندان بی سرپرست و بدسرپرست را سامان دهی کند، این کودکان شامل چند گروه از جمله فاقد والدین، فاقد سرپرست موثر یا حضور نداشتن سرپرست هستند که ما در گروهی که فاقد پدر و مادر هستند، فرزند را طی فرایندی به خانواده مناسب و دارای شرایط لازم تحویل می دهیم و این کودکان بعد از مدتی دارای شناسنامه خواهند شد. «غلامحسین حقدادی» ادامه داد: با توجه به این که نمی توان برخی کودکان را به عنوان فرزند خوانده دائم به خانواده های متقاضی تحویل داد و احتمال پیدا شدن پدر و مادرشان وجود دارد، این کودکان را به صورت موقت نگهداری می کنیم که با این طرح می توان برای آن ها خانواده جایگزین معرفی کرد. وی یادآور شد: براساس دستور العمل جدید بهزیستی در مورد کودکان بدسرپرست، در مواردی که پدر و مادر می توانند پس از مدتی با کسب صلاحیت لازم و تایید مراجع قانونی، فرزند خود را از بهزیستی تحویل بگیرند، طرحی به نام مراقبت مشارکتی کودکان «مشک» برای کودکان یک روز تا 16 سال ارائه شده است که با استفاده از آن مراقبت از فرزند را می توان به صورت موقت به خانواده های دارای صلاحیت سپرد.
بازه زمانی 6 ماه تا 2 سال، برای مراقبت از فرزندان بدسرپرست
حقدادی افزود: مدت زمان این مراقبت شش ماه تا دو سال پیش بینی شده و بعد از آن پس از هماهنگی با دستگاه قضایی، صلاحیت والدین اصلی کودک بررسی و درصورت تایید صلاحیت، فرزند به آن ها تحویل می شود. وی تصریح کرد: اگر برای مثال پدر و مادری زندانی باشند و مدت زمان حضور نداشتن آن ها بیشتر از دو سال طول کشید، حکم اعطای موقت فرزند تمدید می شود و کودک در کنار همان خانواده باقی می ماند. در شرایط کنونی تعداد زیادی از فرزندان تحت پوشش بهزیستی هستند که به دلیل وجود نشانه ها و اطلاعاتی از خانواده هایشان نمی توانیم آن ها را بی سرپرست تلقی کنیم، برخی دیگر از این کودکان نیز دارای پدر و مادر هستند اما والدین آن ها امکان یا صلاحیت نگهداری از فرزند خود را ندارند و این وظیفه به بهزیستی سپرده شده است. وی ادامه داد: تعداد این گروه از فرزندان تحت پوشش بهزیستی زیاد است و نمی توان آن ها را به عنوان فرزندخوانده دائمی به متقاضیان داد اما با طرح «مشک» که از هفته گذشته آن را در استان آغاز کرده ایم، امکان مراقبت مشارکتی از تعداد زیادی از این کودکان فراهم می شود.
آغاز اجرای آزمایشی در استان
طرح «مشک» هنوز برای اجرای سراسری در کل کشور مصوب نشده و از سال گذشته اجرای آزمایشی آن در برخی استان ها آغاز شده است. استان خراسان رضوی نیز به عنوان یکی از استان ها برای اجرای آزمایشی این طرح انتخاب و از هفته گذشته روند آن آغاز شده است. حقدادی با بیان این مطلب افزود: با توجه به این که خراسان رضوی جزو استان هایی است که تعداد فرزندان منتظر و خانواده های متقاضی زیادی دارد، پیوند دادن این دو گروه با هم به راحتی اتفاق خواهد افتاد و تا پایان سال شاید بتوانیم حدود 200 فرزند را از این طریق به متقاضیان واگذار کنیم.
بررسی واگذاری 30 فرزند طی یک هفته گذشته
وی افزود: در مدت یک هفته سپری شده از شروع اجرای آزمایشی این طرح در استان، حدود 30 خانواده در مشهد برای بهره مندی از آن، مراجعه کرده اند که 30 فرزند را به آن ها معرفی کرده ایم. حقدادی تصریح کرد: هم اکنون اولویت بندی و امتیاز بندی خانواده ها در حال انجام است و بعد از تایید صلاحیت متقاضیان توسط بهزیستی و دادگستری، این کودکان به آن ها تحویل داده می شود.
پاسخ بهزیستی درباره آسیب های احتمالی کودکان با اجرای این طرح
حقدادی در پاسخ به این سوال خبرنگار ما که آیا آسیب های احتمالی که ممکن است این کودکان بعد از جدایی از خانواده با آن مواجه شوند به طور کامل بررسی شده است، نیز اظهار کرد: ما نیز در این زمینه نگرانی هایی داشتیم که اگر وابستگی بین کودک و خانواده پیش آید، چه اتفاقی می افتد؟ پاسخش این است که زمانی که با تایید صلاحیت والدین، بخواهیم کودک را از خانواده ای که سرپرستی موقت او را بر عهده داشته بگیریم، او را به خانواده دیگری تحویل نمی دهیم بلکه وی به خانواده واقعی اش باز می گردد.
همچنین اگر قرار بود این فرزندان به عنوان مثال هر دو ماه تحویل یک خانواده جدید شوند قطعا مشکلاتی به وجود می آمد اما چنین اتفاقی رخ نمی دهد.
وی افزود: از سوی دیگر، باید به این نکته هم توجه کرد که زندگی این کودکان در مراکز پرورشگاهی، شیرخوارگاه ها یا خانواده های تجمعی نیز باعث ایجاد وابستگی می شود و میزان آن بیشتر از وابستگی ناشی از حضور موقت این فرزندان در یک خانواده است.
همچنین در زمان قطع این ارتباط، فرایندی توسط روان شناسان اجرا می شود تا زمانی که کودک به خانواده اصلی خود باز می گردد، بتواند قضیه را حل و فصل کند.
نکته
حساسیت ها و نظارت های لازم برای یک طرح
اگرچه بدون تردید هدف تدوینگران طرح مشارکت مراقبتی کودکان بدسرپرست و همچنین طرح امین موقت برای نگهدای از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، افزایش میزان حمایت از این کودکان و فراهم شدن حضور آن ها در محیط گرم خانواده حتی برای مدتی کوتاه است، اما در این موضوع نیز تردیدی نیست که هر گونه آسیب روحی و روانی به این کودکان می تواند اثراتی بلند مدت داشته باشد که به هیچ وجه نمی توان آن را جبران کرد. بنابراین انتظار این است مجریان طرح با نگاهی دقیق و کارشناسانه، به گونه ای برای اجرای آن برنامه ریزی کنند که گویی یکی از فرزندان خود را برای مدتی کوتاه به خانه ای دیگر می فرستند. لحاظ کردن حساسیت ها و دقت لازم در تایید صلاحیت متقاضیان و همچنین اشراف کافی بر این موضوع که به چه دلیل یک خانواده برای سرپرستی موقت و زمان دار یک کودک یا نوجوان اقدام می کند نیز از جمله نکات مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.برخلاف طرح امین موقت شاید در طرح مشک که به تازگی اجرایی شده و در آن به هیچ وجه امکان تبدیل فرزندخواندگی موقت به دائم وجود ندارد و از همان ابتدا درخواست خانواده متقاضی، بر مبنای سرپرستی موقت ارائه می شود، حساسیت این موضوع بیشتر هم باشد.