شبیخون گرازها به مزارع و باغ های فریمان
حسن اصغرفریمانی- شهرستان فریمان با 12 هزار نفر کشاورز، دامدار، باغدار و گلخانهدار نقش بسزایی در تولید و اقتصاد فریمان و استان دارد اما متأسفانه خشکسالی های اخیر و به خصوص خشک شدن سد فریمان که در دوران ترسالی دریاچهای حدود 2 کیلومتر طول با میزان ۱۴ میلیون متر مکعب ذخیره آب ایجاد میکرد و آب بخش وسیعی از زمینهای کشاورزی و شرب فریمان و چند روستا را تأمین میکرد موجب شده تا کشاورزان بیشتر به کشت های کم آب طلب و دیم روی بیاورند. با وجود این، باز هم کشاورزان فریمانی با مشکل دیگری به نام گرازهای وحشی روبهرو شده اند، چراکه کم آبی و کم شدن مواد غذایی در بالا دست و ارتفاعات موجب شده تا این حیوان که به صورت گروهی زندگی می کند و به آب وابستگی زیادی دارد، برای تهیه مواد غذایی و آب به مناطق پایین دست و مزارع کشاورزان هجوم بیاورد که متاسفانه تاکنون کشاورزان نزدیک به 50 روستای شهرستان فریمان از خسارت های این حیوان در امان نمانده اند.
گماردن یک میرشکار برای فراری دادن گرازها
به گفته یکی از کشاورزان روستای سنگ نقره فریمان، گرازها شب و روز ندارند و حصار، سیم خاردار یا فنسهای فلزی مزارع و باغها را تخریب کرده و به محصولات گندم، جو، زعفران، حبوبات و باغداران خسارت زدهاند. محمدی با بیان این که برای پیشگیری از حملات این حیوان به مزارع کشاورزی و باغهای میوه اداره محیط زیست میرشکاری را برای فراری دادن این حیوان با شلیک تیرهای هوایی در نظر گرفته است، می گوید: متاسفانه یک میرشکار نمی تواند به صورت همزمان در همه روستاها و مراتع حضور داشته باشد و در نتیجه این امر اثری نداشته است. وی میگوید: همین یک ماه پیش بود که گراز وارد روستا شده بود و به یک پسر بچه حمله کرد و به وی آسیب زد که چند روزی در بیمارستان بستری بود. یکی دیگر از کشاورزان شهرستان فریمان با اشاره به این که گرازهای وحشی تا 500 متری روستا نزدیک شده اند و به مزارع ما که بیشتر زعفران است خسارت های جبران ناپذیری وارد کرده اند، گفت: بسیاری از روستاییان به شهر کوچ کرده اند چرا که یخبندان سال گذشته خشکسالی متوالی و از طرفی خسارت های گراز وحشی موجب شده تا بیشتر اهالی به فکر مهاجرت به شهرهای اطراف برای کار و امرار معاش خود بیفتند. سخاییان با اشاره به وسعت اراضی کشاورزی گفت: با وجود این که برخی کشاورزان با هزینه زیاد حصارکشی مزارع خود را نیز انجام داده اند اما به نظر می رسد گرازهای وحشی همانند انسان ها با فناوری پیشرفت کرده اند و اگر حصار و فنس کوتاه باشد از روی آن می پرند و اگر ارتفاع داشته باشد از زیر مسیر و تونلی ایجاد می کنند یا آن را می خوابانند و وارد مزرعه می شوند.
افزایش جمعیت گرازها
غزنوی از باغداران فریمان با بیان این که گرازها دسترنج چندین ساله من را به کلی تخریب کردهاند، افزود: بسیاری از درختان 5 تا 10 ساله من توسط گرازها یا قطع شده اند یا به آن ها آسیب زیادی وارد شده است. وی گفت: به نظر من علت هجوم گراز به مزارع کاهش شکارگران طبیعی این حیوان است چراکه دشمن طبیعی گراز حیواناتی مثل گرگ و پلنگ است و کاهش آن ها تعادل اکولوژیک را به هم خواهد زد و موجب میشود که جمعیت چنین حیواناتی طغیان کند و در این شرایط قطعا کنترل آن ها از دست خارج خواهد شد.
رئیس اداره محیط زیست فریمان هم در گفتوگو با خراسان گفت: گراز 2هزار برابر انسان از حس بویایی قویتری برخوردار است و متوسط وزن ۷۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم را دارد و در واقع همه چیزخوار است ولی ریشه گیاهان و پیازها در اولویت غذایی آنان است و معمولاً شبها به مزارع هجوم میآورند و در کنار منابع آبی زندگی میکنند. جواد ستوده با بیان این که گراز موجب میشود که بسیاری از آفات که در دل خاک است از بین برود، افزود: با توجه به این که گوشت این حیوان حرام است و کمتر از سوی انسان ها مورد تهدید قرار می گیرد جمعیت آن رو به افزایش است و از طرفی خشکسالی های اخیر نیز موجب شده تا برخی گرازهای مناطق خواف، تایباد و تربت جام نیز مهاجرت کنند و به این جمعیت افزوده شوند. ستوده با پرداختن به برخی موارد که موجب هجوم این حیوان به مراتع پایین دست و نزدیک روستاها شده است گفت: تنها زیستگاههای باقی مانده و بکر، مناطق کوهستانی هستند و از طرفی واگذاری برخی محدودههای معدنی موجب ایجاد ناامنی برای این حیوان و کوچ حیوان به اراضی پایینتر شده است و علاوه بر آن روستاییان در سال دو بار حق چرای دام در مراتع و مناطق کوهستانی را دارند اما متاسفانه برخی کشاورزان با حضور غیرمجاز در اراضی مرتعی و کوهستانی موجب میشوند غذا و مواد اولیه موجود در طبیعت کمتر شود و این حیوان به مناطق دیگر و نزدیک روستاها هجوم بیاورد.
خشکسالی؛ اصلی ترین علت هجوم گرازها به مزارع
ستوده در ادامه گفت: صنعتی شدن کشاورزی و افزایش سطح زیر کشت موجب شده تا میزان مصرف آب و نیاز به آب کشاورزی افزایش یابد و کشاورزان اقدام به لولهگذاری و انتقال منابع آبی بدون در نظر گرفتن حقابه زیست محیطی به ارتفاعات پایینتر بکنند که این امر نیز در مهاجرت این حیوان به مناطق پایین دست تاثیرگذار است البته خشکسالی نیز در این امر بسیار تاثیرگذار بوده و این حیوان مجبور است برای تهیه آب و مواد غذایی به پایین دست بیاید. وی در ادامه گفت: کشاورزان باید با ایجاد موانع و حصارهای طبیعی و مصنوعی از قبیل ایجاد فنس، مترسک و سگ نگهبان و... سبب ناامن کردن فضابرای این حیوان شوند. وی تصریح کرد: سازمان محیط زیست به عنوان آخرین راهکار مجوزهایی به شکاربانان محلی برای فراری دادن این حیوان و تعدیل جمعیت آن صادر میکند که امیدواریم با این اقدامات بتوانیم خسارت به این کشاورزان را کاهش دهیم.
کامرانفر، رئیس اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی فریمان هم با تایید خسارات جبران ناپذیر گرازها به برخی مزارع کشاورزان گفت: متاسفانه این حیوانات در برخی روستاها درختان 25 ساله را از بین برده اند و بیشتر مزارع زعفران را نیز شخم زدهاند.