جولان بیکاری در روستاهای جوین
شمس آبادی- گذری داشتم به چند روستا در شهرستان جوین، دم غروب بود و هوا کمی سرد، چند نفر دور آتشی جمع شده بودند. نزدیک شان شدم و پس از گفتوگویی کوتاه، خداحافظی کردم و به مسیر خود ادامه دادم. چند قدم جلوتر باز هم تعدادی از روستاییان را دیدم که دور آتشی جمع شده و مشغول گپ و گفت با همدیگر هستند. این اولین باری بود که در لحظات واپسین روز و غروب خورشید این همه جمعیت در داخل یک روستای سه هزار نفری با ۶۰۰ خانوار را مشاهده میکردم. تنها گلایه ای که از این روستاییان دور آتش شنیدم، گلایه از بیکاری بود. محمد حسن کیوانلو یکی از این روستاییان گفت : تمام این هشت نفری که دور آتش نشسته ایم بیکاریم و هر کدام دو سه فرزند بیکار هم در خانه داریم.
فروش دام ها، یکی از عوامل بیکاری روستاییان
به چند روستای دیگر هم سری زدم تا وضعیت بیکاری را در آنجا نیز بررسی کنم. در مسیر به یک دامدار شاخص برخورد کردم و به گفت و گو با وی پرداختم. محتشمی فر گفت: محور معیشت و اشتغال در روستاها دامداری و کشاورزی است. وی یکی از عوامل بیکاری گسترده در روستاها را فروش دام ها در سال گذشته میداند. به طوری که بیش از 70 درصد دامداران در سال گذشته به خاطر خشکسالی و گرانی نهاده های دامی، مجبور به فروش گوسفندان و دام های خود شدند. محتشمی فر خاطرنشان کرد: جوانانی که در سال های گذشته از طریق شغل دامداری امرار معاش می کردند اکنون بیکار هستند و چون قیمت دام خیلی افزایش یافته است دیگر توان خرید دوباره دام را ندارند. وی بیان کرد: گوسفندی که در سال گذشته دامداران خرد و کلان ناچار شدند به مبلغ سه میلیون تومان بفروشند، امسال باید برای خرید آن 35 میلیون تومان بپردازند! این دامدار و کشاورز شاخص شهرستان در ادامه گفت: دام سنگین هم به همان روال دام سبک در روستاها به فروش رفت و امسال امکان جایگزینی آن اصلا وجود ندارد. محتشمی فر افزود: در هر روستا علاوه بر دامداری های کوچک، دامداری های صنعتی نیز وجود داشت که به طور میانگین از ۵ واحد دامداری صنعتی، ۴ واحد آن تعطیل شده و دام های آنها نیز به فروش رفته و ساختمان های آنان نیز فعلا خالی از دام است.
حسن کیوانلو یکی دیگر از کشاورزان و دامداران نیز گفت: سال های گذشته کمتر خانه ای بود که دام سبک و یا سنگین به تعداد انگشتان دست نداشته باشد ولی به صورت بی سابقه این فاجعه فروش دام ها در سال قبل، دامداران خرد و عمده را خانه نشین کرد. وی افزود : در حال حاضر به دلیل گرانی بیش از حد دام، توان خرید چند راس گوسفند را هم ندارم.
راه اندازی مشاغل خانگی، راهکاری برای کاهش بیکاری
رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان نیز با اشاره به این که در دستورالعمل های این اداره همیشه نگاه ممتازی به مسئله کشاورزی و صنایع تبدیلی و تکمیلی حوزه کشاورزی وجود دارد، گفت: یکی از سیاست های وزارت کار، تاکید بر حوزه مشاغل خانگی است که روستاییان در فصل های سرد سال و زمان اوج بیکاری می توانند به آن روی بیاورند و از طریق آن امرار معاش کنند. فریمانه افزود: از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا کنون حدود ۴۰ میلیارد ریال تسهیلات مشاغل خانگی در این شهرستان پرداخت شده که برای حدود ۱۵۰ نفراشتغال زایی داشته است. وی تصریح کرد : جوین دارای ۶ کارخانه بزرگ و ۲۶ کارگاه متوسط (دارای ۲۰ تا ۵۰نفر شاغل) است و در مجموع در این شهرستان۶۵۹۲نفر تحت پوشش قانون کار و بیمه تامین اجتماعی هستند. وی با اشاره به موفقیت های اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان جوین در حوزه اشتغال افزود: امسال تعداد ۲۰۷۲ نفر آمار اشتغال زایی در سامانه رصد اشتغال کشور ثبت کرده ایم و بر اساس همین فعالیت، این اداره در ارزیابی های ماهانه شاخص های برنامه های تحولی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خراسان رضوی به صورت مطلق و با فاصله زیاد رتبه اول در بین شهرستان های استان را کسب کرده است. وی در مورد این سوال که آیا ترویج کشت مکانیزه در این دشت موجب تشدید بیکاری شده است، افزود: اتفاقا با مکانیزه شدن فرایند های کشاورزی فرصت های شغلی جدیدی در حوزه خدمات کشاورزی به وجود آمده است. فریمانه بیان داشت: اتفاقا در شهرستان جوین چندین شرکت تعاونی متخصص در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی وجود دارد که اشتغالزایی قابل توجه ای را ایجاد کرده اند.
بیکار به معنای واقعی نداریم
فرماندار جوین نیز درباره بیکاری در این شهرستان گفت: غالب جوانان روستایی واقعا بیکار نیستند چون در این شهرستان منابع آبی و زراعی بسیار گسترده ای وجود دارد و از طرفی در روستاها مساحت هر واحد مسکونی حداقل بیش از هزار متر مربع است و کمتر کسی است که صاحب زمین و آب کشاورزی نباشد. نماینده عالی دولت تصریح کرد: افرادی که خود را بیکار معرفی می کنند دنبال مشاغل دولتی هستند اتفاقا همگی دارای درآمد بوده و از طریق کشاورزی و دامداری جزئی هم مشغول به فعالیت هستند و هم درآمد دارند ولی از نظر رسمی بیکار به حساب میآیند. سامغانی افزود : تسهیلات اشتغال تبصره ۱۸ که در اختیار استانها قرار گرفته، می تواند در روستاها پادزهری برای بیکاری باشد. وی از صاحبان کارگاه ها و مشاغل روستایی خواست تا قبل از شروع به کار و ساخت کارگاه، تکلیف مجوز و پروانه فعالیت را روشن کنند تا در ادامه فعالیت به دلیل نداشتن مجوز و پروانه تعطیل نشوند. گفتنی است، اغلب کسانی که در روستاها بیکار هستند در گفتوگو با خراسان از سختگیری در پرداخت وام ها گلایه و اظهار می کردند که اولا از وام برای خرید دام و دامداری در روستاها هیچ خبری نیست و از طرفی دریافت وام های دیگر هم برای افراد ضعیف و بیکار روستا به دلیل نیاز به ضامن معتبر و دیگر مقررات بانکی مقدور نیست.