در حالیکه باغداران خرو ، نیشابور و زبرخان جولان دلالان آلو در خرو (پایتخت آلوی کشور) را نتیجه نظارت نداشتن مسئولان می دانند، مسئولان استقبال نکردن سرمایهگذاران صنایع تولیدی و نبود کارخانه فراوری آلو را دلیل این مشکل مطرح میکنند.
به گزارش فارس ، بخش کشاورزی و باغداری در شهرستان های نیشابور، زبرخان و شهرهای اطراف به دلیل آبوهوا و اقلیم این مناطق از رونق بسیار خوبی برخوردار است و برداشت ۲۵ هزار تن آلو از ۴ هزار و ۶۰۰ هکتار باغ های قطب تولید آلو، ظرفیت بینظیر اشتغال و اقتصاد را در این مناطق رقم زده است.
نبود سازوکار حمایتی از محصولات باغی اما هر سال در فصل برداشت آلو سفره بزرگی البته برای دلالان در پایتخت آلو میگستراند !
برای بررسی وضعیت امسال باغداران پایتخت آلو، سراغ باغداران نیشابور و سه شهرستان خرو، درود و قدمگاه در بخش زبرخان میرویم؛ در ۱۸ کیلومتری نیشابور تابلوی ورودی شهر، به «شهر خرو پایتخت آلوی ایران خوش آمدید» توجه ام را جلب میکند؛ این جا بام بیشتر خانههای شهر پر شده است از آلوهای زرینی که زیر نور طلایی خورشید بیشتر خودنمایی میکند.
۵ دلال به ازای هر باغ!
خودش را مرشدلو معرفی میکند و وقتی متوجه میشود خبرنگار هستم بیمقدمه سر درددلش باز میشود: قدیمترها وضع مان این جور نبود. از ۲۰ سال پیش به این طرف، هر سال مان دریغ است از پارسال! خدا ریشه این دلالان را بخشکاند، به ازای هر باغ آلو پنج دلال به وجود آمده، این آفت تولید و جامعه است، در همین منطقه یک جوان ۱۸ ساله تاجر بزرگ آلو شده است.
این باغدار قدیمی اهل خرو میگوید: آلو اگر در زمان درست از درخت چیده و با کیفیت و رعایت موارد بهداشتی خشک شود، در دمای ۷ درجه زیر صفر تا شش ماه ماندگاری دارد، از این رو باغدار دو فصل فرصت دارد تا محصول را به قیمت واقعی به بازار مصرف برساند اما اگر او محصول را برای شش ماه بعد نگهداری کند، از کجا بخورد؟ هزینه سم، کود و دستمزد کارگر را از کجا تهیه کند؟ بنابراین مجبور میشود محصول را مفت به دلال بدهد.
سهم ما زحمت است
یکی از باغداران شهر قدمگاه هم نه فقط از دلالان که از عملکرد دولت و سازمانهای مسئول نیز گلایه دارد و میگوید: دولت هیچ کنترل و نظارتی بر قیمت سم و کود ندارد. قیمت یک کیلو سم و کود در بازار به ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان رسیده است، باغدار از هیچ یارانه و حمایتی برخوردار نیست، کارخانههای انحصاری داخل کشور از دولت سهمیه میگیرند سم و کود تولید می کنند و بدون نظارت دولت، با قیمتی گزاف به باغدار میدهند. با این که منطقه نیشابور و زبرخان قطب تولید آلوی کشور است اما ما باغداران بیهیچ التفات و حمایتی رها شدهایم، کارشناسی برای آفتزدایی و بهرهوری بهتر محصول نداریم تولید ما بدون پایه و اساس علمی و تخصصی تنها به صورت تجربی است.
با کارگرانی که سبدهای پر شده از آلو را از باغ خارج میکنند همراه می شوم و به محوطه وسیعی میرسم. کارگران مرد سبدهای آلو را درون وانهای پر از آب میریزند و بیش از ۵۰ کارگر خانم مشغول پوست کندن آلوها هستند. این باغدار با اشاره به این که از ابتدای امسال پرداخت حقآبه چاه عمیق هم به دیگر هزینههای ما اضافه شده است، ادامه میدهد: کارشناسی برای آفتزدایی و بهرهوری بهتر محصول نداریم تولید ما بدون پایه و اساس علمی و تخصصی تنها به صورت تجربی است.
این باغدار به وسایل اطرافش اشاره میکند و میگوید: برای فراوری آلو ۲۰۰ قلم کالا نیاز داریم و قیمت تمامی اقلام مورد نیازمان هم چند برابر شده است. قیمت هر سبد میوه از دو هزار تومان به ۸۵ هزار تومان و قیمت وان پلاستیکی به یک و نیم میلیون تومان رسیده است؛ برای ۳۰ متر شیلنگ آب یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کردم. مگر پلاستیک از خارج میآید؟ همه این اجناس پلاستیکی، بازیافتی هستند که یک سال هم برای ما کار نمیکند، از این رو هزینه تولید و فراوری هر سال افزایش مییابد. متاسفانه در مقابل این همه زحمت، سهم ما تنها زیان است و ضرر!
باد و سرمای بی موقع
برای ادامه گزارش، به درود میروم؛ باغدار درودی از چهار سال ضرر باغداران این منطقه میگوید و ادامه میدهد: شب ۱۵ اردیبهشت سه سال قبل فقط ۲ دقیقه هوا خیلی سرد شد، همین سرمای شدید و بدموقع ۱۲۰ ثانیهای تمام محصول ما را از بین برد؛ تگرگ سال بعد هم تنها یک دهم محصول را برای ما باقی گذاشت. سال گذشته سرمازدگی محصول را از بین برد. امسال هم باد شدید و بیموقع باعث شد ۹۰ درصد میوه بیشتر درختان پای درخت بریزد.
این باغدار ادامه میدهد: این چهار سال نه نماینده، نه فرماندار، نه بخشدار، هیچ مدیر یا مسئولی نه برای پرداخت خسارت که حتی برای تسلی دل ما باغداران نیامد؛ محصول باغ ها حتی با قیمت درست و منصفانه بیمه نمیشود، در نهایت بیمه برای یک هکتار باغ تنها هشت میلیون تومان خسارت میدهد.
دولت اگر دلالها را کنترل کند
قدمیاری یکی از باغداران نیشابور میگوید :دولت اگر دلالها را کنترل کند که در محصول آلو تقلب نکنند آلوی ما قیمت واقعی خودش را پیدا میکند نهادها و سازمانهای دولتی در نهایت قیمت بازار را کنترل میکنند. این کافی نیست! باید کیفیت محصول را هم در نظر بگیرند. تا چند سال قبل دلال آلوی قطره طلا را با آلوی سیاه مخلوط و به اسم آلوی سیاه به بازار مصرف میبرد.
وی می افزاید: قبول دارم در شرایط تحریم هستیم به همین دلیل توقع یارانه، حمایت و هیچ کمکی را از دولت ندارم اما یک چیز را به جد از دولت میخواهم، آن هم این که جلوی گرانفروشی و عرضه جنس بیکیفیت را در بازار بگیرد، تاکید میکنم دولت همین یک مشکل را حل و دست بچه تاجرها، دلالها و کسانی را که تقلب میکنند از پایتخت آلو کوتاه کند برای ما کافی است!
این باغدار نام تک تک آلوهای پوست گرفته شده و تن به آفتاب نیمروزی سپرده را با صبر و حوصله فراوان برایم میگوید: آلو بخارا، آلو حاج حسنی، آلو شوقانی، آلو طرقبه سبز و آلو شمس قطره طلا، آلو درگزی و آلوی سانتروزا؛ بعد هم آن ها را از نظر درشتی، رنگ، کیفیت و مزه مقایسه میکند.
در محوطه خشک کردن آلو، توریهای سفید و استوار بر چهارپایههای بلند و چوبی، پر شدهاند، آلوهای پوست گرفته با رنگهای زرد ،سبز و نارنجی به آسمان زل زدهاند؛ باغدار به آلوهای تیره رنگ چند توری اشاره میکند و میگوید: این آلوهای تیره، آلوهای ریخته شده در پای درختان است که کاملاً از نظر رنگ، کیفیت و حتی مزه با آلوهای برداشت شده از سر درخت متفاوت است.
فراوری محصول آلو نداریم
باغدار دیگری در نیشابور با اشاره به این که جای صنعت فراوری در قطب تولید آلو خالی است، تاکید میکند: از خرما، پرتقال، سیب، گلابی و دیگر محصولات باغی چندین محصول فراوری مثل شربت، مربا، شیره، کمپوت، چیپس، برگه و انواع و اقسام محصولات دیگر راهی بازار مصرف میشود اما عرضه آلو در قطب تولید آلوی کشور فقط به صورت آلوی خشک و لواشک است.
وی ادامه میدهد: سال گذشته ۲۰ تن آلوی خشک درجه یک را ۶۰۰ میلیون تومان به دلال فروختم، این پول تنها هزینه تمام شده یک سال باغداریام بود بی هیچ سود و بهرهای ولی دلال از فروش ۲۰ تن آلوی باغ من، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان سود برد. این یعنی دو برابر سود بیزحمت و مرارت!
مشکل با آمدن سرمایهگذار حل میشود
در همین باره نماینده مردم نیشابور، زبرخان و فیروزه در مجلس شورای اسلامی اظهار میکند: از زمان های گذشته شهرهای نیشابور ، زبرخان، خرو، قدمگاه و درود در تولید آلو مشهور بودند، از این رو شغل مردم این منطقه باغداری و بخش وسیعی از باغ ها زیر کشت آلو است.
احسان ارکانی با بیان این که زندگی مردم این منطقه به آلو گره خورده است، تاکید میکند: سال هاست توجه نکردن وزارت جهاد کشاورزی و نبود یک کارخانه فراوری آلو باعث شده است تا کشت اصلی مردم منطقه به قیمت بسیار پایینی به فروش برسد که درآمد آن کفاف هزینههای کاشت، سموم، کود، نگهداری، برداشت و هزینههای دستمزد کارگری برای جمع آوری محصول را نمیدهد.
وی ادامه میدهد: لازمه حل مشکل آمدن سرمایهگذار یا راهاندازی تعاونی توسط مردم منطقه است تا کل آلوی منطقه به جای روش سنتی در کارخانه به صورت کاملاً بهداشتی و استاندارد فراوری شود و انواع و اقسام محصولات حاصل از آلو مثل لواشک، آلو خشک و برگه را تولید کند، در این صورت ارزش افزوده بسیار بالایی برای آلوی تولید شده توسط باغداران منطقه ایجاد و چرخه اقتصادی منطقه فعال میشود.
وی با اشاره به این که اگر بازار فروش مناسب باشد، شاهد افزایش تولید در سطح منطقه میشویم، میافزاید: در این یک سال اخیر بارها در مجلس اعلام کردیم که مردم منطقه با محوریت شورای شهرستان زبرخان یک شرکت تعاونی ایجاد کنند یا چند سرمایهگذار پیدا شود که کارخانه فراوری آلو را راهاندازی کنیم.
ارکانی میگوید: البته چند سرمایهگذار در قالب معین اقتصادی مراجعه کردند اما در هر صورت تا مرحله حل مشکل مردم به صورت ریشهای فاصله بسیاری داریم زیرا عمده این مشکلات مالی است؛ متاسفانه در دو سال اخیر استقبال از سرمایهگذاری در صنایع تولیدی بسیار کم شده و آن هم به دلیل مشکلاتی است که کرونا به وجود آورده است.
وی با بیان این که با ایجاد مجتمع فراوری آلو با قیمت مناسب آلو خریداری و تبدیل به فراورده میشود، اظهار میکند: در پارک علم و فناوری چند تکنیک و روش نوین ایجاد شد که باید تجاریسازی شود اما تجهیزات، امکانات و هزینه آن تا این لحظه فراهم نشده است از این رو تا حل نشدن این مشکلات باغداران مجبورند با قیمت پایین دلالان آلو موافقت کنند.
خرید آلو شامل خرید تضمینی و توافقی وزارتخانه نیست
محمدعلی فرهمند، مدیر جهاد کشاورزی نیشابور می گوید : برای خسارت تگرگ و سرمای دیررس بهاره جهاد کشاورزی اقداماتی در خصوص برآورد اولیه خسارت، ارسال گزارش به استان خراسان رضوی، تشویق بیمه باغ ها و نظارت بر حسن روند بیمه انجام شده اما تخصیص جبران خسارت شهرستانی نبوده است و در صورت وجود اعتبار طبق دستورالعملهای ارسالی برای توزیع شهرستانی اقدام میشود.
مدیر جهاد کشاورزی نیشابور ادامه میدهد: محصولات استراتژیک مثل گندم و کلزا و در سالهای اخیر زعفران شامل خرید تضمینی و توافقی هستند اما خرید آلو شامل خرید تضمینی و توافقی وزارتخانه نیست.
وی تاکید میکند:قیمت خرید از باغداران آلو به غیر از نقش دلالان شامل مواردی چون بهداشت محصول تولیدی، نحوه خشک کردن آلو، بازار جهانی، قیمت دلار، نوع و رقم محصول تولیدی است.
فرهمند با بیان این که همه روستاهای کوهپایهای منطقه توانایی تولید آلو را دارند تاکید میکند: از این رو با چنین ظرفیت گسترده ای در منطقه ایجاد تعاونی باغداران جهت تامین نهادهها و خرید محصول از باغداران آلو در شرف تاسیس است.
دعوت از سرمایهگذاران برای تولید سوغات نیشابور
رئیس مرکز رشد فناوری نیشابور نیز اظهار میکند: تقریبا دو سال پیش یک طرح و ایده جدید فراوری آلو توسط متخصصان صنایع غذایی و تغذیه به مرکز رشد رسید و پس از ارزیابی مورد تایید قرار گرفت.
علیرضا شیرازی بیان میکند: طرح با عنوان بازیافت ضایعات آلو و تولید لواشک، ترشک و مارمالاد و نیز شربت آلو از جمله محصولاتی است که توسط این تیم مراحل نمونهسازی خود را با موفقیت طی کرده است.
وی میافزاید: به زودی پس از دریافت مجوزهای بهداشتی با کمک دانشکده علوم پزشکی و مرکز رشد علوم پزشکی این محصولات به تولید انبوه خواهد رسید یا حداقل تولید در بستهبندیهای سفارشی برای محصولی با محوریت سوغات نیشابور در بازار عرضه میشود و به این ترتیب از سرمایهگذاران برای مشارکت در این طرح که بازگشت سرمایه قابل اتکایی دارد، دعوت میکنیم.