شنبهای که گذشت، جمعی از اهالی و نامداران فرهنگ و هنر کشور در نیشابور و در جوار مزار «شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری» گرد هم آمدند تا روزی را که در تقویم به نام مسافرِ «هفت شهر عشق» نام گرفته، گرامی بدارند. همزمانی این مراسم با مبعث حضرت رسول اکرم(ص) بر غنای آن افزود و بهانه ای شد تا سخنرانان از جایگاه این عارف برجسته در عرصه حکمت اسلامی سخن به میان آورند.
آغازگر این مراسم، پیامی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. وی در این پیام، عطار نیشابوری را یکی از مفاخر و مشاهیر تراز اول و یکی از ستارگان درخشان آسمان علم و ادب و عرفان و معرفت ایران توصیف و بر جایگاه جهانی «عطار» تاکید کرد.
وزیر ارشاد: شخصیت عطار، مرزهای جغرافیایی را درنوردیده است
در ادامه، پیام سید عباس صالحی به این همایش آمده است: عطار، شخصیت ممتاز و بی بدیلی است که آوازه نام بلندش قرنهاست با اقتدار و افتخار مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و آثار گرانبار و پر اسرارش حدیث دل و نجوای درون خیل صاحبدلان و اهالی فکر و اندیشه و حال و کمال در سرتاسر گیتی گردیده است.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری متذکر شد: عطار، سالک راه دان و راز آشنایی است که در پرتو چراغ شریعت محمدی (ص) طریقت عشق و پاک بازی را به لایتناهی حقیقت پیوست و غبار تنگ چشمی و تعصب را به زلال نیک اندیشی و روشن دلی از چشمان بسیاری زدود، همو که نام و یاد اهل بیت پیامبر اکرم (ص) را در دیباچه مثنوی های گرانبارش به روشن ترین بیان و نیکوترین زبان بزرگ داشت و جانب حقیقت و انصاف را دقیقه ای فرو نگذاشت.صالحی در ادامه یادآور شد: اینک ماییم و یک نام بزرگ و پرافتخار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری و مجموعه ای ژرف و شگرف از رشحات زلال ذهن و زبان او از جمله منطق الطیر، اسرار نامه، الهی نامه، مختارنامه، مصیبت نامه، دیوان غزلیات و قصاید و تذکرة الاولیاء. برماست که به عنوان میراث داران این گنجینه گرانبار نهایت کوشش و تلاش خود را در راه نگهبانی و بهره برداری از آن به کار بریم. در این میان نقش و وظیفه اصحاب فکر، اندیشه، پژوهش و ادب و هنر بیش از دیگران است و بر همین اساس بر عرفان پژوهان و عطار شناسان خبره و تواناست که با تحقیقات ژرف و پژوهش های عالمانه در شخصیت، احوال و افکار و آثار عطار، چهره ای واقعی، صورتی پیراسته و روایتی روشن از سالک هفت شهر عشق پیش چشم و در دسترس انبوه شیفتگان قرار دهند، همچنان که بر شاعران، نویسندگان، هنرمندان نو اندیش و نوگراست که آثار نغز عطار را مایه و پایه آفرینش های ادبی و هنری خویش برای پدید آوردن آثار بدیع و فاخر و متناسب با نیاز زمانی جامعه و به خصوص نسل جوان و جویای حقیقت و معنویت خود قرار دهند.این گزارش حاکی است، در ادامه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی، در سخنانی گفت: خوشبختانه امسال با همراهی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی توانستیم همایش روز ملی عطار را برگزار کنیم و میزبان دوستداران این شاعر برجسته از سراسر جهان باشیم.سعید سرابی تصریح کرد: برنامههای بسیار خوبی چیده شده است و بعد از چند سال برنامهای در کدکن برگزار شد و همایش علمی نیز در تهران برای گرامی داشت عطار برگزار خواهد شد.وی در خصوص قولهایی که سال پیش در گفتوگو با خبرنگاران درباره آغاز تولید فیلم عطار داده بود نیز گفت: این موضوع را به یاد ندارم ولی چیزی که به یاد دارم تلاشی است که نهضت متون ادبی را در بخش نمایشنامه و فیلمنامه آغاز کردهایم. همچنین با هماهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم، برنامه ویژهای را برای چهرهها و مفاخر ادبی خراسان رضوی برنامهریزی کنیم که پیشبینی میکنم طی یک ماه آینده این موضوع رسانهای شود. در این طرح قرار است، طی یک دوره چهارساله جریان ادبی این استان را بهصورت ویژه پیگیری کنیم.
عطار و تلاش برای ترویج عرفان تمثیلی
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور نیز در بخش دیگری از این مراسم، نیشابور را شهر شگفتیها خواند و گفت: اندیشمندان و پژوهشگران ما طی 80 سال گذشته در معرفی فریدالدین عطار نیشابوری از تلاشی فروگذار نکرده اند.حسن بلخاری خاطرنشان کرد: نقش بیبدیل عطار در رواج عرفان تمثیلی است چراکه عطار با ساده کردن مطلب و محسوس کردن آن لذت دانایی و ادراک را به جان مخاطب میگذارد. در واقع، رویکرد عطار ترجمه دقیق مبانی و اصول عرفانی به زبان تمثیلی و تشبیهی است.اما دیگر سخنران این همایش معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی بود که با اشاره به جایگاه عطار در عرصه فرهنگ کشور، گفت: امروز همه اندیشمندان جهان بر این نکته اذعان دارند که عطار چهار رکن علم، اخلاق، هنر و عدالت را در زندگی و آثار خود همراه داشت.محمد مقدوری افزود: عطار نیشابوری یکی از ستارگان شعر و ادب ایرانزمین است و آن چه شکوهمندانه در آثار او منعکس شده زیبایی، درد و عشق است. عطار قبل از این که از زبان مرغان حرف بکشد، خود آنان را درک کرده است و حاصل این فهم، اثر برجسته و ماندگاری همچون «منطقالطیر» است.
عطار توانسته بر کل فرهنگ جهان تأثیرگذار باشد
همچنین سید مهدی زرقانی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز در ابتدای بخش علمی این همایش گفت: عطار آخرین فرد از دوره گذار بود که چندصدایی در آن به تکصدایی تبدیل شد و تنها اثر عطار که این چندصدایی را به رسمیت شناخته و علناً بیان کرده، مختارنامه است.همچنین ملک دیکمن، استاد ادبیات ترکی و اسلامی دانشگاه سلیمان دیمرال ترکیه با اشاره به آثار عطار نیشابوری و ترجمه آنها به زبانهای دیگر خاطرنشان کرد: آثار این عارف به ترکی ترجمهشده است و توانسته بر کل فرهنگ جهان تاثیر بگذارد.وی تصریح کرد: عطار آثار ارزشمندی از جمله منطقالطیر داشته که تأثیر شگرفی بر زبان ترکی قدیمی و نوین داشته است، آثار زیادی امروز در ترکیه تحت تأثیر کتاب های عطار برای بزرگ سالان و کودکان به چاپ رسیده است.
رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکای بنگلادش نیز در بخش دیگری از این مراسم گفت: در کشور بنگلادش و دانشگاه داکا روی آثار عطار تحقیقات فراوانی صورت گرفته است، مقالات، کتابها و ترجمههای مختلفی از آثار عطار در این کشور وجود دارد و پایاننامههای بسیاری درباره آثار این عارف جهانی نوشته میشود.محمد ابوالکلام تصریح کرد: مردمان در کوچه و بازار، این عارف بزرگ را میشناسند و حتی اگر از رانندههای سهچرخه در بنگلادش بپرسید، از عطار بهواسطه کتاب تذکرۀ الاولیاء اش یاد میکنند.
تلاش برای برگزاری بینالمللی روز عطار
حمید گرمابی، نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی در پایان مراسم گرامی داشت عطار نیشابوری در گفتوگو با خراسان اظهار کرد: عطار یکی از بزرگترین عرفای تاریخ ایران و جهان اسلام است و با مجموعه کتابهای خود در تمام دنیا شناختهشده است.وی خاطرنشان کرد: امسال تلاش کردیم که بزرگداشت روز عطار در حد نام و مقام او برگزار شود و خوشبختانه توانستیم مراسم را در سطح بهتری برگزار کنیم، اعتقاددارم هنوز تا رسیدن به برنامهای درخور نام و شأن این چهره نامدار، فاصله داریم.همچنین هاجر چنارانی دیگر نماینده مردم فرهنگ دوست نیشابور تصریح کرد: قطعاً آوردن این عطار شناسان برجسته از کشورهای مختلف به ما کمک میکند تا جایگاه عطار در دیگر کشورها را بهتر بشناسیم و بتوانیم با توجه به شرایط موجود در آن کشور برنامه درستتری برای شناساندن عطار داشته باشیم.عضو کمیسیون امنیت ملی ابراز امیدواری کرد که ظرفیت برگزاری روز عطار به صورت بین المللی نیز فراهم شود اما چنارانی در مراسم روز عطار، از حضور کم رنگ مسئولان در این مراسم گلایه کرد و گفت: از تمام کسانی که داعیهداران فرهنگ و ادب کشور هستند، انتظار داشتیم، خود را به همایش روز ملی عطار برسانند.وی افزود: چگونه است که مسئولان کشوری در روزهای ملی که در شیراز برگزار می شود، حضور پیدا میکنند، ولی برای نیشابور چنین نیست، به نظر می رسد باید پشت پرده این اتفاقها را جستوجو کرد.
از رونمایی تندیس عطار تا عزیمت قطار مشاهیر به نیشابور
اما در آغاز مراسم این روز ملی، از بزرگ ترین مجسمه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در ایران، در شهر نیشابور رونمایی شد.تندیس مذکور توسط استاد محمد حلاج، هنرمند پیکرتراش نیشابوری ساخته شده و در ابتدای بولوار عرفان نیشابور (حدفاصل مقبره شیخ فریدالدین عطار نیشابوری وحکیم عمر خیام نیشابوری) جانمایی شده است. این اثر که ساخت آن سه سال به طول انجامیده، دارای چهار متر ارتفاع و وزنی حدود 20تُن بوده و برای ساخت آن از سنگ دولومیت مرغوب استفاده شده است.اما گلباران مزار عطار، رونمایی از کتاب چکیده مقالات همایش بینالمللی فریدالدین عطار نیشابوری، اهدای نشان فیروزهای سیمرغ عطار به عطارشناسانی همچون دکتر رضا اشرف زاده و دکتر سید علیاصغر میرباقری فرد از دیگر برنامههای این مراسم بود.