یادداشت
تعداد بازدید : 21
صادرات پسته و چالشهای پیش روی آن
نویسنده : اسدا... عسگر اولادی رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین
محصول پسته از نظر اقتصادی و به دلیل ارزآوری، ایجاد اشتغال، ایجاد ارزش افزوده و سایر جنبههای اقتصادی بسیار با اهمیت است، به طوری که از آن به عنوان طلای سبز یاد میشود و در بین محصولات باغبانی به عنوان محصولی راهبردی جایگاه ویژهای دارد. در واقع کشاورزی ایران در جهان با محصول پسته شناخته میشود و این محصول جزو مهم ترین کالاهای صادراتی غیر نفتی ایران به شمار میآید. شاهد این مدعا برداشت 210 هزار تنی پسته در سال 95 است که از این میان 150 تا 155 هزار تن پسته صادر شد، 40 هزار تن به مصرف داخلی رسید و پنج هزار تن باقی مانده نیز طی ماههای آتی صادر خواهد شد. اما براساس پیش بینیهای صورت گرفته امسال 250 تا 260 هزار تن پسته برداشت خواهد شد که از این میان 80 درصد صادر میشود، 10 تا 15 درصد به مصرف داخلی خواهد رسید و بقیه ضایعات خواهد بود.
در این میان، تمام تلاش مان معطوف به آن است که از 250 هزار تن، 180 تا 200 هزار تن صادر شود و 40 تا 50 هزار تن هم به مصرف داخلی برسد. به بیان دیگر صادرات این محصول، سالیانه معادل یک تا یک میلیارد و 200 میلیون دلار ارزآوری دارد. طی سالهای اخیر نیز بخشهایی از استان خراسان رضوی همچون مه ولات، کاشمر، تربت حیدریه، تربت جام، کاشمر و بردسکن به کاشت پسته روی آوردند. این اقدام با رویکردی مثبت به ارزش این محصول در بازارهای جهانی دنبال شد.
براساس برآوردها و ارزیابیها ، طی سالیان آتی از خراسان جنوبی و قسمتهایی از خراسان رضوی 50 هزار تن پسته برداشت خواهد شد.
بنابراین پسته یکی از محصولات کشاورزی است که با نام ایران آمیخته و تولید آن در کشور سابقه تاریخی دارد و از دیر باز در نقاط مختلف ایران کشت و بهره برداری شده است.
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از گمرک، طی چهار ماه نخست امسال ۱۶ هزار و ۶۵۹ تن و ۶۱۷ کیلوگرم انواع پسته و مغز پسته به ۵۶ کشور مختلف صادر شده که ارزشی حدود ۱۷۳ میلیون و ۶۶۳ هزار و ۹۲۷ دلار داشته است. این آمار نشان میدهد صادرات پسته حدود 41درصد از نظر وزنی و 36درصد از نظر ارزشی نسبت به چهار ماه نخست سال گذشته کاهش یافته است.
البته آمارها نشان میدهد پسته ایرانی با ارزشتر از سال گذشته در بازار جهانی مبادله شده است چرا که بر اساس آمارهای منتشر شده رسمی، در سال گذشته هر کیلوگرم پسته به قیمت ۹ دلار و ۵۵ سنت معادل ۲۹ هزار و ۷۸ تومان صادر میشد در حالی که ارزش پسته صادراتی امسال به صورت میانگین ۱۰ دلار و ۴۲ سنت معادل ۳۳ هزار تومان است.
با نگاهی به این آمار، باید اذعان کرد وضعیت صادراتی این محصول نیاز به بررسی دارد تا تهدیدهای پیش روی صادرات آن شناسایی شود. هم اکنون جدی ترین کشورهای رقیب آمریکا، ترکیه و افغانستان هستند اگر چه تولید پسته آمریکا از ایران بیشتر است ولی مصرف داخلی شان نیز به همان میزان بالاتر است، با این حال ایران در حوزه صادرات همچنان پیشرو ست. با توجه به افزایش رقابت در عرصه تجارت و برنامه ریزی مدون کشورهای رقیب چون آمریکا، در تولید و صادرات پسته، سوال این است که آیا باز هم میتوانیم برای مهم ترین کالای صادراتی غیر نفتی، بی محابا و بدون راهبردی مشخص، صادراتی عمل کنیم؟ لذا باید موانع صادرات و تهدیدهای پیش روی این محصول به خوبی ارزیابی شود. اکنون صادرات پسته با تهدیدهای بسیاری مواجه است که از جمله آن میتوان به سمهای نامناسب مورد استفاده کشاورزان، کمبود اعطای تسهیلات و اعتبارات بانکی به باغ داران، محدودیت مبادلات بانکی بین المللی، نبود انبارهای مناسب و آفت آفلاتوکسین و... اشاره کرد. در واقع آفت آفلاتوکسین طی دو دهه گذشته گریبان گیر پسته ما بوده و هر چند مهار شده اما هنوز پسته ما از این آفت پاک نشده است. حال پستههایی که آغشته به این آفت هستند را کشورهایی همچون کانادا، ژاپن و ... نمیپذیرند. تاکید ما این است که این آفت باید در قالب یک برنامه جامع و نظارتی از پسته ایرانی پاک شود تا شهرتمان در بازار جهانی خدشه نبیند. لذا به تمامی صادرکنندگان و تولیدکنندگان پسته توصیه میشود این محصول را با بهترین کیفیت وارد بازار کنند و اجازه ندهند فرصت حضور در بازارهای بین المللی به این دلیل از بین برود. از این رو، هر تبلیغی که علیه آلوده بودن پسته ایران به سم سرطان زای آفلاتوکسین صورت میگیرد باید به آن به فوریت و با قاطعیت پاسخ قطعی داده شود تا مشتری اطمینان حاصل کند محصول ایران سالم، بی خطر و مفید است.
امیدواریم در اقدامات بدنه اقتصادی دولت جدید، شاهد برنامههای حمایتی جدی تری از این محصول مهم صادراتی باشیم.