ازبین رفتن مراتع وکاهش پوشش گیاهی ؛2 تهدید مهم برای منابع طبیعی سرخس
تعداد بازدید : 23
خطر ایجاد ریزگردها این بار در سرخس
محمد علی تمدن -شهرستان مرزی سرخس در انتهای صحرای قره قوم قرار دارد و از آب و هوایی صحرایی و نیمه صحرایی برخوردار است. شرایط اقلیمی و عوامل مختلف انسانی و تخریب و از بین بردن مراتع برای ایجاد کشت دیم و از بین رفتن تعادل دام و مرتع و خشکسالی های پی در پی و کمبود نزولات آسمانی باعث کاهش شدید سطح رویش های مرتعی و ایجاد کانون های توفان شن و ریزگرد ها در این شهرستان شده است . گرچه از سال های 1350 آن هم برای بهره برداری از منابع گازی منطقه خانگیران مالچ پاشی و تاغ کاری شده است و در سال های پس از آن هم اقداماتی شده، اما این تلاش ها در برابر روند فزاینده تخریب مراتع ناچیز است. با آموزش های فرهنگی و چهره به چهره به دامداران و مخصوصا دیم کاران و با حمایت برخی نهاد های رسمی به جای توسعه مراتع با کشت های دیم بی حاصل و بسیار کم بازده نه تنها محصولی به دست نمی آورند بلکه همان مراتع ناچیز را که از گونه های کمیاب و منحصر به فرد است از بین می برند.
همه این رویدادهازنگ خطری است تا به هوش باشیم.
اکنون می توانیم با فرهنگ سازی و هزینه کم جلوی تخریب مراتع وپوشش گیاهی را بگیریم اما در آینده شاید با صرف هزینه های زیاد هم نتوانیم این ثروت خدادادی را حفظ کنیم و جلوی ایجاد ریزگردها را در منطقه و شهرستان های استان و حتی کلان شهر مشهد بگیریم. درهمین ارتباط گفت وگویی با تعدادی از اهالی منطقه و مسئولان شهرستان سرخس داریم که درادامه می خوانید.
دراین خصوص یک شهروند و کشاورز سرخسی می گوید: حفظ منابع طبیعی حفظ حیات موجودات زنده است وتخریب منابع طبیعی نابودی انواع گونه های جانوری را درمنطقه به دنبال دارد واکنون نیز ازبین رفتن انواع پوشش گیاهی و فرسایش خاک تهدید جدی به حساب می آید . نصرا... رضائی افزود: ازبین رفتن پوشش گیاهی فاجعه ای جبران ناپذیر و دردناک است. وی افزود: آنچه درسرخس اتفاق می افتد فاجعه زیست محیطی است که اگر به همین شکل ادامه داشته باشد عاقبت آن نا معلوم ومبهم ودرحین حال خطرناک است. متاسفانه یک عده افراد سودجو وفرصت طلب
که به جزمنافع زودگذر خود به چیز دیگری نمی اندیشند از موقعیت ها استفاده کرده ودست به تخریب مراتع می زنند و با تمام توان خود بیابان زایی ومبادرت به کشت دیم بی حاصل می کنند وبوته ها وپوشش گیاهی را که عامل تثبیت شن ها وجلوگیری از فرسایش خاک است نابود می کنند ودست به کشت ناپایداردیم می زنند. تخریب از دامنه کوه ها وتپه های مزدوران و بزنگان گذشته و به بیابان ریگزار روستاهای کچولی وقوش سربوزی رسیده است و مردم ومسئولان همچنان تماشاگر هستند. باتوجه به خشکسالی های پی درپی، امید است هرچه زودتر جلوی این فاجعه گرفته شود .
ریزگردها هم درمنطقه تولید می شود وهم ازترکمنستان می آید
دبیر نظام صنفی کشاورزی شهرستان سرخس هم می گوید: در سرخس بحث ریزگرد ها را داریم که هم از صحرای قره قوم ترکمنستان وارد می شود و هم در منطقه تولید می شود . علی اصغر صفائیان به خراسان رضوی گفت: به دلیل وجود کشت های بی رویه از جمله کشت دیم و عوامل زیست محیطی، اگر چاره ای اندیشیده نشود ریزگرد ها به شهرستان های همجوار و حتی کلان شهر مشهد سرایت خواهد کرد.
مراتع سرخس هرروز فقیرتر می شود
اسماعیل آذری از دامداران و کشاورزان دیمه کار سرخس هم می گوید: چند سال است که مراتع سرخس هر روز فقیر تر از قبل می شود که عوامل بسیار زیادی دراین موضوع دخیل است از جمله دام های بسیار زیادی که ممیزی نداشتندو از سایر شهرستان های استان وارد سرخس می شدند که این عامل مهمی برای از بین رفتن مراتع و فقیر شدن آن هاست.
محمد رضا قویدل رئیس اداره منابع طبیعی بخش مرزداران سرخس هم گفت: مساحت کل شهرستان سرخس 542 هزار هکتار است؛ از این مقدار حدود 200 هزار هکتار مساحت بخش مراتع مرزداران است که بهترین مراتع و بهترین دارو های گیاهی در بخش مرزداران سرخس وجود دارد و کلیه دامدارانی که با وسایل نقلیه مختلف قصد وارد کردن دام به مراتع شهرستان را داشته باشند کنترل می شوند و در صورتی اجازه می دهیم دام وارد شهرستان شود که دامدار از ما پروانه گرفته باشد و عوارض سال 95 حق دولت را پرداخت کرده باشد و نامه دامپزشکی شهرستان را بابت سلامت دام ارائه دهد که در این صورت دام شمارش و طبق پروانه داخل شهرستان می شود.
وی گفت: ما الان دامدار را به همکاری با منابع طبیعی وارد کرده ایم که با کاشت بوته های مرتعی و نهال های مرتعی مراتع خودشان را بارور و سپس بهره برداری کنند . دام های مهاجر غیر مجازو مازاد هم گاهی از راه های مخفی وارد می شوند که دهیاران و شوراها همکاری می کنند و نمی گذارند که وارد شوند و سریعا با دستور مقام قضایی از منطقه خارج می کنیم.
حمید رضا سینایی رئیس اداره منابع شهرستان سرخس گفت: قبل از اینکه خاک در سرخس تثبیت شود پروژه مالچ پاشی را در سرخس اجرا می کنیم. مالچ مواد نفتی است که روی زمین پاشیده و سپس نهالکاری انجام می شود در منطقه خانگیران از سال های 51 و 52 مالچ پاشی شده و خاک منطقه خانگیران را تثبیت کرده ایم. حمید رضا سینایی افزود: در زمینه بیابانزدایی پروژه ای به نام پروژه 243 هزار هکتاری داریم که مطالعه شده است.
وی ادامه داد: شهرستان سرخس قشلاق چندین شهرستان استان خراسان رضوی است. از چناران ، قوچان و فریمان در فصل قشلاق دام مجازی که از عشایر و غیربومیان است وارد می شود که چیزی حدود 90 هزار دام سبک هست. در سنوات گذشته این میزان به 150 تا 200 هزار واحد دام هم می رسید اما امسال از 25 سامانه عشایری ما حدودا هزار واحد دامی ما زاد داشته ایم و باسخت گیری هایی که در سال های گذشته در جلوگیری انجام دادیم و حتی در حوزه شهرستان 40 روز ما جلوی دام را گرفته ایم و نگذاشته ایم دام به منطقه وارد شود و برخی دامداران با منابع طبیعی همکاری خیلی خوبی دارند.
وی گفت: در پروژه جنگل کاری از توانمندی های شرکت های نفت و گاز در منطقه و دام داران استفاده می کنیم و تلاش ما این است که به دامداران آموزش های لازم را برای ایجاد تعادل بین دام و مرتع بدهیم .