محمد درویش، کنشگر فعال محیط زیست و عضو هیئت علمی بازنشسته در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در گفت و گو با روزنامه خراسان در ارزیابی علل وقوع سیل اخیر در مشهد بیان می کند: وقتی به تاریخ چند دهه اخیر نگاه کنیم، نظیر چنین سیلی که در مشهد آمده است در کلان شهرهای دیگر ایران ازجمله تهران، شیراز، یزد، قم و... نیز اتفاق افتاده است. همه این ها بیشتر مربوط می شود به این که کوهستان های اطراف این کلان شهرها را به عنوان مهم ترین سپرِ حفاظتی که می تواند شهرها را از گزند سیل های ویرانگر در امان نگه دارد، به رسمیت نشناختیم. وی می افزاید: ما کوهستان ها را تغییر کاربری دادیم و باعث شدیم سطح برهنه سرزمین و ضریب هرزآب افزایش یابد و مسیرهای طبیعی آبراهه های فصلی در کوهستان ها ماهیت خود را از دست بدهند. بعضا به چند سازه گابیونی و آبخیزداری دل خوش کردیم و فکر کردیم می توانیم سیل را مهار کنیم. درویش در توضیح جزئیات بیشتر تصریح می کند: این سازه ها معمولا می شکنند و اصلا اهمیتی در پایین دست ایجاد نمی کنند که بخواهیم دیگر در بستر سیلابی رودخانه ها تجاوز نکنیم. بنابراین، این بسترهای سیلابی باید تحت هر شرایطی محفوظ بماند. از همه مهم تر اجازه ساخت و ساز در بستر سیلابی این رودخانه ها را ندهیم. در کوهستان های منطقه جنوب و جنوب غربی مشهد سال هاست که متخصصان آبخیزداری و فعالان محیط زیست هشدار می دهند که این دخل و تصرفی که در نظام آب شناختی  منطقه اتفاق می افتد، می تواند خطرناک باشد و یک سیل با دوربرگشت 50 ساله به بالا می تواند فاجعه بیافریند. درویش خاطرنشان می کند: همین الان شما ببینید چه بلایی سر چهل بازه آورده اند و این رودخانه اصلی را تبدیل به یک پارک شهری کرده اند؟  درویش در ارائه پیشنهادهایی به حوزه مدیریت شهری می گوید: به نظرم خوب است که مدیران شهری مشهد از این  ماجرا درس بگیرند و مسیری را که سیل اتفاق افتاده و به خوبی مشخص است، به سمت به سازی اش بروند،  پوشش های طبیعی را  که در منطقه امکان  سازگاری بدون آبیاری دارند، آن جا مستقر کنند و دیگر اجازه ساخت و ساز ندهند، مسیل های هدایت سیلاب های شهری را مرمت کنند و از این چالش یک فرصت برای تغذیه آبخوان های به شدت خالی دشت مشهد بسازند که طبق آخرین گزارش های سازمان زمین شناسی، بحرانی ترین دشت ایران شده است. این کنشگر فعال محیط زیست ادامه می دهد: همان طور که می دانید تراز منفی آبخوان های استان خراسان رضوی بالاترین تراز منفی کشور است و به 33 میلیارد متر مکعب رسیده است. بنابراین مشهد درحال حاضر با بحران جدی روبه روست و کشف رود تبدیل به یک فاضلاب شده است. در صورتی که همین سیلاب ها را اگر می توانستیم خردمندانه به سمت کشف رود مدیریت و هدایت کنیم، هم خسارت ها کاهش می یافت، هم مجالی می شد آبخوان های خالی دشت مشهد دوباره تغذیه شود. وی در ادامه راهکارها می افزاید: به نظرم دانشگاه فردوسی مشهد باید ورود جدی به این موضوع  داشته باشد. این مسئله یک عبرت بزرگ است و راحت از آن نگذرند. بنابراین مطالعات دقیق و جدی روی این سیل و مسیرش اتفاق بیفتد و مستندهای جذابی درباره این موضوع ساخته شود.

در پی وقوع سیل در مشهد و برخی شهرهای اطراف که به فوت 7 نفر از شهروندان مشهدی و فریمانی منجر شد، وزیر کشور به مشهد سفر کرد تا از نزدیک ضمن ارزیابی شرایط محلات سیل زده، پیگیری های لازم در این باره را انجام دهد. تماس تلفنی استاندار خراسان رضوی با رئیس جمهورو پیگیری تلفنی معاون اول رئیس جمهور نیز از دیگر اخبار پیگیری های مسئولان در ماجرای سیل عصر چهارشنبه مشهد است.به گزارش روابط عمومی استانداری خراسان رضوی، یعقوبعلی نظری عصر پنج‌شنبه در تماس تلفنی با حجت‌الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی گزارشی از اقدامات و وضعیت استان در بارندگی‌ها و سیلاب‌های اخیر ارائه کرد. رئیس جمهور نیز با صدور دستورهای لازم برای تسهیل امور در استان بر لزوم آمادگی دستگاه‌های اجرایی در روزهای آینده در این استان تاکید کرد.همچنین معاون اول رئیس‌جمهور نیز روز پنج شنبه در تماس تلفنی با استاندار، آخرین وضعیت این حادثه را بررسی و بر بسیج همه جانبه امکانات و نیز دستگاه‌های اجرایی و امدادرسان برای کمک به آسیب دیدگان تاکید کرد.در همین حال صبح پنج شنبه نیز وزیر کشور برای بررسی وضعیت سیل مشهد به این شهر سفر کرد.به گزارش ایرنا، احمد وحیدی روز پنج شنبه در سفر یک روزه خود به مشهد برای ارزیابی خسارت‌های سیل روز چهارشنبه مشهد، در ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان خراسان رضوی با بیان این که در جریان سیل اخیر مشهد محله «سیدی» دچار آسیب شده است، ادامه داد: منازل این محله جزو سازه‌های ناپایدار و بافت فرسوده است. تلاش ما بر این است که بازسازی و نوسازی این مناطق با همکاری آستان قدس رضوی انجام شود.وزیر کشور بیان کرد: اکنون خدمات آب، برق و گاز در مناطق سیل زده شهرستان مشهد به جز چند روستا دایر و خدمت‌رسانی به مردم در حال انجام است.وی همچنین در بازدید از مناطق سیل زده و در گفت  وگو با حادثه دیدگان دستور لازم برای کفن و دفن رایگان فوتی های این حادثه را صادر کرد.

 

جاری شدن سیلاب در شهرستان های استان نیز موجب بروز خسارت هایی شد. در شهرستان صالح آباد، سیلاب به اراضی کشاورزی، قنات ها و جاده‌های روستایی خسارت وارد کرد و روستاهای «چشمه عبدالکریم»، «ممیزاب»، «نعتو»، «کالکراب»، «چشمه زرد»، «چشمه آزاد»، «باغ کشمیر» و «شوراب درخت بید»، 8 روستایی بودند که بر اثر جاری شدن سیل خسارت دیدند. در شهرستان کلات نیز جاری شدن سیل موجب قطعی آب چند روستا در بخش هزار مسجد و مسدود شدن جاده اصلی کلات به درگز  شد و خسارت زیادی به شالیزار‌ها و اراضی کشاورزی در بخش هزار مسجد وارد کرد. همچنین دربخش سرولایت شهرستان نیشابور 7 روستای چکنه علیا، سوله، عشق‌آباد، بیدخان، خواجه آباد، نوسرانومیری و آق قایه ،زبرخان ،فریمان ، بخش رخ شهرستان تربت حیدریه ، بخش جلگه زوزن شهرستان خواف  ،  محور کوهسرخ به نیشابور و همچنین جاده سبزوار-روداب، دچار سیل و آسیب شد.

شهردار مشهد در گفت و گوی تلفنی پنج شنبه بعد از ظهر، گزارشی از اقدامات مدیریت شهری در مواجهه با سیل اخیر داشت که مهم ترین فرازهای آن را در ادامه آورده ایم:

همکاران ما چند روزی است آماده باش هستند و قبل از بارندگی چهارشنبه هم آماده باش بودند. در کلیه مناطق 13 گانه همه شهرداران و معاونان آماده باش هستند.

بحث ارتفاعات چند سال است مطرح است و تاکنون چنین چیزی نداشتیم. آن چه که می فرمایید (نقش تخریب ارتفاعات جنوب در سیل اخیر) موضوعی است که باید بررسی شود ولی بارندگی از ارتفاعات جنوب به سمت مشهد سرازیر شده بود.

در حدالقعر زمین آستان قدس در منطقه سیدی در خیابان سپاه 69 آب تجمع کرد و موجب تخریب دیوار شد. مسئله در حال بررسی است.

جلسه ای در ستاد مدیریت بحران داشتیم که آن جا مصوبه ای داشت که شهرداری در صورت ضرورت دیوارهایی را که موجب خطر برای شهروندان می شود، متعلق به هر دستگاه و نهاد یا فرد حقیقی و حقوقی باشد، بدون طی روال خاص تخریب کند.

بهاره موفقی/ رئیس اداره پیش‌بینی هواشناسی خراسان رضوی در گفت و گو با روزنامه خراسان در پیش بینی بارش ها برای روز شنبه اظهار کرد:  پیش بینی می شود بارش ها سیل آسا باشد. یعنی در برخی از نقاط استان قطعا ما باید سیل را داشته باشیم. به گزارش خراسان رضوی، روز جمعه در برخی از رسانه های مجازی خبری با این مضمون منتشر شده بود: «مطابق با آخرین آپدیت سامانه هشدار سریع مدل هواشناسی اروپا "ECMWF_RAPID"; سنگین ترین و شدیدترین حجم بارش سامانه فعلی از ظهر شنبه مورخ  1403.02.29  تا بامداد یک شنبه 1403.02.30  در شهرهای مشهد، طرقبه، کلات نادر، مناطق ییلاقی شمال غرب و غرب مشهد، گلمکان، کاهو، چناران، گلبهار، زاوین، سد چهچهه، سد قره تیکان، بزنگان و جاده کلات به درگز روی خواهد داد.» همچنین در بخشی دیگر از این اخبار آمده بود: «حجم بارندگی های فردا بین ۲۰ تا ۷۰ میلی متر برآورد می شود». پیرو این موضوع برای اطلاع از جزئیات بیشتر با رئیس اداره پیش‌بینی هواشناسی خراسان رضوی  تماس برقرار کردیم.

یحیی قائنی پور، رئیس اداره پیش‌بینی هواشناسی خراسان رضوی  در پاسخ به این سوال که آیا اخبار منتشر شده در فضای مجازی را مبنی بر پیش بینی بارش ها بر اساس مدل های اروپایی با میزان 50 تا 70 میلی متر تایید می کنید یا خیر، می گوید: ما در روز پنج شنبه هشدار هواشناسی برای روز شنبه صادر کردیم. حالا این که این ها عدد داده اند یا مدل اروپا چیزی را توضیح داده، ما با مدل های اروپا کار نمی کنیم. شنبه بعدازظهر بارش نسبتا سنگینی برای استان داریم و این را رد نمی کنیم.  قائنی پور در پاسخ به این سوال که پیش بینی ها درباره میزان بارش ها چیست، می گوید: بارش های بهاره به صورت نقطه ای در برخی از مناطق زیاد است. پیش بینی ما این است بارش بیش از  30 میلی متر را داشته باشیم.   وی خاطرنشان می کند:  پیش بینی می شود بارش ها سیل آسا باشد. یعنی در برخی از نقاط استان قطعا ما باید سیل را داشته باشیم. بنابراین مردم آماده باشند.  قائنی پور در پیش بینی میزان بارش ها در مشهد می افزاید:  بین ساعت 3 تا 5 در روز شنبه، بارش در برخی ازنقاط مشهد بیش از 30 میلی متر را پیش بینی کرده ایم. شمال به سمت  شمال شرق مشهد بارش ها بیشتر است.

محمدرضا کافی نیا، مدیر عامل آتش نشانی مشهد درباره چگونگی ارائه خدمات و میزان خسارات در سیلاب اخیر بیان می کند: از روز چهارشنبه که شرایط ناپایدار اعلام شد، همکاران ما در 56 ایستگاه با ظرفیت حدود 500 نفر از همان موقع فعالیت داشتند و در سطح شهر پراکنده شدند. از روز چهارشنبه و شب پنج شنبه مخصوصا در یک سری از نقاط اعلام آب افتادگی شد.  وی خاطر نشان می کند:  دو نقطه؛ یکی در محدوده سپاه و یک نقطه هم در میدان انقلاب  آب افتادگی اساسی داشت که بیشترین تیم ما در میدان انقلاب مستقر شده بود. کافی نیا درباره علت آب افتادگی میدان انقلاب می گوید: میدان انقلاب آب افتادگی بسیار عمیقی داشت و علتش آن بود که از نقاط بالادست  آن حجم باران (38 میلی متر بارندگی در تقریبا یک ساعت ) تبدیل به سیلاب شده بود اما در این بازه زمانی کوتاه تبدیل به سیلاب شد و از بالادست تمام ضایعات را با خودش آورد. همچنین  یک سری از مسیرها و کانال های آب به همین دلیل مسدود شد و گرنه مشکلی در کانال های سطح شهر نداشتیم. وی ادامه می دهد: خوشبختانه کانال های سطح شهر به میزان مورد نیاز طراحی شده است، اما ضایعات باعث شده بود چهار طرف میدان، ورودیِ آب با ضایعات مسدود شود که تیم های غواصی ما این مسیرها را باز کردند. 

 

محسن داوری، فرماندار مشهد در گفت و گو با روزنامه خراسان در پاسخ به این سوال که خسارات اخیر چقدر برآورد شده است، می گوید: ما ارزیاب هایمان را فرستادیم که خسارات را برآورد کنند و هنوز به ما جمع بندی ارائه نکرده اند که تا 10 روز دیگر جمع بندی می کنیم. فرماندار مشهد در پاسخ به این که چه تعداد تلفات داشتیم، بیان می کند:  در مشهد 5 فوتی  و یک مفقودی  داشتیم که آن یک مفقودی هم جنازه اش پیدا شده است.  وی تصریح می کند: یا چند نفری که در مشهد فوت شدند؛ دونفر از افرادی که فوت شدند طوری بود که همه ماشین ها تخلیه شدند ولی این دونفر نتوانستند ماشین را تخلیه کنند.   وی می افزاید: در حال حاضر در سیدی نیز گل و لای همه خانه ها برداشته شده و اقامت موقت داده شده است. همچنین خانه هایی را که خطر دارد، پلمب کردیم، زمین هایی را که دیوار شده بود که احتمال می دادیم پشت آن ها آبی جمع آوری شود که منجر به سیل شود، آن دیوار ها را تخریب کردیم. وی در پاسخ به این سوال که راه ها تا چه زمانی بسته خواهد بود، می گوید: بنا نداریم راه ها را ببندیم. بارندگی در ایام بهار کوتاه و رگباری است. 

 

 عباسی، سرپرست اداره کل مدیریت بحران استانداری در گفت و گو با روزنامه خراسان در پاسخ به چگونگی آمار خسارت های سیل اخیر در مشهد بیان می کند: خسارت ها یک مدتی زمان می برد تا بررسی دقیق شود. با توجه به این که بارش ها را به طور مداوم پشت سرهم داشتیم، اکیپ ها مشغول بررسی خسارت هستند. بنابراین جمع بندی آن زمان می برد.  عباسی در پاسخ به سوال که با توجه به هشدارهای قبلی چرا این مسئله آن چنان که باید مدیریت نشد و آمادگی لازم وجود نداشت، می گوید:  به هرحال هشدارها صادر شد و نیروها پای کار بودند، اما حجم بارش بسیار قابل توجه بود.  عباسی در پاسخ به این سوال که برآورد خسارات به چه صورت است، می گوید:  فعلا آن چه محرز شده است حدود 200 میلیارد تومان در بخش راه و در بخش عشایری هم 190 میلیارد تومان است.

مهدی حسن زاده-شهر تشنه مشهد امسال رنگ باران را به خود دید و قطرات باران به حال و هوای شهرمان طراوت خاصی داد اما روز چهارشنبه هفته گذشته روی غضبناک باران را هم دیدیم. عصر چهارشنبه 26 اردیبهشت با سیلی ویرانگر مواجه شدیم که متاسفانه جان 7 نفر از همشهریان را گرفت و برخی محله های شهر را هم دچار آب گرفتگی کرد. سیلی که مدیرکل بحران شهرداری در ساعت اولیه وقوع، آن را صرفا آب گرفتگی می دانست و با شوخی از کنار آن گذشت اما به تدریج تصاویر و ویدئوهایی از جریان آبی که خودروها را با خود می برد و در برخی معابر نظیر میدان انقلاب، تا سقف خودروها نیز بالا آمد، نشان داد که ماجرا شوخی بردار نیست و سیل عصر چهارشنبه 26 اردیبهشت در تاریخ مشهد ثبت شد. سیلی که فارغ از شدت بارش حاکی از 2 مسئله حاد است: ضعف مدیریت بحران در شهر و استان با وجود هشدار هواشناسی و توسعه نامتوازن مشهد و قرار گرفتن برخی مناطق مسکونی در معرض مسیل.

 

غافلگیری مدیریت بحران با وجود هشدار نارنجی

در حالی که از ابتدای هفته گذشته پیش بینی های اولیه حاکی از بارش های چشمگیر بهاری در روزهای پایانی هفته در خراسان رضوی و مشهد بود، روز سه شنبه اداره کل هواشناسی هشدار نارنجی صادر کرد. به گفته مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی، در هشدار نارنجی پیش‌بینی می‌شود که پدیده‌ای جوی آثار منفی به دنبال داشته باشد و خسارت‌های احتمالی را سبب شود. این هشدار برای آماده‌باش دستگاه‌های مسئول به منظور مقابله با یک پدیده خسارت‌زا صادر می‌شود.در این هشدار نارنجی، وضعیت پیش رو را چنین توصیف کرده بود: تقویت سامانه جوی فعال در استان و وقوع بارش های رگباری با حجم بالا و همچنین گسترش ناپایداری‌ها به شکل رعدوبرق، صاعقه، وزش باد شدید، بارش تگرگ، آب گرفتگی، روان آب، سیلابی شدن مسیل‌ها و اختلال در ناوگان حمل و نقل استان.با این حال و فارغ از سخنان مدیرکل بحران شهرداری مشهد که در گفت و گوی ساعت 16 چهارشنبه وقوع سیل را انکار می کرد و اتفاق رخ داده را صرفا آب گرفتگی می دانست! مدیریت بحران استان هم واکنش به موقع نداشت و نخستین اطلاعیه مدیریت بحران استان ساعت 16:10 صادر شد. زمانی که ویدئوها و تصاویر اولیه از شدت بارش بین ساعت 14 تا 15 در فضای مجازی دست به دست می شد و از ساعت 15 به بعد نخستین تصاویر و ویدئوهایی که شدت جریان آب در معابر و آغاز روان شدن سیل را نشان می داد، منتشر شد. همه این موارد نشان می دهد که مدیریت بحران در این واقعه کارنامه مطلوبی به جا نگذاشت و غافلگیری مدیریت بحران با وجود هشدار هواشناسی مشهود است. به ویژه این که گفت و گوی عصر چهارشنبه خبرنگار خراسان با مصطفی کلیدری، رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد که صوت آن نیز پخش شد، نشان می دهد که چه مقدار مدیریت شهری ناتوان از رصد دقیق واقعه بوده و به خبرنگار ما گفته است: «سیل؟! کدام سیل؟! بارندگی، سیل نیست! همه جا در اختیار و کنترل است. مقداری آب جمع شده است و سیل نیست.»

 

شهرسازی بر بستر کوه و مسیل

براساس گزارش‌های سامانه هواشناسی، شاهد بارش 03/32 میلی متر در مشهد بودیم که طی مدت زمان ۴۰ دقیقه یک بارش تاریخی و رکورد بی‌سابقه محسوب می‌شود و باید گفت این بارش طی ۲۰ سال گذشته در مشهد سابقه نداشته اما این که چنین بارشی در شرایط غافلگیری مسئولان به چنین سیلی تبدیل شده است، می تواند ریشه در شهرسازی غلط و دست اندازی نا بجا به ارتفاعات جنوب شهر داشته باشد.اکنون طرح این سوالات و پاسخ به آن ها ضروری است: شهری که در دامنه کوه ها ساخته می شود قطعاً باید زیرساخت و زیرسازی لازم برای هدایت و خارج کردن سیلاب را داشته باشد، چگونه می شود که در توسعه شهری و تهیه اسناد توسعه شهری مناطق مختلف به خصوص جنوب مشهد توجهی به مدیریت مسیل ها نمی شود؟ حجت میان آبادی پژوهشگر مدیریت منابع آب در این باره در صفحه شخصی خود در ایکس (توئیتر سابق) نوشته است:

#امنیت_زیستی_شهری روزی که آقایان با "#توهم_توسعه" مشهد، کوه‌های جنوب مشهد را تراشیدند و به تعبیر خودشان در دوران«شهرداران طلایی‌»اش آن را بی ضابطه توسعه دادند، فکر این روزها را نمی‌کردند. این جاست که می‌گوییم که این سبک توسعه درمشهد (و قم و بسیاری کلان شهرها) باتلاق و سرابی بیش نیست و به زودی آن #توسعه_بی_بندوبار در برابر قدرتِ طبیعتِ تخریب ‌شده تسلیم شده و آن شهر و مردمانش به دلیل کج فهمی سیاستمداران و سیاست گذارانش هزینه های آن را خواهند پرداخت. سیاست گذاران و مدیران شهری که هیچ درکی از #امنیت_زیستی_شهری نداشته و ندارند. تأکید می کنم هیچ درکی.

 

تعرض به ارتفاعات جنوب و تذکر صریح رهبر انقلاب

این در حالی است که خراسان بارها درباره تبعات ساخت و ساز در ارتفاعات جنوب شهر واکنش نشان داده بود. ساخت و سازهایی که ضمن آسیب زدن به تنفسگاه شهر، امکان جذب آب و هدایت بهتر سیلاب ها را کم کرده و بخش های تازه تاسیس شهر در ارتفاعات جنوب را در معرض سیل قرار داده است. مسئله ارتفاعات جنوب مشهد و کوه خواری از سال 76 با طرح پروژه کمربند جنوبی کلید خورد اما به تدریج در دهه 80 با ساخت و سازهای پراکنده در آن منطقه دنبال شد و کار به جایی رسید که شخص مقام معظم رهبری نسبت به این موضوع هشدار دادند و در اسفندماه 1393 فرمودند: «در مشهد - شهر ما - من رفتم دیدم طرف ارتفاعات جنوب شهر که درواقع مرکز تنفس شهر است، دارند افرادی آن بالا خانه می‌سازند، هتل می‌سازند، ساختمان‌های چندطبقه می‌سازند؛ این‌ها بد است، این‌ها غلط است؛ جرم بدانید این‌ها را. یکی از کارهای اساسی «جرم انگاری» در قانون است؛ این‌ها را باید جرم دانست در قانون و این کسانی که این کارها را می‌کنند تعقیب قضایی کرد. صرف این که بروند قلع بنا بکنند، کافی نیست؛ که آن را هم متأسفانه در مواردی نمی‌کنند، کوتاهی می‌کنند.» پس از این تذکر صریح روند ساخت و ساز در ارتفاعات جنوب متوقف شد اما آن چه که ساخته شد، اثر خود را در انحراف روان آب ها و انسداد مسیل ها و تبعات آن در سیل اخیر نشان داد.

 

سیلاب کجا می رود؟

درست است که بارش‌های این چنینی در همه کشورهای دنیا حتی در کشورهای پیشرفته خسارت به بار می‌آورد اما مسئله آمادگی برای مدیریت بحران است و از همه بدتر این که هیچ کس آمادگی مدیریت دوره بازگشت سیلاب در مشهد را نداشت. شهری که در دامنه کوه ساخته می شود قطعاً باید زیرساخت و زیرسازی لازم برای هدایت و خارج کردن سیلاب را داشته باشد. چگونه می شود که در توسعه شهری و تهیه اسناد توسعه شهری مناطق مختلف به‌خصوص جنوب مشهد توجهی به مدیریت مسیل ها نمی شود؟ چرا تمام زیرسازی ها به‌خصوص جاده‌های ساخته شده در جنوب مشهد مانند   ارتفاعات بالای سیدی، بولوار نماز و رضاشهر تا صیاد شیرازی به گونه‌ای ساخته شده اند که خود باید هدایتگر سیلاب به مناطق پرتراکم شهری و ترافیکی مشهد مانند انقلاب باشند؟ چه کسی مقصر این سوء تدبیر در تهیه اسناد بالادستی است؟ سوال مهم تر این که اگر قرار باشد یک هفته مشهد زیر فشار چنین بارش هایی قرار بگیرد و سیلاب از ارتفاعات وارد مشهد شود، مدیران چگونه آن را مدیریت می کنند؟ 

اما در مرحله بعد انتظار این است که دستگاه قضا تمام کسانی را که در این باره کوتاهی کرده اند، احضار و برخورد لازم را بکند تا درس عبرتی برای مدیران آینده مدیریت بحران باشد. چرا مدیر بحران استان و شهر مشهد از ابتدای صبح چهارشنبه که آسمان این شهر تیره شد و مشخص بود در ارتفاعات جنوب کانون‌های سیلاب در حال شکل گیری است، وضعیت آماده‌باش 100 درصدی اعلام نکردند و از طریق رادیو، تلویزیون و بلندگوهای شهر به مردم اعلام نکردند که در مسیر سیلاب نباشند؟ چرا توسعه شهر و زیرساخت های شهری به خصوص در ارتفاعات جنوب متناسب با کانون های سیلابی نبوده است؟انتظار می رود شخص رئیس قوه قضاییه به ماجرای قصورهای رخ داده در ماجرای سیل مشهد ورود کند.