نگرانی ها از ادامه فعالیت معدن سنگ مجاور سنگ نگاره های باستانی دره دیزدر طرقبه شاندیز
تعداد بازدید : 18
سایه تخریب بر سر سنگ نگاره های 4 هزار ساله
دره تاریخی و تمدنی دیزدر در ابتدای جاده شاندیز یکی از مکانهای تاریخی منطقه است که ثبت ملی شده و سنگنگاره های 4 هزار ساله آن از تمدن غنی و باستانی این منطقه حکایت دارد. سنگ نگاره های باستانی دره دیزدر طرقبه شاندیز که در این سال های اخیر به دلیل فعالیت یک معدن سنگ در نزدیکی آن ها در معرض خطر نابودی قرار گرفتند همچنان در معرض خطر هستند. یکی از موضوعات قدیمی در مسئله حفاظت از این آثار کهن، موضوع تعارض بین دو اداره صمت و میراث فرهنگی استان است. تاکنون بر اساس قانون سه بار معدن سنگی که درست در کنار این سنگنگارهها مشغول فعالیت است، پلمب شده اما معدنکار هر بار توانسته فک پلمب کند و دوباره برداشت سنگ از دل اراضی آن منطقه را از سر بگیرد.
فعالیت معدن سنگ در حریم و عرصه یک اثر ثبت ملی شده
یکی از پدیدههای شومی که به تازگی باب شده نادیده انگاشتن قانون یا دور زدن آن است. مانند قانون حفظ آثار ملی کشور مصوب سال 1309 که اتفاقا یکی از قدیمیترین قوانین کشور هم محسوب میشود، بر اساس این قانون کلیه آثار، ابنیه و اماکنی که در مملکت ایران احداث شده است اعم از منقول و غیرمنقول جزو آثار ملی ایران محسوب میشود و تحت حفاظت و نظارت دولت است، همچنین بر اساس قانون حریم و محدوده آثار باستانی که در فهرست آثار ملی ثبت شده اند، باید رعایت شود اما متأسفانه بعد از ثبت سنگنگارههای تاریخی دره دیزدر در فهرست آثار ملی کشور باز شاهد فعالیت معدن سنگ درست در کنار این آثار ارزشمند تاریخی چهار هزار ساله هستیم. سالها پیگیری سمنهای مردم نهاد حافظ آثار تاریخی موجب شد این معدن سه مرتبه پلمب شود اما متأسفانه هر بار بعد از سپری شدن مدتی باز شاهد از سر گرفتن فعالیت این معدن هستیم و حال جای سوال دارد ، چرا با وجود قوانین شفاف در این باره و تاکید بر ممنوعیت هرگونه فعالیتی که موجب وارد شدن صدمه و خسارت به این آثار میشود، همچنان این معدن مشغول کار است؟! این داستان غم بار سنگنگارهها دره دیزدر در سال 1398 به اوج خود رسید، هنگامی که تیغ دشمنی و ناجوانمردی بر جان تخته سنگهای حکاکی شده افتاد و نقوش باستانی را با سنگ فرز از بین بردند و باز به این هم بسنده نکردند و در آخر سر روی آن تخته سنگها گازوئیل ریخته بودند که به محض مطلع شدن سمنها از این حرکت ضد فرهنگی، پیگیریها شروع شد و دادستان وقت شهرستان طرقبه شاندیز دستور پلمب معدن را داد، اما متأسفانه این شادی دوستداران آثار تاریخی چند صباحی بیشتر دوام نداشت و خبر شروع به کار دوباره معدن سنگ به گوش رسید. با انتشار این خبر دوباره بیم آن میرفت که سنگنگاره دیگری در معرض نابودی قرار بگیرد، از همین رو مجدد سمنهای دوستدار حفظ آثار تاریخی دست به کار شدند اما پیگیری های آن ها از اداره کل میراث فرهنگی استان که وظیفه حفاظت و حراست از این آثار تاریخی را دارد، به جایی نرسید.
وعده وزیر میراث فرهنگی برای پیگیری موضوع
وزیر میراث فرهنگی و صنایع دستی کشور در سفر تابستان امسال به مشهد و بازدید از این سنگنگارههای باستانی، از نزدیک شاهد فعالیت معدن در کنار سنگنگارهها بود. همان جا بود که ضرغامی قول پیگیری این موضوع را داد و قرار بر تشکیل فوری یک تیم ویژه برای بررسی پرونده سنگنگارهها دره دیزدر شد اما متاسفانه از آن تاریخ تاکنون اتفاقی که منتج به نتیجه مطلوب و پلمب معدن شود، رخ نداده است. از همین رو خبرنگار ما شروع به پیگیری این موضوع از رئیس اداره میراثفرهنگی شهرستان طرقبه شاندیز کرد، بعد از این که این پیگیریها از طرف این اداره بدون پاسخ ماند، با روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان ارتباط گرفتیم و قرار بر این شد پاسخ سوالات ارسال شده درباره سنگنگارههای دره دیزدر و گزارش اقدامات انجام شده از طرف این اداره کل را محمد طغرایی کارشناس مسئول آثار تاریخی و طبیعی این اداره بیان کند اما در کمال تعجب وی از پاسخ به سوالات و ارائه توضیح در این خصوص سر باز زد. در ادامه این پیگیریها با محمد توکلی معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صمت استان تماس گرفته شد اما در کمال شگفتی پاسخ این اداره کل به خبرنگار ما مانند اداره کل میراث فرهنگی استان، سکوت بود. همین سکوت و بیتفاوتی مسئولان در قبال سرنوشت سنگنگارههای تاریخی و از دست رفتن زمان به نفع شخص معدندار و به ضرر آثار ملی موجب شد این موضوع را از رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس جویا شویم.
مکاتبات بی نتیجه
حجتالاسلام پژمانفر در این باره به خبرنگار ما گفت: موضوع سنگنگارههای دره دیزدر بررسی شد و وزارت میراث فرهنگی بر اساس مطالعات و پژوهشهایی که در آن منطقه انجام داده است، اعلام کرد که آن منطقه بسیار با ظرفیت است و یک گنج تاریخی برای کشور ما محسوب میشود. اگر چه ما متاسفانه قدردان این منابع و سرمایههای بزرگ در کشورمان نیستیم و حتی گاهی در اثر غفلت های صورت گرفته مورد خسارت نیز قرار میگیرند، بر اساس همین موضوع ما از وزیر میراث فرهنگی خواستیم اقدامات قانونی خود را انجام دهد و از همین رو وزیر میراث فرهنگی درخصوص این موضوع مکاتبهای را با دستگاه قضایی انجام دادند و از دستگاه قضایی خواستند بر اساس قانون با وزارت صنعت، معدن و تجارت مکاتبه شود تا از ادامه فعالیت معدن سنگ در آن منطقه جلوگیری کنند. نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: اما متاسفانه هنوز این مکاتبه صورت نگرفته و به نظر من کوتاهی از متولی حفظ این آثار تاریخی یعنی وزارت میراث فرهنگی است و از این به بعد هر کسی در حوزه کاری خود باید پاسخگو باشد و اگر خسارتی به این سرمایههای بسیار ارزشمند ملی ما وارد شود اولین مقصر در این موضوع وزارت میراث فرهنگی کشور است که باید پاسخگو باشد. وی افزود: ممکن است میراث فرهنگی بگوید ما به دستگاه قضایی مراجعه کردهایم و اقداماتی انجام دادهایم اما به نتیجه نرسیدهایم که این صحبتها اصلا قابل دفاع نیست.