گروه فرهنگی- سربازها به صف ایستاده اند، چند توپ در گوشه میدان صبحگاه و سربازانی که حول آن حلقه زده اند و با صدای بلند فرمانده، با نظم خاصی جای خود را تغییر می دهند. می گویند هر توپ شش خدمه دارد و اگر در نبرد نظامی یکی از خدمه توپ شهید شد باید دیگری جای او را بگیرد. نهیب فرمانده، سخت و با صلابت است. اعتقاد دارند «هر چه در آموزش عرق بیشتری ریخته شود، در میدان نبرد خون کمتری ریخته خواهد شد». این جا تیپ 377 شهید «پرویز حبرانی» مشهد است که به مناسبت فرا رسیدن روز ارتش دقایقی مهمان ساکنان آن می شویم و با آن ها گفت وگو می کنیم.
وقتی از آبادان صحبت می کنید، نمی توانید به یاد جنگ تحمیلی نیفتید و وقتی این یاد را به میان آوردید، نمی توانید صحبتی از لشکر 77 پیروز ثامن الائمه (ع) نکنید چرا که آبادان، برای همیشه به یاد خواهد داشت که چه دلیرمردانی حَصر آن را شکستند، بله؛ دلیر مردانی از خطه «خراسان». برای آن که به محل جدید پادگان برسید باید آزاد راه باغچه مشهد را 10 کیلومتر به سمت نیشابور بروید. در میانه راه محل جدید لشکر را می بینید که نوساز است. محوطه پادگان بسیار بزرگ است و هر ساختمان به گروهان یا گردانی اختصاص داده شده است. ما را به میدان صبحگاه هدایت می کنند، جایی که گردان توپخانه، ادوات و توپ های خود را مستقر کرده اند و بر سر هر توپ، یکی از نیروهای کادری و تعدادی سرباز که در حال آموزش اند، دیده می شوند.
«تمرین، تمرین؛ معجزه» شعار آموزش در ارتش
خود را سرگرد توپخانه «مصطفی شیرانی نژاد» معرفی می کند و 16 سال سابقه خدمت دارد. مسئول آموزش گردان توپخانه تیپ 377 شهید حبرانی است، تاکنون در شهرهای تهران، اصفهان، خاش و مشهد خدمت کرده است و به گفته خودش همچنان با همان شوق اولیه در حال خدمت است. او درباره آموزش های نظامی در توپخانه می گوید: «درباره آموزش پرسنل و سربازان این گردان باید گفت که ما دو نوع آموزش داریم. یکی آموزش های عمومی است که مواردی مانند نظام جمع، آشنایی با اسلحه انفرادی، راه رفتن و استتار در شب و ... را شامل می شود و آموزش های تخصصی هم به هر رسته و تخصص همان رسته بر می گردد. این جا گردان توپخانه است و سربازان هر هفته به مدت 48 ساعت نحوه کار، تیراندازی و تعمیرات مقدماتی توپ ها را فرا می گیرند». او از ضرورت ادامه و استمرار آموزش در طول کل دوره خدمت پرسنل و سربازان می گوید: «ما در این جا شعار معروفی به نام «تمرین، تمرین؛ معجزه» داریم و اعتقاد داریم هر فرد نظامی اگر تحت تعلیم تمرین های مداوم قرار گیرد، آموزش ها ملکه ذهن او می شود و می تواند در زمان خطر و بحران از اندوخته های خویش استفاده کند و جان خود و هم سنگرانش را نجات دهد».
آموزش برای بقای حیات در جنگ
شیرانی نژاد ادامه می دهد: «طبق اصول روان شناسی ابتدا شما باید برای آموزش یک احساس نیاز در خود ایجاد کنید. یعنی باید به این امر آگاهی پیدا کنید که چرا فراگیری این آموزش در زندگی موثر است. ما ابتدا به سربازان می آموزیم که یادگیری این آموزش ها برای بقای حیات آن ها در میدان جنگ لازم است و وقتی سرباز این گونه توجیه شد، مشتاقانه آموزش را فرا می گیرد و نیاز به هیچ اجباری در امر آموزش نیست».
آموزش های عملی و کارِ نزدیک با ادوات نظامی مهم است و تنها آموزشهای تئوری کفایت نمی کند. او تمام آموزش های ارتش را عملی می داند و تاکید می کند: «در پایان هفته شانزدهم آموزش، یک آزمایش رصد انجام می گیرد تا با ضعف های آموزش آشنا شویم. در پایان هفته 32 آموزش، یک آزمایش آتش بار و در پایان 48 هفته آموزش، یک آزمایش میدان داریم و سربازان به میدان تیر می روند و با توپ شلیک می کنند».
«گِرا» می گیرم!
به سراغ یکی از سربازان وظیفه که در حال آموزش است، می رویم. ستوان دوم وظیفه «بهنام دشتبان» به عنوان فرمانده تیم دیده بان یکی از توپ ها در این تیپ خدمت می کند. او از حساسیت شغل خود می گوید: «اصولا در ارتش به دیده بان، «چِشم توپخانه» می گویند. کار دیده بان، جان فشانی است. تیم دیده بان همیشه جلوتر از نیروهای توپخانه به جلو می رود و ادوات و نقاط حساس را شناسایی کرده و به اصطلاح «گرا»ی آن ها را شناسایی می کند، سپس این اطلاعات را به توپخانه خودی می دهد تا توپخانه همان نقاط دشمن را زیر آتش بگیرد». وقتی از لزوم این آموزش ها برای یک سرباز که برای مدت کوتاهی در لباس نظامی است می پرسم، می گوید: «به نظر من هر فردی باید برای جنگ و آموزش نظامی آماده باشد. چون آینده قابل پیش بینی نیست و هر فردی که تا حدی آموزش نظامی دیده باشد، می تواند برای خودش و مردم کشورش، مفید باشد».
«پهپاد» و «فَرپاد»
گردان توپخانه را ترک می کنیم و به سراغ گروهان دیگری می رویم. این جا گروهان «اطلاعات رزمی و تامین» تیپ 377 شهید حبرانی است. سروان «افروزان» فرماندهی این گروهان را بر عهده دارد. او از اهمیت این گروهان و وظیفه خطیری که بر دوش این گروهان قرار دارد می گوید: «وظیفه گروهان «اطلاعات رزمی و تامین» همان طور که از اسمش پیداست در دو بخش اطلاعات و تامین طبقه بندی می شود. اطلاعات شامل تمام مراحل شناسایی مواضع و تجهیزات دشمن است و دادن اطلاعاتی از نیروهای دشمن به یگان های نیروهای خودی است. تامین هم به مجموعه اقداماتی گفته می شود که این گروهان انجام می دهد تا یگان های خودی، مورد تکِ ناگهانی دشمن قرار نگیرند. به عبارتی نیروهای این گروهان برای شناسایی، اولین یگانی است که در موضع خودی مستقر می شود و نیز تامین آخرین نیرویی است که این موضع را ترک می کنند». او درباره نحوه شناسایی مواضع دشمن می افزاید: «به دو صورت مواضع دشمن را شناسایی می کنیم. یک مورد توسط نیروهای پیاده است که به صورت نامحسوس به دلِ دشمن می زنند و اطلاعات آن ها را رصد می کنند و مورد دوم شناسایی از طریق «پَهپاد» و «فَرپاد» است. پَهپاد هواپیمای کوچکی است که با دسته کنترل آن را هدایت می کنند و تا جایی که بتوان آن را با چشم دید می شود آن را هدایت کرد، اما فَرپاد همان پهپادی است که به صورت پیشرفته تر ساخته شده و با ابزارهای ارتباطی خاصی هدایت می شود و بُرد پروازی خیلی بیشتری نسبت به پهپاد دارد. این دو هواپیما از مواضع دشمن عکس تهیه و به مرکز مخابره می کنند».
آموزش های سخت و مستمر
این گروهان نیز به دلیل وظیفه مهمی که بر عهده دارد، آموزش های سخت و مداومی در طول سال می بیند. افروزان در این باره می گوید: «بیشتر نیروهایی که داریم به دلیل نوع وظیفه ای که بر دوش این گروهان است، کادر محور هستند. سربازان کمی در این گروهان مشغول به خدمت اند. گروهان شناسایی و تامین دو نوع آموزش عمومی و تخصصی دارند. سربازان موجود در این گروهان موظف هستند دو بار در طول 21 ماه خدمت خود، یک چرخه کامل از آموزشهای عمومی را بگذرانند و نیروهای کادر ما هم آموزش های تخصصی شناسایی و آخرین روش های آشنایی با ابزارها و فناوری های شناسایی را می آموزند».
گشت شبانه در کوهها
گروهبان یکم وظیفه «صادق پایدار» یکی از سربازان این گروهان، از اهالی روستای «خادم آباد» و مهندس نرم افزار است. او درباره این یگان و آموزش های آن می گوید: «از ساعت 4 صبح که بیدار می شویم پس از نماز، صبحانه و نظافت، آموزش های ما شروع می شود و با تمامی سلاح های سبک که مخصوص آموزش به سربازان است کار می کنیم. جنگ شهری نیز یکی دیگر از آموزش های سربازان این گروهان است که مربیانِ آموزش، ما را با آن آشنا می کنیم. چون جزو نیروهای پیاده رزمی هستیم، هفته ای دو بار در شب و روز ما را به بیابان و کوه های اطراف می برند تا با عوارض زمین نیز آشنا شویم».
پایان بندی گزارش ارتش
آموزش رکن اساسی ارتش است و تمام یگان ها و گردان های تیپ 372 امر آموزش را سرلوحه برنامه خود قرار می دهند. تمامی پرسنل ارتش اعم از وظیفه و کادر در تمامی مراحل آموزش شرکت می کنند و اعتقاد دارند که آموزشهای مداوم در زمان صلح به آن ها کمک می کند تا در زمان جنگ با تسلط کاملتری در میدان جنگ حاضر شوند. این جمله فرمانده در ذهنمان ماندگار می شود که گفت: «هر چه در آموزش عرق بیشتری ریخته شود، در میدان نبرد خون کمتری ریخته خواهد شد...».