تخلف دلال ها و سکوت قانون در پایانه مسافربری مشهد
مدیرعامل سازمان پایانه های مسافربری شهرداری مشهد: برای برخورد با دلال ها قانونی نداریم
نویسنده : بهبودی نیا
هفت، هشت نفری جلوی در پایانه مسافربری ایستادهاند. هر خودرویی نزدیک میشود چند قدم دنبالش میدوند و یک جمله را تکرار میکنند: «بلیت با تخفیف» بعضیها هم به خودشان اجازه می دهند درِ تاکسیها را باز کنند و داخل تاکسی بنشینند و بقیه چانهزنیهایشان را داخل تاکسی با مسافرها انجام دهند.
جمع شان دایم در حال کم و زیاد شدن است. هر از گاهی با یک مسافر صحبت می کنند و مسافر به هوای خرید بلیت ارزان به دنبال یکی از دلال ها راه می افتد. همین که راهم را از خیابان اصلی به سمت پایانه کج میکنم یکی از دلالها به طرفم می آید: «آقا تهران؟ آقا کجا میری بلیت با تخفیف هم دارم» در مسیر یکی از دلالها دختر دانشجویی را می بینم که به سمت سالن پایانه میرود. دختر دانشجو بدون این که به دلال نگاه کند قدمهایش را تندتر برمیدارد. دستی به سمت دختر میآید تا بدون خواست او، چمدانش را تا سالن اصلی برایش حمل کند، دختر دانشجو که حالا ترسیده است صدایش را بالا میبرد و از دلال میخواهد که بیخیالش شود. دلال هم با صدای بلند میگوید: «چرا فرار میکنی؟ نمی خوام بدزدمت می خوام یه بلیت با تخفیف بهت بدم.»
دختر به سمت مأمور انتظامات پایانه میرود، جارچی بیتفاوت بسته پان کراک (ناس) را که پشت لبش دارد روی زمین تف میکند و در حالیکه غر میزند دور میشود. بعد از رفتن جارچی به دختر دانشجو نزدیک میشوم او درباره دلالهای اطراف پایانه میگوید: نمیدانم چرا اینها را جمع نمیکنند. هر بار به سمت پایانه میآیم تا به شهرم برگردم باید پشتم بلرزد و دعا کنم که یکی از اینها سر راهم سبز نشود. یکبار که قرار بود یکی از دلالها برایم بلیت تهیه کند، من را به یک شرکت برد و بلیتی برایم گرفت. برای حرکت اتوبوس سه ساعت در پایانه منتظر ماندم. در همان زمان متوجه شدم سه اتوبوس از شرکتهای دیگر زودتر از اتوبوس ما حرکت کردند. اما دلالی که برایم بلیت گرفت میگفت هیچ شرکتی بلیت ندارد.او ادامه می دهد: می خواستم بلیت را پس بدهم اما با کلی توهین گفتند 50 درصد قیمت بلیت را کم میکنیم. آن شب از روی ناچاری راهی شدم و ساعت 5 صبح به شهرم رسیدم. دردسر زیادی برایم درست شد. از آن به بعد اینترنتی بلیت میخرم.
دلال ها، همه جا، بدون لباس فرم و بدون مشخصات
به سالن شلوغ پایانه وارد می شوم. بوی سیگار و صدای بلند رانندهها اولین چیزی است که در سالن پایانه جلب توجه میکند. جارچیها همه جای پایانه هستند، نه لباس فرمی دارند و نه مشخصاتی که اگر کسی خواست از آنها شکایت کند دستش بهجایی برسد.در گوشه ای از سالن، یکی از مأموران انتظامات پایانه می گوید: بعضی وقتها درگیریهای بدی بین دلالها و مسافران ایجاد می شود و حتی کار به زد و خورد می کشد. تعداد زیادی از مسافران از رفتار آنها شاکی بودهاند اما چون این دلالها لباس فرم خاصی ندارند آزادانه برای خودشان در پایانه جولان میدهند. مأموران انتظامات هم کار زیادی از دستشان برنمیآید.او ادامه می دهد: چند باری چند نفر از آنها را که با مأموران انتظامات درگیر شدهاند گرفتیم و تحویل نیروی انتظامی دادیم اما هیچ فایدهای ندارد. بعد از چند روز دوباره همان جارچی را جلوی در پایانه میبینیم که مأموران انتظامات را تهدید میکند.این مامور انتظامات می افزاید: هیچ قانونی برای جلوگیری از فعالیت جارچی دلالها وجود ندارد. میآیند و جلوی در پایانه میایستند و هر طوری میخواهند رفتار میکنند هیچکس هم جلودارشان نیست. تا زمانی که این نوع فعالیت از سمت شرکتهای فعال در پایانه حمایت شود همین آش است و همین کاسه...
یکی دیگر از مأموران انتظامات پایانه میگوید: اتوبوس داران و شرکتهای آنها وقتی میبینند اتوبوسشان قرار است خالی از پایانه به سمت مقصد حرکت کند دست به دامن جارچیها می شوند و بلیت را تا 20 هزار تومان زیر قیمت میفروشند و بابت هر مسافر تا 10 هزار تومان هم به جارچی پورسانت میدهند، وقتی هم به این کار اعتراض می کنیم از اجاره زیاد غرفه می گویند.
بعد از شنیدن صحبت های این مأمور انتظامات، دوباره به سالن فروش بلیت برمیگردیم. جارچیها جوانی را برای فروش بلیت دوره کردهاند.جوان به سمت باجه فروش بلیت میرود. یکی از جارچیها میگوید: «بیخودی نرو، بلیتت را پس نمیگیرند.» ظاهراً به جای بلیت (vip) بلیت دیگری به او فروختهاند.
قانونی برای برخورد وجود ندارد
برای پیگیری موضوع جولان جارچی دلالها در پایانه مسافربری مشهد «محسن شریعتی» مدیرعامل سازمان پایانههای مسافربری شهرداری مشهد به خبرنگار ما میگوید: از نظر قانونی برای برخورد با این دلال ها خلأ قانونی داریم و در قانون دلالی جرم محسوب نمی شود.
وی میافزاید: فعالیت دلالها در پایانه مشهد به دو صورت انجام میشود؛ یکی دلالهایی که لباس فرم شرکتها را به تن دارند و معمولاً از بین راننده و کمک رانندهها هستند و دسته دوم کسانی هستند که هیچ مشخصهای ندارند و با لباس شخصی در اطراف پایانه پرسه میزنند.
وی ادامه می دهد: هر روز 10 تا 12 نفر از آنها را به جرم ایجاد مزاحمت دستگیر میکنیم و به کلانتری تحویل میدهیم و بعد از انجام تشریفات قانونی و به نسبت بزه انجام شده به دادستانی اعزام میشوند اما جریمهای که برای این افراد در نظر گرفته میشود جریمه بازدارندهای نیست.
شریعتی بیان می کند: مثلاً وقتی فردی از سوی دادگاه 200 هزار تومان جریمه میشود به محض این که از در دادگستری بیرون میآید در همان روز اول با پورسانتی که میگیرد تمام مبلغ جریمه را جبران میکند و اگر هر روز این فرد به دادگستری معرفی و جریمه شود باز هم ادامه دلالی برایش سودمند است.وی می گوید: داخل پایانه با ماست و به جارچی دلالها اجازه نمیدهیم در فضای پایانه فعالیت کنند.
مردم بلیت اینترنتی بخرند
شریعتی میافزاید: علاوه بر این که اداره کل حمل و نقل برای برخورد با جارچی دلال ها باید به طور جدی تر ورود کند، بهتر است مردم نیز بلیت خود را به صورت اینترنتی تهیه کنند تا این پدیده کمرنگ و درنهایت از سطح جامعه حذف شود.
وی تصریح می کند: متأسفانه برخی با هدف تهیه بلیت باقیمت مناسبتر به سراغ دلالها می روند که در بعضی موارد بابت تهیه بلیت به این روش، آسیبهای جدی میبینند.
مدیرعامل پایانه مسافربری مشهد می گوید: جالب است که شرکتها دایم به حضور دلال ها اعتراض میکنند ولی در برخی موارد که حضور دلال ها به نفع شان است، خودشان هم به همین روش متوسل می شوند.
باند جارچی دلالهای پایانه
وی به مسئله باندی بودن حضور دلال ها اشاره می کند و می گوید: برخلاف تصور عموم که گمان می کنند فعالیت هر کدام از این دلال ها مستقل از دیگری است، باید گفت آن ها در بعضی موارد باندهایی تشکیل دادهاند که شامل تعدادی دلال و یک سردسته است و دلالها در صورتی اجازه فعالیت در پایانه ها را پیدا می کنند که مبلغی از پورسانت روزانه را به سردسته باند بدهند، در غیر این صورت اجازه ادامه فعالیت در آن محیط را ندارند.
شریعتی بیان می کند: افرادی که با اعمال زور، پایانه را به سرقفلی هایی برای خود تبدیل کرده اند معمولا جزو افراد سابقه داری به شمار می آیند که پرونده های زیادی در دادگستری دارند و دقیقا همین افراد هستند که حاشیههای زیادی ایجاد میکنند و ما از مسئولان قضایی درخواست می کنیم که با جدیت با این موضوع برخورد کنند.
نه به نفع مسافر، نه به نفع ناوگان مسافربری
در ادامه به سراغ یکی دیگر از مسئولان رسیدگی به موضوع جمعآوری دلالان میرویم. «جواد وحدتی فر»، معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جادهای استان میگوید: بارها بر ضرورت برخورد جدی با این افراد تأکید کرده ایم زیرا آن ها با سوء استفاده از شرایط، دست به اقداماتی می زنند که نه به نفع مسافر و نه به نفع ناوگان مسافربری است.
وی میافزاید: برای این موضوع، در مرحله اول قرار است نرم افزار ویژه ای تهیه شود تا وجه نقد خرید بلیت حذف و در مرحله دوم نیز فروش بلیت به صورت اینترنتی انجام شود.
برخورد با 48 شرکت و تعلیق موقت
دو شرکت
وی ادامه می دهد: فعالیت دلالان به در ورودی پایانه خلاصه نمیشود و با خودرو در محلهایی مثل حاشیه پل حافظ و خیابان شارستان نیز حضور دارند و برخورد با آن ها نیازمند حضور پلیس راهور است.وحدتی فر بیان می کند: در صورتیکه با حضور دلال ها تخلفی صورت گیرد و ضرری به مسافر وارد و ثابت شود شرکتهای مسافربری در این موضوع مقصرند، شرکت مد نظر را از 100 هزار تا 500 هزار تومان جریمه میکنیم و درصورتیکه تخلفات شرکت قابلتوجه باشد به صورت مقطعی از یک ماه تا یک سال تعطیل خواهند شد، ضمن این که تا امروز با 48 شرکت برخورد صورت گرفته و دو شرکت نیز به صورت موقت تعلیق شده است.
وی میافزاید: شکایت های مردمی در لحظه رسیدگی میشود و بعد از تجمیع شکایت ها، پروندهها به کمیسیون فرستاده و رأی صادر میشود و برای این منظور مسافران میتوانند به محض مشاهده تخلف به نمایندگان ما که در پایانهها مستقر هستند مراجعه کنند.