در نخستین نشست «حفظ و مرمت گنجینه معماری حرم مطهر رضوی » بررسی شد
تعداد بازدید : 26
آسیب های مرمت غیرکارشناسی ابنیه حرم رضوی
ترسول
نخستین نشست تخصصی «حفظ و مرمت گنجینه معماری حرم مطهر رضوی، ضرورت و رویکردها»، روز گذشته در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس برگزار شد. در این نشست موضوعاتی از جمله لزوم بومی سازی منشور مرمت جهانی برای حرم رضوی و آسیب های مرمت غیرکارشناسی ابنیه حرم مطهر در دهه های اخیر مورد بررسی قرار گرفت و کارشناسان و مسئولان حاضر، تشکیل هسته کارشناسی مرمت اماکن متبرکه و استفاده از قوانین سازمان میراث فرهنگی را الزامی دانستند.
لزوم رویکرد اندیشمندانه در مرمت
به گزارش خراسان رضوی، «محمدهادی زاهدی» مدیر اندیشگاه رضوی در این نشست گفت: ما نیازمند مواجهه عاقلانه و اندیشمندانه با بنای حرم رضوی هستیم و برگزاری اولین نشست از سلسله نشست های مرمت گنجینه رضوی هم به همین دلیل است. «سعید مهرپویا» معاون طرح و برنامه سازمان عمران و توسعه حریم حرم نیز اظهار کرد: بسیاری از منشورهایی که برای مرمت بارگاه منور رضوی داریم، خاستگاه خارج از مرزها و نگاهی موزه ای دارد که با اماکن حرم رضوی متفاوت است، به همین دلیل از ابتدای امسال برآن شدیم تا کارگروهی برای تدوین سازو کارهای بومی حفاظت و مرمت حرم راه اندازی کنیم.
باید مشخص شود اولویت چیست
معاون اماکن متبرکه و امور زائران حرم نیز در این نشست گفت: معمولا مکان های ما از منظر شهری بسیار نازیبا هستند و حتی عامه پسند هم نیستند، چه برسد به این که کارشناس پسند باشند. متاسفانه این موضوع مولود یک دوره ای از سلایق و رفتارهاست که در مدیریت شهری اتفاق افتاده است. «خلیل منبتی» افزود: حرم مطهر در سال 30 میلیون زائر و 300 میلیون بار تشرف دارد که ما برای مدیریت این جمعیت، بین زائران و معماری گیر کرده ایم، یک نفر باید جرئت و این موضوع را مطرح کند که اولویت ما در حرم، زائر است یا معماری؟ وی ادامه داد: ما به یک واحد تعمیر و نگهداری یا مرمت نیاز داریم تا به محض بروز کوچک ترین آسیب، آن را مرمت کنند. مثل همان چیزی که در میراث فرهنگی هست، البته به کار میراث فرهنگی هم اشکالات زیادی وارد است.منبتی تاکید کرد: باید به بحران و حوادث غیرمترقبه هم توجه داشت، کافی است
زلزله ای بیاید و قسمت هایی از حرم که شاید تا هزار سال هم قدمت داشته باشد، تخریب بشود و به قول دوستان، دیگر امکان ندارد که بتوانیم آن را به روز اول برگردانیم، مانند همان اتفاقی که برای ارگ بم افتاد. معاون آستان قدس خاطرنشان کرد: اگر قرار بر اولویت دهی به زائر باشد، ما باید در خیلی از قسمت های بافت مرکزی حرم، تغییرات اساسی ایجاد کنیم، مثلا مسیرهای عبور و مرور و درهای 400 ساله ای را که برای جمعیت عبوری تا هزار نفر تعبیه شده تغییر دهیم. این اولویت باید مشخص شود تا مدیران حرم وتولیت معزز از دودلی در تصمیم گیری بیرون بیایند و به پشتوانه کار کارشناسی، دیگر نگران چیزی نباشند.در ادامه دکتر «اکبر برزگر»، استاد دانشگاه شهید بهشتی، دو پیشنهاد درباره مرمت حرم ارائه کرد و گفت: اولین پیشنهاد این است که باید در حرم رضوی قوانین سازمان میراث فرهنگی رعایت شود چرا که هیچ بنایی از این قوانین مستثنا نشده است. وی اظهار کرد: دومین پیشنهاد نیز وجود تشکیلات مرمتی و کمیته نخبگانی در آستان قدس است، شبیه این کمیته را قبل از پیروزی انقلاب اسلامی داشتیم که نمایندگان دانشگاه های بزرگ کشور در آن حضور داشتند و بر تمام طرح های معماری و مرمتی کشور نظارت می کردند.
چه ضرورتی دارد همه زائران داخل اماکن بروند؟
برزگر با اشاره به صحبت های منبتی در خصوص اولویت بین زائر و معماری نیز گفت: از نظر من اگر بیش از حد سمت و سوی ما به رفاه زائر باشد، باید چیزی مانند حرم حضرت امام(ره) داشته باشیم که هر تعداد آدم که بخواهید در آن جا می شود اما از نظر بنده فاجعه معماری است. وی افزود : توجه به رفاه زائر حدی دارد و اگر معماری بنا را بیش از حد تغییر دهیم، به ساحت ائمه اطهار(ع) اهانت می شود. وی تصریح کرد: در کربلا برای راحتی زائران، تل زینبیه را کاملا از بین بردند تا صحن گسترش یابد و چون گنبد از بین صحن های مسقف دیده نمی شد، گنبد بزرگ تری را بر آن سوار کردند. در سامرا، سرداب امام زمان(عج) را که جای پای مبارک حضرت بر آن نقش بسته بود، بتن ریزی کردند تا راه باز شود. اما چه ضرورتی دارد که همه زائران به داخل اماکن بروند؟ برزگر خاطرنشان کرد: دلیل این رویکردها، باور نداشتن معماران انتخاب شده برای توسعه اماکن، به اعتقادات دینی است.
محدوده مداخله آستان قدس در حریم حرم افزایش یابد
در ادامه دکتر «محسن طبسی»، استاد دانشگاه گفت: توان علمی ما و توان اجرایی آستان قدس بالاست و می شود حداقل سالی یک پروژه مرمتی را به شکل درست، پیش برد. وی همچنین با اشاره به کور شدن گنبد حرم امام رضا(ع) در میان بناهای نامرتبط، گفت: ما در این محدوده آشفتگی بصری بسیاری داریم که فاجعه ای برای مشهد است. باید برای این مجموعه عظیم، حریم موثر در نظر گرفته شود و آستان قدس، تعامل جدی با شهرداری و دستگاه های اجرایی دیگر داشته باشد و محدوده مداخله خود را افزایش دهد.
در توسعه حرم، تداوم معماری را رعایت نکردیم
«کمیل ضرابی» استاد دانشگاه و مدیرعامل سابق شرکت کاشی سنتی قدس رضوی نیز توضیحاتی درباره مرمت نامناسب کاشی های حرم در دوره های گذشته ارائه کرد و گفت: ما در توسعه حرم، تداوم معماری را رعایت نکردیم، نمونه آن صحن جامع رضوی است که کپی برداری از مسجدالنبی است، آینه کاری های عجیب رواق امام خمینی(ره) هم نمونه دیگر این موضوع است. وی افزود: زائران، صحن های جدید را محلی برای عبور و مرور خود می دانند، در آن ها نمی مانند و به دنبال رواق ها و صحن های قدیمی هستند و در آن احساس آرامش می کنند، همه این ها دلیل دارد و باید به آن توجه کرد.شایان ذکر است، برگزاری این نشست های تخصصی با حضور کارشناسان ادامه خواهد یافت تا با تدوین منشوری بومی برای مرمت حرم مطهر رضوی، زمینه مناسبی برای عملیاتی کردن مرمت کارشناسی فراهم شود.