گزارشی درباره مشکلات دامداران
تعداد بازدید : 7
دامپروری قوچان در سربالایی زیرساخت های اولیه
نویسنده : ایشان زاده
یکی از مزیت های شناخته شده و اشتغالزا در شهرستان قوچان، صنعت دامپروری است؛ اما وقتی پای صحبتهای فعالان این صنف مینشینیم، از نبود زیرساخت های اولیهای همچون راه مناسب میگویند، ازسوی دیگر مشکلات تامین خوراک دام و نوسان های قیمتی آن نیز همچنان پابرجاست.
به سراغ یکی از مجتمعهای دامپروری قوچان می رویم. پس از پیمودن مسافت کوتاهی در یک مسیر آسفالت، به ورودی مجتمع میرسیم. با ورود به مجتمع ، معابر شنی و خاکی شروع می شود که وجود چاله ها و فرورفتگی ها نشان از بارش های اخیر و عبور ومرور خودروها دارد. دیگر خیابان ها و معابر نیز همچنان خاکی و خراب است و برخی نقاط با جمع شدن آب های سطحی پر از گل ولای است و به سختی باید عبور کرد.اگرچه خیابان ها دارای جدولکشی است اما به مرور زمان، اغلب شکسته و فرسودهاند.درپیادهروها و باغچههای میانی معابر نیز اثری از درخت و فضای سبز نیست؛ به جز برخی نقاط که امسال تعدادی نهال غرس شده و آن هم با ورود دام، خورده شده و از بین رفته است. درگوشه وکنار هم مقداری کودحیوانی دیده می شود که از دامداری ها تخلیه شده است. در اراضی آن سوی مجتمع و فاز دیگر آن چند واحد گاوداری شیری احداث شده است که مسیر آن دورتر وخرابتر است. چون در این مجتمع و فاز یک فقط واحدهای دام سبک مستقر است و فعالیت آن ها در پرورش گوسفند است که دامداران وعشایر شهرستان در آن ها فعالیت و سکونت دارند.
گلایه دامداران
یکی از دامداران مجتمع گفت: مشکل رفت وآمد بیشتر درفصل بارندگی و زمستان است. به ویژه چند واحد گاوداری دورتر از مجتمع که خودروهای حمل شیر برای انتقال به کارخانه های لبنی قوچان به سختی تردد می کنند و چنانچه در گل ولای فروروند، با مشکلات زیاد وتاخیر در حمل مواجه خواهند شد. وی افزود: زمانی که قراربود مجتمع احداث شود ، دامداران تشویق و ترغیب به انتقال شدند وچشم اندازهای خوبی ترسیم می شد؛ هرچند مجتمع از لحاظ جانمایی مناسب است و عده زیادی در یک مجموعه ساکن شدهاند و فعالیت دارند. به ویژه عشایر که در شهر خانه ندارند و در فصل ییلاق با ورود به شهرستان در همین واحدها سکونت مییابند و فعالیت دارند. اما هرگاه موضوع آسفالت مطرح می شود، می گویند این جا کد روستایی ندارد و نمی توان معابر آن را آسفالت کرد، چون از حالت مجتمع خارج می شود یا این که تحت پوشش شرکت های کشاورزی نیست و...! خلاصه که داستان یک بام و دوهواست. از وسایل نقلیه عمومی هم خبری نیست. مسافربرهای شخصی نیز به دلیل خاکی بودن و خرابی مسیر و معابر رغبتی برای جابهجایی مسافر ندارند. از فروشگاه و نانوایی و پارک محله و وسایل بازی و تفریح کودکان و... هم اثری نیست؛ اگرچه ساکنان مجموعه مایحتاج خود را از شهر تهیه میکنند.حتی برای فاز بعدی و واحدهای جدید در برقرسانی نیز مشکلات وجود دارد و باید بدون اعتبارات و کمک های دولتی بدون برق و در تاریکی باشند؛اما به همت آموزش وپرورش یک کانکس برای تحصیل دانشآموزان نصب شده و به عنوان مدرسه عشایری فعالیت دارد.
صنعت دامداری فلج است
یکی دیگر از دامداران جوان نیز گفت: اگر چه ما هم به راه آسفالت و مناسب و امکانات خدماتی و رفاهی نیاز داریم اما به هرنحو و با تحمل هر سختی از آن میگذریم ، ولی مهمتر از همه وبه طور کلی، مسئله در صنعت دامداری است که می توان گفت فلج شده و عقیم است.دامدار با تلاش شبانهروزی و وجود هرگونه مشکل و سختی کار، توقع دارد دولت و مسئولان امر به این قشر زحمتکش و مولد وموثر، نگاه ویژه ای داشته باشند و به درستی حمایت و تشویق شود و زمینه های رقابت درست فراهم باشد. وی افزود: به دلیل بالا بودن قیمت نهاده ها و نوسان آن و خرید جو از بازار آزاد و قیمت های زیاد و واسطهگری ها باتوجه به قیمت پایین گوشت ودام زنده درمقایسه با بالا بودن خوراک دام، دامدار دایم دچار دغدعه و نگرانی است که اکنون با افزایش قیمت مرغ به نوعی برابر شده است . معمولا گفته می شود یک تن جو در ازای یک بره ، درحالی که الان یک کیلو جو در بازار باید ۱۲ هزارتومان خریداری شود؛ یعنی هرتن جو ۱۲ میلیون تومان و یک بره گوسفند به طور متوسط اگر ۴ میلیون تومان باشد، به این معناست که به جای یک بره باید ۳ بره داد! این دامدار خاطرنشان کرد: گوشت تولیدی ایران درمجموع یک محصول خوب و باکیفیت است و در این میان قوچان نیز به عنوان یک قطب دامپروری در استان محسوب می شود که با تولید گوشت و شیر با کیفیت حرف برای گفتن دارد؛ با تک نرخی شدن و حذف واسطه ها و پایین آمدن قیمت نهاده ها و تهیه راحت کنسانتره باکیفیت و جو می توان گوشت تولیدی خوبی داشت و به راحتی به کشورهای منطقه صادرکرد.اگرچه متاسفانه بازارهای آسیای میانه را ازدست داده ایم و ترکیه جای ما را گرفته است.این درحالی است که کشوری مثل قزاقستان آن قدر جو می کارد که گاه روی زمین می ماند که می توان با یک برنامهریزی خوب از این کشور جو را با هزینه های کمتر وارد و در ازای آن گوشت صادر کنیم.
۱۱۲ قطعه در فاز یک مجتمع
مدیرعامل یک شرکت تعاونی مجتمع دامپروری نیز با اشاره به وجود ۱۱۲ واحد دامداری در فاز یک مجتمع گفت: درسال ۱۳۷۹ شرکت تعاونی تشکیل شد و پس از آن عضوگیری برای عضویت دامداران و خرید زمین انجام یافت که درسال ۸۴ زمینی به مساحت بیش از ۱۸ هکتار با خودیاری اعضا خریداری شد و اقدامات لازم در اخذ مجوزها و شبکه آبرسانی ، برقرسانی و خیابانکشی وجدولگذاری ها صورت گرفت. برای فاز ۲ و۳ نیز پس از آن برای خرید زمین اقدام و تا ۲۲۵ واحد پیشبینی شد که فاز یک به دام سبک و فاز بعد و توسعه آن به دام سنگین و گاوشیری اختصاص یافته است که تعداد اندکی از واحدهای فاز ۲ توسط اعضا احداث و راهاندازی شده است.
کوهستانیان افزود: درسال ۸۹ زمینی به مساحت ۵۷ هکتار خریداری شده است که درسال ۹۴ به اعضا تحویل شد که هزینه های زمین و ساخت و جانبی واحدها برعهده آنان است واعتبارات دولتی وجود نداشته است. درهرحال مسیرها و معابر خاکی و شنی و نامناسب در برخی قسمت ها ، از مشکلات قابل توجه است. اگرچه درتعهد دولت بود که لایه زیرین و زیرآسفالت وجدولگذاری ها و بخش آب های سطحی را انجام دهد که نشد. فقط یک لایه خاکبرداری و شنریزی شد. برای برقرسانی در فاز ۲ نیز، امکانات کافی برای خیلی از واحدها و ساکنان جدید مانند ترانس و مسائل فنی و لازم وجود ندارد؛به طوری که بااین وضع تنها ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی صورت گرفته است و برای شبکه روشنایی آن مشکل داریم و اعتباری هم برای آن نیست و برای نصب یک تیر برق هم باید اعضا پول بدهند و در انشعاب از منطقه مسکن مهر نیز باید هزینه سنگینی را متحمل شد که از توان اعضا خارج است.
وی گفت: از چندی قبل با همکاری و مساعدت یکی از دهیاری ها، زباله ها جمعآوری و درباره ریختن کود در پیاده رو نیز تذکر داده شده است. اما عدم حصارکشی مجتمع نیز از دیگر کاستی ها و مشکلات است که اغلب باعث شده تا دام های متفرقه وارد مجتمع شود و در بحث احتمال بیماری و شیوع آن توسط این دام ها نگرانی وجود دارد و دامداران اعتراض دارند. وی گفت : در هنگام بارش برف و مسدود شدن مسیر و معابر هیچ دستگاهی ازجمله حمل ونقل جادهای کمترین مساعدت و همکاری نداشته و فقط جهاد کشاورزی با تراکتور در گشایش ها همکاری داشته است. درهرحال تا مساعدت مسئولان امر و کمک های دولتی در رفع نیازها وکاستی ها نباشد، حل مشکلات همچنان دشوار است.درهرحال درفاز بعدی بااین وصف باید ۹۲ واحد در انتظار برقرسانی باشد.
پیشنهاد برای کمک های اعتباری
مدیر جهاد کشاورزی قوچان نیز با بیان این که باید دامدار مورد حمایت های جدی قرارگیرد،اظهار کرد: اگر چه جهاد کشاورزی در زمینه گشایش مسیر مجتمع و برفروبی ها درحد امکان همکاری داشته است اما علیرغم این که دولت برای برقرسانی تعهدی ندارد، باتوجه به ظرفیت شهرستان دربخش دام، درجلسه کمیته برنامهریزی شهرستان برای تخصیص مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان به مجتمع پیشنهاد دادیم . حیاتی افزود: برای زیرساخت های مجتمع نیز پیشنهاد دادهایم و در بخش نهاده هم کمک هایی صورت گرفته است وبه محض این که هرنوع تخصیصی در هر قالبی برای ما مصوب شود و بیاید برای کمک به مجتمع آمادهایم و قول مساعد می دهیم.درهرصورت چون مجتمع وابسته به شرکت شهرک های کشاورزی نیست بازهم درصدد هستیم کمک شود و ضمن آن که دیگر دستگاهها هم لازم است همکاری و مساعدت کنند.
صنعت دامداری گرفتار در پیچ وخم هزینه ها
مدیر یکی از واحدهای گاوداری صنعتی نیز گفت: به طور کلی صنعت اشتغالزای ما متاسفانه اغلب گرفتار در پیچ وخم هزینه های تولید و مشکلات بازار و برخی بیتوجهی وبیمهری های مسئولان امر است.اگرچه در شرایط کنونی اقتصاد جهانی ، مسئله تولید و قیمت ها در خیلی از بخشهای تولیدی و صنعتی دچار مشکلاتی است، اما به نظر می رسد مشکلات و مسائل برخی بخش ها از جمله صنعت دامداری ، به ویژه گاوداری های شیری ، با سایر بخش ها متفاوت باشد؛ زیرا در وهله نخست باید به این مسئله توجه داشت که غذای باارزشی در این واحدها با عنوان «شیر» تولید می شود که هم باید برای تولید آن ، دام را به خوبی تغذیه و سیر کرد و هم در نگهداری آن کوشید. اما جدای از ارزش و اهمیت غذایی شیر، به نوعی این بدترین تولید در دنیاست ، چرا که یک ماده فاسدشدنی است که حداکثر در شرایط مناسب بیش از ۲۴ ساعت قابل نگهداری نیست. وی افزود: به هرحال تولید شیر خوب سالم و باکیفیت، هزینهبر است و همه هزینه ها هم باید دریک واحد گاوداری از فروش این محصول تامین شود که معمولا هم فروش آن غیرنقدی و نسیه بوده است و بعضا در موارد و مواقعی بعضی کارخانه های لبنی طرف قرارداد به هربهانه از دریافت شیر جمعآوری شده در مراکز جمع آوری دریک شهرستان خودداری کرده و برگشت دادهاند و شیر ، روی دست دامدار مانده است که این مورد هرچند کوتاه مدت ، اما با خسارات زیاد برای تولیدکننده است. مدیر این گاوداری خاطرنشان کرد: درواقع مشکل دامدار، تنها تهیه علوفه نیست؛ بلکه به طور کلی ماهیت این کار به طور صددرصد دارای ریسک است . هنگامی که دام ارزان شود بلافاصله کسی برای خرید یک واحد دامداری قدم جلو نمی گذارد و درصورت ورشکستگی یک دامدار نیز بازهم شیر تولید می شود چون گاو دستگاه نیست که خاموش و تعطیل شود. بنابراین دامدار با کار سختی که دارد چه در زمان خشکسالی و چه ترسالی همیشه دغدغه داشته و تحت فشار و دچار مشکل است. هزینه های کارگر، بیمه ، غذا و مکان کارگر ، هزینه های حمل ونقل ، دارو و درمان و افزایش قیمت نهاده ها ، جو و کنسانتره و گرانی داروها و...؛ باید همه را تامین و پرداخت وتحمل کند. آن گاه کسی هم به فکر او نیست و حمایت نمیشود. درهرحال دولت باید نگاهی مهربان به این کارآفرینان و صنعت اشتغالزای دامداری داشته باشد . مسئولان امر نیز با نگاهی مسئولانهتر به این قشر ، از تشویق و پشتیبانی ها دریغ نورزند تا روند فعالیت ها دراین بخش وتولیدات باارزش آن به خوبی ادامه داشته باشد تا جایی که به جز تامین گوشت وشیر داخل بتوانیم مازاد آن را صادر و ارز وارد کنیم... .