هدف آن جهانگرد بازدید از تخت‌جمشید بود

به عنوان اولین سوال می‌پرسم که می‌گویند قدیمی‌ترین سند مکتوب تعزیه‌خوانی در ایران مربوط به جزیره خارگ است؛ ماجرای سفر جهانگرد آلمانی به ایران چه بوده که «یاراحمدی» می‌گوید: «سال 1765 میلادی یک سیاح آلمانی به نام «کارستن نیبور» از طریق بندر بوشهر وارد ایران می‌شود و نیتش از این سفر، رفتن به شیراز و بازدید از تخت‌جمشید بوده است. جالب است بدانید که به نظر برخی پژوهشگران یکی از دقیق‌ترین توصیفات و مطالعاتی که درباره تخت‌جمشید ثبت شده، نوشته‌های همین آقای «نیبور» است. وقتی از آن‌جا دیدن می‌کند و کارش با تخت‌جمشید تمام می‌شود، تصمیم به برگشت می‌گیرد. در آن زمان برای بازگشت به بوشهر با یکی از کاروان‌های تجاری همراه می‌شود و آن کاروان در شهر اهرم مرکز تنگستان امروزی برای استراحت متوقف می‌شود. ولی او با مسئولان کاروان صحبت می‌کند و می‌گوید که من باید زودتر به بوشهر برسم چون ممکن است به کشتی برای برگشت به کشورم نرسم. مسئول کاروان هم با او همکاری می‌کند و او را با دو نفر می‌فرستد تا زودتر به بوشهر برسند. ولی وقتی آن‌ها به آن‌جا می‌رسند، کشتی بوشهر را ترک کرده است. یک نفر راهنمایی‌اش می‌کند و می‌گوید چون زمان آمدن دوباره کشتی‌ها معلوم نیست، با یکی از لنج‌هایی که از جزیره خارگ آمده و الان می‌خواهد بار ببرد، به آن جزیره برو چون از آن‌جا کشتی زیادتر تردد می‌کند. «نیبور» همین کار را می‌کند و با یکی از لنج‌های چوبی به جزیره خارگ می‌رود اما وقتی به آن‌جا می‌رسد، متوجه می‌شود تا چند روز آینده هیچ کشتی از آن‌جا رد نخواهد شد و مجبور می‌شود که در آن‌جا بماند. ماندنش مصادف می‌شود با اجرای مراسم تعزیه‌خوانی که در آن‌جا برگزار می‌شود و این شانس بزرگ برای هنر آیینی و دینی ماست که آقای «نیبور» این سند را برای ما به یادگار گذاشته است».