کاهش قیمت زعفران به دلیل بحران کرونا،هزینههای بالای تولید و اجرای ضعیف طرح خرید حمایتی زعفران، ازجمله عوامل افزایشنیافتن سطح زیرکشت زعفران در منطقه تربتحیدریه است.
به گزارش خراسان رضوی درشرایطی که به فصل برداشت طلای سرخ در خراسان رضوی نزدیک میشویم،رئیس جهاد کشاورزی تربتحیدریه جایی که ۱۲ درصد تولید زعفران خراسان رضوی در مزارع این منطقه است، از رشد صفر درصدی سطح زیر کشت زعفران خبر میدهد.
عدهای عملکرد بد تعاون روستایی در خرید حمایتی را علت بیرغبتی کشاورزان برای کشت جدید زعفران میدانند و برخی هم افزایش هزینههای تولید و قیمت پایین زعفران را تاثیرگذار و مهمترین عامل بیانگیزهبودن کشاورزان برای کشت این محصول میدانند.
روایت زعفرانکاران از بیانگیزگی
عباسپور یکی از زعفرانکاران تربتحیدریه در گفتوگو با خراسان رضوی میگوید: نسبت به سال گذشته افزایش سطح زیرکشت زعفران نداشتهایم . وی میافزاید: امسال خرید پیاز زعفران کم شده و دلیلش این است که مناطق شمالی خراسان و دیگر استانهای کشور امسال برای کشت زعفران پا پس کشیدهاند و پیاز زعفران از منطقه تربت حیدریه بیرون نمیرود.
هزینههای بالای تولید و قیمت پایین فروش
جهانشیری از زعفرانکاران تربتحیدریه میگوید: بیشترکشاورزان این منطقه امسال برای کشت زعفران بیانگیزه شدهاند و طبیعی است که وقتی قیمت تمامشده زعفران برای کشاورز از قیمت بازار بیشتر شود، کشاورز
بی انگیزه شود.
او میگوید : کشاورز دنبال سود است و اگر قرار باشد یکسال هزینه کاشت و داشت و برداشت را بدهد و شبانهروز در مزرعه خود زحمت بکشد و درنهایت آخر سال سودی برایش نداشته باشد، طبیعی است که زعفران نکارد.
او میگوید: این روزها شاهد کاهش فروش پیاز زعفران هستیم و از طرفی خریدارها هم کم شدهاند؛ چون کشاورز پولی برای هزینهکردن برای کارگر و ماشینآلاتِ کندن پیاز زعفران از زمین ندارد.
بدقولی در پرداخت مطالبات زعفرانکاران
او اجرای بد طرح خرید حمایتی زعفران را بیتاثیر در وضعیت رشد صفر درصدی کشت زعفران نمیداند و میگوید: سال گذشته کشاورزان با اعتمادی که به سازمان تعاون روستایی داشتند،زعفران خودشان را به تعاون روستایی واگذار کردند ولی درپرداخت پول کشاورزان تاخیر بسیار زیادی رخ داد.
فروش فلهای زعفران
این کشاورز میگوید: نبود برنامهریزی برای بستهبندی زعفران و خامفروشی و فروش فلهای باعث شده است که سود زعفران به جای اینکه به جیب کشاورز برود، به جیبعدهای دیگر برود. اگر در سایتهای بینالمللی رصد کنید، قیمتهای زعفران عجیب و غریبی را خواهید دید که برای کشاورزان قابلباور نیست.
زعفرانهای مانده در انبار، خریدار ندارد
رئیس تعاون روستایی تربتحیدریه میگوید: زعفرانهای خریداریشده طرح حمایتی دولت که قراربود بهصورت مزایده به صادرکنندگان فروخته شود، مشتری پیدا نکرد.نسرین شیبانی افزود: به علت نوع مزایده برگزارشده و تقسیم زعفرانها در ۳ پک ۲۰تنی، تاکنون زعفرانها فروخته نشده است و سازمان تعاون روستایی مرکزی ایران قصد دارد با تغییراتی در وزن پکها، تمهیدات لازم را برای فروش باقیمانده زعفران انجام دهد.وی گفت: در سالهای ۹۶ و ۹۸ بیست و پنج تن زعفران در قالب طرح حمایتی از کشاورزان خریداری شد و دولت طلب زعفرانکاران را از بودجه کل کشور پرداخت کرد.
امسال تا پولی نباشد، زعفران نمیخریم
شیبانی خاطر نشان میکند: سازمان تعاون روستایی به منظور حمایت از زعفرانکاران، سال گذشته تَن به خریدی داد که پولی تا دیماه ۹۸ برای خرید واریز نشده بود. امسال تا تامین منابع مالی،هیچ خریدی را انجام نخواهیم داد؛ این درست نیست که تعاون روستایی این همه تحتفشار قرار بگیرد.
مشکلات از تصمیمگیریها و بوروکراسیهای موجود در تهران به وجود آمد
شیبانی اذعان دارد: ما در تربتحیدریه به عنوان پیشرو در ۱۸ مرکز خرید سطح استان وارد خرید شدیم و حتی طرح فروش زعفران را به کشور ارائه دادیم و براساس تفاهمنامه چهارجانبه قرار بود از ۷۳تن زعفران خریداریشده در کشور که ۶۸تن آن مربوط به خراسان رضوی بود، اختیار فروش به استانها واگذار شود تا ما بتوانیم آن را مدیریت کنیم که با این طرح مخالفت شد و این مشکلات به دلیل تصمیمگیریها و بوروکراسیها در تهران بهوجود آمد.
احتمالا امسال با کاهش رشد سطح زیر کشت استان روبهرو هستیم
سیدهاشم نقیبی،مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی میگوید: ۸۷۷۵۰ هکتار سطح برداشت زعفران استان در سال ۹۷ بوده که در سال بعد به حدود ۹۱هزار هکتار رسیده است. وی میافزاید: سطح کشت امسال را میتوان از میزان برداشت زعفران در سال آینده ارزیابی کرد. او در واکنش به رشد صفر درصدی کشت زعفران در تربتحیدریه میگوید: پیشبینی ما برای سطح برداشت زعفران در استان ۹۳ هزار هکتار است(سطح زیرکشت زعفران درسال گذشته ) و امسال با آمار برداشت شاهد رشد ۲هزار هکتاری سطح زیرکشت سال گذشته در شهرستانهای استان هستیم؛ اما امسال با توجه به گزارشهایی که داریم فکر میکنیم میزان رشد سطح زیرکشت زعفران نسبت به سالهای گذشته با کاهش روبهرو خواهد بود.
محدودیت در منابع آب علت کاهش کشت زعفران
نقیبی بخشی از علت این کاهش را به محدودبودن منابع آب نسبت میدهد و میگوید: ما نمیتوانیم هر ساله حجمی از پیاز زعفران را از زمینهای کشاورزی برداریم و در جایی دیگر آنها را بکاریم.سطح زیرکشت باید متناسب با شرایط منابع آبی هر منطقه باشد. او علت رشد تولید زعفران را در سالهای اخیر، افزایش قیمت این محصول نسبت به سایر محصولات کشاورزی میداند و اذعان میدارد: شرایط خاص ناشی از کرونا و کاهش صادرات و از طرفی افزایش تولید زعفران و رشد کم قیمت آن میتواند از دیگر عوامل کاهش سطح زیرکشت یا رشد کمتر آن و بیرغبتی کشاورزان برای تولید زعفران باشد.
دولت باز هم اگر احساس کند کشاورز ضرر خواهد کرد وارد عمل میشود
نقیبی در پاسخ به این سوال که خرید حمایتی دولت چه تاثیری بر این شرایط داشته است، میگوید: سال گذشته مطمئن باشید اگر دولت وارد خرید حمایتی نمیشد،قیمت زعفران از قیمت کنونی پایینتر بود و این به ضرر کشاورز بود.
وی میافزاید: شما میبینید که برخی که عمدتا از تجار و دلالان هستند، پیشدستی میکنند و یکماه قبل از شروع فصل برداشت، در مصاحبه با رسانهها سعی میکنند، قیمت زعفران را پایین بیاورند. این در حالی است که تا فصل برداشت آغاز نشود، کسی نمیداند که ما در برداشت این محصول شاهد رشد هستیم یا کاهش آن؛ اما برخی همین سال گذشته گفتند آقای وزیر گفته ما امسال ۵۰۰ تن زعفران داریم تا قیمت پایین بیاید؛در حالی که ایشان با قید اگر، این مسئله را گفته بودند و البته دیدید که اینطور هم نشد و تولید به ۴۳۰ تن در کشور نرسید.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی میافزاید: ممکن است دولت امسال هم اگر احساس کند کشاورز ضرر میکند وارد خرید حمایتی از کشاورزان شود.
سایه سنگین کرونا بر بازار زعفران داخل و خارج
مسعود صباغزاده صادرکننده زعفران در گفتوگو با خراسان رضوی با اشاره به سایه سنگین کرونا بر بازار زعفران میگوید: از اسفند ماه 98 با شیوع ویروس کرونا در دنیا، در دو ماه اول تا اردیبهشت، تقریبا صادرات زعفران به خارج از کشور با توجه به تعطیلی پروازها به صفر رسید و با توجه به اینکه زعفران یک محصول مصرفی است و بیشتر در رستورانها استفاده میشود، با تعطیلی مراکز فروش و رستورانها در اقصینقاط دنیا فروش زعفران هم به صفر رسید و آسیب زیادی به این محصول وارد شد.
وی افزود: البته یکی دوماه است که وضع بهتر است اما باید گفت برای ما که ماهانه ۲ تا ۲ و نیم تن زعفران صادر میکردیم حالا حدود ۶۰ درصد صادرات زعفرانمان کاهش پیدا کرده است.
او علت عدم علاقه کشاورزان به کشت مجدد زعفران امسال را قیمت پایین این محصول میداند و استراتژیک اشتباه وزارت جهاد کشاورزی در سالهای گذشته را درخصوص دادن پیاز زعفران به کشاورزان به عنوان محصول جایگزین و کشت بیرویه زعفران و ترویج کشت آن ،با اعطای وامهای مربوط را نتیجه وضع موجود برمیشمرد.
صباغزاده خاطرنشان میکند: ما نیامده بودیم که ابتدا همه جوانب زنجیره تولید تا فروش زعفران را بررسی و بازار فروشی برای این حجم تولید پیشبینی کنیم.
وی افزود: کاهش شدید زعفران باعث افت قیمت پیاز آن به کیلویی ۲۷۰۰ تومان شده است و بهرغم افزایش قیمت اکثر محصولات کشاورزی میبینید که زعفران با کاهش قیمت روبهرو شده است.
این صادرکننده زعفران معتقد است: سازمان تعاونی تولید در اقدامی که ابتدا مثبت هم بود، نسبت به خرید حمایتی اقدام کرد اما بهنظرم باید مبلغ ۷۰۰ میلیارد را در اختیار صادرکنندگان معتبر و کارآزموده برای خرید زعفران به صورت وام قرار میدادند و این شرط را میگذاشتند که با فلان قیمت زعفران را باید از کشاورز بخرید.
وی ۶۰ تن زعفران باقیمانده در انبار سازمان تعاون تولید را مثل یک شمشیر روی صنعت زعفران میداند و میگوید: تا زمانی که این مقدار زعفران در انبارها باقی بماند، صادرکننده نمیتواند در این حوزه برنامهریزی بلندمدت کند.