کلاته/ سرای تاریخی معمارزاده سبزوار به دلیل اجرانشدن مرمت اضطراری، اختلاف ورثه با شهرداری و تخصیص‌نیافتن اعتبار موردنیاز  در آستانه تخریب کامل قرار گرفته است. به گزارش خراسان رضوی، شهرستان سبزوار با  وجود بیش از 900 اثر تاریخی، یکی از شهرستان‌های غنی به لحاظ تاریخی و جذب گردشگران داخلی و خارجی است. در این شهرستان در مجموع 15 کاروانسرا و سرای تاریخی  به‌جا مانده است که به دلیل تخصیص‌نیافتن اعتبارات موردنیاز برای احیا و مرمت در حال تخریب است. سرای معمارزاده یکی از بناهای تاریخی سبزوار به شمار می‌رود که به دلیل بارندگی‌های اخیر در آستانه تخریب قرار دارد. این بنا در سال 1381 با شماره 5964 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و قدمت بنا به دوره قاجار باز می‌گردد. این بنا به دلیل قرارگیری در بازار قدیم آهنگرها تا اواخر دوره پهلوی یکی از عمده‌ترین مراکز صدور کالا به‌خصوص پنبه و کالاهای تجاری به کشورهای دیگر و از مراکز تهیه مواد خام قالی‌بافی بوده‌است. این سرا در دو طبقه است که از طبقه پایین به عنوان انبار و از طبقه بالا به عنوان حجره استفاده می‌شد؛ اجزای معماری این بنا شامل گنبدخانه، میانسرا و راهروهایی است که فضای بیرون و درون را به هم ارتباط می‌دهند. سرای معمارزاده در هسته مرکزی شهر سبزوار قرار دارد و در سال 1393 در قراردادی مقرر شد که به شهرداری واگذار شود؛ اما به دلیل اختلاف شهرداری با ورثه قرارداد با رای مرجع قضایی فسخ شد. این بنای تاریخی بر اثر خسارت بارش‌های اخیر، نیاز به مرمت اضطراری دارد که به دلیل اختلاف شهرداری با مالکان و تخصیص‌نیافتن اعتبار موردنیاز از سوی وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، عملیات مرمت آن انجام نشده است. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار نیز در گفت‌وگو با خراسان رضوی با بیان این‌که متاسفانه سرای معمارزاده این شهر در حال تخریب است، اظهارکرد: مشکلی بین مالکان و شهرداری سبزوار وجود دارد و همچنان به نتیجه نرسیده است.  محسن برآبادی با اشاره به این‌که در قالب قراردادی قرار بود که سرای معمارزاده به شهرداری سبزوار واگذار شود، افزود: قرار بود شهرداری پس از تملک با کمک میراث فرهنگی برای انجام عملیات احیا و مرمت وارد فاز اجرایی شود و در چشم‌اندازها تعریف شده بود که این سرا به مکانی برای رونق صنایع‌دستی و گردشگری تبدیل شود. وی ادامه داد:  بر اساس آن‌چه مطلع هستم، در بحث متراژ بنا شهرداری سبزوار با مالکان دچار مشکل و اختلاف‌نظر بوده و این در حالی است  که  تخریب بنا روز به روز در حال افزایش است.  وی  با بیان این‌که در گذشته مالکان سرای معمارزاده مبلغی از توافق‌نامه را از شهرداری سبزوار دریافت کرده‌اند و همچنان اختلاف بین شهرداری و مالکان  ادامه دارد، بیان کرد: به تازگی شهرداری و مالکان سرای معمارزاده برسر متراژ بنا به توافقاتی رسیده‌اند و قرار براین شد که شهرداری با پرداخت هزینه بنا را تملک کند و پس از تملک بنا، اقدامات مرمت و احیای آن از سوی میراث فرهنگی آغاز شود. برآبادی با اشاره به تهیه طرح مرمت و احیای این سرای تاریخی، گفت: در سال 97 از محل اعتبارات میراث فرهنگی شهرستان سبزوار و کمک ستاد بازآفرینی شهری با اعتبار حدود 150 میلیون تومان طرح مرمت و احیای کاروانسرای معمارزاده تهیه شد و پس از گذشت یک‌سال در دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی به تایید رسید. وی با بیان این‌که طرح مرمت و احیای این کاروانسرا آماده اجراست تنها باید بحث تملک بنا از سوی شهرداری سبزوار به نتیجه برسد، افزود: همچنین در سال‌های اخیر به دلیل ثبت ملی بودن سرای معمارزاده وظیفه ذاتی وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری این بوده که مرمت و به‌سازی این بنای تاریخی را انجام دهد اما متاسفانه به دلیل تخصیص قطره چکانی اعتبارات دولتی برای آثار تاریخی در شهرستان سبزوار، امکان مرمت فراهم نشده است. مدیر حقوقی شهرداری سبزوار نیز در این‌باره در گفت‌وگو با خراسان رضوی با اشاره به جزئیات توافق‌نامه گذشته شهرداری با ورثه مالک سرای تاریخی معمارزاده گفت: پیرو توافق منعقدشده بین شهرداری و ورثه مرحوم معمارزاده در سال ۱۳۹۳ و وجود برخی ایرادات و مغایرت در مساحت عرصه با وضع موجود و عدم اجرای کامل تعهدات از سوی طرفین در مهلت مقرر در قرارداد و همچنین عدم تحویل سرای مذکور به شهرداری و از طرفی ورود دستگاه‌های نظارتی به موضوع پس از پیگیری‌های صورت گرفته از طریق مراجع  قضایی منجر به صدور رای از دادگاه عمومی حقوقی دادگستری شهرستان سبزوار مبنی بر اثبات انفساخ توافق‌نامه مذکور شد. عباس معصومی‌صدر با بیان این‌که چندی پیش در راستای حفظ و صیانت از حقوق بیت‌المال و همچنین حفظ میراث فرهنگی جلسه‌ای  با حضور سه نفر از اعضای شورای اسلامی شهر، شهردار سبزوار و نماینده ورثه مرحوم معمارزاده برگزار شد، افزود: در این جلسه مقرر شد که توافقی جدید با شرایط و مساحت وضع موجود و رعایت سایر ضوابط و مقررات تنظیم و طی مراحل قانونی به شورای اسلامی شهر ارسال شود که به علت شیوع ویروس کرونا، روند مراحل اداری و کارشناسی  پرونده کمی با کندی روبه‌رو شد و در نهایت متن توافق‌نامه جدید بین شهرداری سبزوار و ورثه مرحوم معمارزاده تنظیم و در روزهای آینده پس از امضای ورثه معمارزاده، برای بررسی و تصویب توافق‌نامه به شورای اسلامی شهر ارسال می‌شود.  وی ادامه داد: پس از تصویب و تایید آن توسط هیئت  تطبیق و ابلاغ آن به شهردار، کاروانسرای معمارزاده رسماً به شهرداری سبزوار تحویل و واگذار می‌شود.