حوادث طبیعی، بخشی از حیات آدمی‌ است. طبعا مداخله انسان در طبیعت بر میزان خسارت‌های این حوادث افزوده است. از سویی ساخت و ساز بی رویه انسان‌ها  و هجوم افراد به مناطق پر خطر و نادیده گرفتن حریم‌های طبیعی نیز موجب بروز و تبدیل سوانح طبیعی به بحران‌های فاجعه آمیز انسانی و اقتصادی می‌شود.

با عنایت به فراوانی بلایای طبیعی از یک سو و نبود زیر ساخت‌های مناسب در ایران از سوی دیگر، مدیریت بحران‌های ناشی از این بلایای طبیعی، در ایران آسان نیست. لذا با توجه به ماهیت غیر مترقبه بودن غالب حوادث طبیعی، لزوم تصمیم گیری سریع و اجرای عملیات برای کاهش خسارات و تلفات جانی امری ضروری است. 

به طور کلی می‌توان گفت، یک مدیریت موفق در بحران‌ها  از دو عامل مدیریت منسجم ساختارها و عوامل انسانی توانمند تشکیل شده است. از این منظر، تربیت نیروی متخصص و کارآمد در این حوزه می‌تواند از خسارات و تلفات جانی ناشی از بحران به شدت بکاهد.

سبک و سیاق مدیریت بحران نقش مهمی در تعیین شیوه دستیابی به موفقیت دارد. دو رهیافت اساسی در زمینه مدیریت بحران عبارتند از؛ رهیافت تک مرکز (مبتنی بر تمرکز مدیریت و پاسخ به بحران در قالب قدرتی واحد) و چند مرکز (مبتنی بر تعامل مدیران). هم اکنون سازمان مدیریت کشور به عنوان یک سازمان دولتی تحت نظارت وزارت کشور فعال است و در همین راستا مدیریت بخشی از بحران‌ها  و ارائه کمک‌های اولیه به آسیب دیدگان و سامان دهی مناطق آسیب دیده با استفاده از امکانات وزارتخانه و با مشارکت بخش‌های مختلف را بر عهده دارد اما بسیاری عملکرد آن را به واسطه ساختار آن مورد نقد قرار می‌دهند.

منتقدان بر این باورند که سازمان مدیریت بحران باید نهادی مستقل با بودجه مشخص، نیروی کارآمد و با اختیارات وسیع باشد تا رویکرد تخصصی خود را مجدانه پیگیری کند.

تجربه حاکی از آن است که ضعف مدیریت بحران در ایران ناشی از ناهماهنگی و همکاری نکردن سازمان‌ها ، محدودیت‌های منابع مالی، نبود تجهیزات و ابزارهای لازم و نبود ضوابط و مقررات جامع و مانع است. البته ناگفته نماند قانون مدیریت بحران در سال 1387 به تصویب رسید اما با توجه به تجربه حاصل آمده در حوادث مختلف طی سال‌های اخیر، نیاز به تدوین قانونی جامع و مانع برای این حوزه، بیش از پیش احساس می‌شود.

اجرای جزیره‌ای و شفاف نبودن و در نتیجه ناکارآمدی قوانین مدیریت بحران در کشور موضوعی است که بارها کارشناسان این حوزه بر آن تأکید کرده اند و حکایت از یک خلاء بزرگ در این بخش دارد.

شاید تصور شود قوانینی که جزیره‌ای اجرا می‌شود، باگرد هم آمدن وزارتخانه‌ها  و دستگاه‌های مختلف امکان اجرای اثرگذاری را دارند اما نبود فرماندهی واحد، بزرگ ترین دغدغه این بخش است. به این معنا که اکنون شورایی وجود دارد به نام شورای مدیریت بحران کشور که با حضور وزارتخانه‌های مختلف تشکیل شده است اما درباره این شورا چند نکته وجود دارد که یکی از آن‌ها، نبود قدرت فرادستی برای در کنار هم قرار دادن دستگاه‌ها  در زمان اجراست. در این میان، نبود بانک جامع اطلاعاتی از زیرساخت‌های شهری، چالش‌ دیگری است که مدیریت بحران کشور را گرفتار خود کرده است.

از ضعف‌هایی که در بخش آموزش داریم نیز نباید چشم پوشید. یک مشکل حاد در اغلب حوادث که به افزایش تلفات منجر می‌شود، نداشتن آگاهی کافی است. در این میان چون مدیریت واحد و فرادستی وجود ندارد، مسئولیت‌ها از سوی سازمان‌های مختلف به زمین همدیگر پاسکاری می‌شود. 

لذا برای کاهش خسارات و تلفات جانی توصیه می‌شود نهادهای آموزشی و فرهنگی در بحث آموزش مدیریت بحران اقدامات زیربنایی انجام دهند. بخشی از این اقدامات را باید مدارس و بخشی را نیز رسانه‌ها ، مطبوعات و ... انجام دهند. علاوه بر این نیروها و کادر اجرایی مدیریت بحران نیز باید در کارگروه‌های تخصصی، مهارت‌های فنی و آموزشی لازم را فرا گیرند. همچنین کارگروه‌های تشکل‌های مردم نهاد نیز وجود دارد که می‌تواند با تربیت درست نیروی انسانی به عنوان یک کادر حرفه‌ای در شرایط بحرانی عمل کند.

بنابراین عمده ترین نقطه ضعف مدیریت بحران در ایران همکاری نکردن و ناهماهنگی سازمان‌ها ، کمبود ضوابط و مقررات جامع و مانع، پراکندگی قوانین و مقررات موجود و محدودیت منابع مالی است. حال با توجه به قرار گرفتن ایران در یکی از نقاط حادثه خیز و خطر پذیری کشورمان، باید تجهیزات امداد را به روزرسانی کنیم، همچنین باید یک مدیریت منسجم، کارا و اثربخش با بودجه کافی به کار گرفته شود.

مقوله مدیریت بحران در ایران از آن دست مباحثی است که پس از وقوع هر حادثه‌ای به آن توجه اما با گذشت چند روز به دست فراموشی سپرده می‌شود. این نوع نگاه مقطعی، کمکی به بهبود شرایط نمی‌کند و باید در اقدامی منسجم این بحث به صورت جامع سامان دهی شود. امید است این بار شاهد شکل گیری عزمی راسخ برای تحقق این مهم در ساختارها و دستگاه‌های مربوط باشیم.

 

 عاشق هنر است و از میان انواع آن، هنر هفتم. می‌گوید از همان بچگی جلوی آیینه، نقش‌های مختلفی را بازی می‌کرده اما به اصرار خانواده، در دوران درس و تحصیل، راه متفاوتی را در پیش می‌گیرد و «مامایی» می‌خواند. رشته‌ای که او را اقناع نمی‌کند، پس سمت علاقه‌اش یعنی «هنر» و «بازیگری» را می‌گیرد. حدیثه تهرانی، یکی از بازیگران جوان ایرانی ا‌ست که تاکنون در آثار متعدد تلویزیونی ایفای نقش کرده است. از «خوش‌نشین‌ها» بگیرید تا «معراجی‌ها». این بازیگر باور دارد نسل جوان باید به دنبال علایقش باشد چون زندگی آن‌قدر کوتاه است که اگر صرف «دوست‌داشتنی‌ها» نشود، حیف خواهد بود. وی که به تازگی ازدواج کرده است، سفری به مشهد داشت که در حاشیه آن فرصت یک گفت و گوی کوتاه مهیا شد:

اولین قدم در مسیر رسیدن به یک هدف هنری

حدیثه تهرانی همان ابتدای صحبتمان از ماجرای ورودش به عالم هنر می‌گوید: سال آخر تحصیل بودم که برای یک کار تصویری ویدئویی دعوت شدم. این فرصت را غنیمت می‌دانستم چرا که امیدوار بودم مرا به علایقم نزدیک‌تر کند. از قضا همین هم شد، بعد از آن کار به دفتر آقای ابوالقاسم طالبی معرفی شدم که به دنبال بازیگر برای مجموعه جدیدش می‌گشت. همین اتفاق کوچک بهانه حضورم در مجموعه «به کجا چنین شتابان» شد که در اصل اولین کار حرفه‌ای ام بود.

اگر بازیگر نمی‌شدم

از این بازیگر  می‌پرسیم اگر بازیگر نمی‌شد، سراغ کدام رشته می‌رفت که در پاسخ می‌گوید: مطمئنم که باز هم سمت عالم هنر می‌آمدم. شاید در این حوزه نویسندگی را به طور حرفه‌ای دنبال می‌کردم. حقیقتش من گاهی برای خودم چیزهایی می‌نویسم که تا به حال برای چاپ آن‌ها اقدام نکرده ام اما می‌دانم این حوزه هم یکی از علایق جدی من است. شاید در آینده این عرصه را نیز جدی‌تر دنبال کردم.

وی تاکید می‌کند: باتوجه به علاقه ام به حوزه ادبیات و شعر و حضور همسرم در عرصه موسیقی، برای مدت کوتاهی، هر هفته یک دکلمه را با موسیقی آماده و در کانال تلگرامی همسرم منتشر می‌کردیم. البته بعد از شش ماه درگیر کار شدم و به دلیل مشغله زیاد همان فعالیت هم ادامه پیدا نکرد.

این هنرمند علاقه خاصی به عرصه تئاتر دارد و مایل است اگر زمینه اش فراهم شود این عرصه را نیز تجربه کند. وی بیان می‌کند: احتمالا امسال در یک کار تئاتر بازی خواهم کرد. البته هنوز در حال بررسی و مذاکره در این زمینه هستم.

دردسرهای دنیای مجازی برای هنرمندان

از این بازیگر درباره حضورش در فضای مجازی سوال می‌کنیم که در جواب می‌گوید: در اینستاگرام فعال هستم و از این طریق با مخاطبانم در ارتباطم. این عرصه را بستری می‌بینم برای ارتباط نزدیک‌تر هنرمندان با مخاطبانشان.

وی معتقد است: دنیای مجازی اگرچه باعث می‌شود افراد بیشتر و راحت تر از حال هم آگاه بشوند و بیشتر با هم در ارتباط باشند اما معایبی هم دارد که یکی از آن‌ها سرک کشیدن بعضی افراد به ابعاد زندگی شخصی هنرمندان است. به هر رو نمی‌شود جلوی پیشرفت فناوری را گرفت و این رفتارهاست که باید اصلاح شوند. حدیثه تهرانی از آخرین اخبار مطلع است اما درباره شایعه‌ها  می‌گوید: یکی از شایعه‌هایی که درباره من منتشر شد این بود که من خواهر خانم هدیه تهرانی هستم! البته بارها و بارها هم گفته ام که این یک تشابه اسمی بیشتر نیست و ما هیچ نسبتی با هم نداریم.

حس زیبای زیارتی مشترک

این بازیگر که به تازگی سفری به مشهد داشته، از این سفر و حال و هوای آن چنین می‌گوید: من زیاد به مشهد می‌آیم ولی این سفر متفاوت بود چون بعد از مراسم ازدواج و به اتفاق همسرم آمدیم پس بسیار دلچسب تر از دفعه‌های قبل بود و به بیان بهتر، خاطره‌اش برایم ماندگار شد.

وی تاکید می‌کند: فضای روحانی و معنوی شهر مشهد به انسان آرامش می‌دهد، انگار در آن حریم مقدس، با خودت به نوعی صلح می‌رسی.

گزیده کاری دلیل کم کاری

این بازیگر هم اکنون در حال مذاکره برای حضور در چند پروژه سینمایی و تلویزیونی است اما هیچ کدام قطعی نشده و به همین دلیل از ذکر نام آن‌ها پرهیز می‌کند. وی در بیان دلیل کم کاری خود می‌گوید: ابتدای امسال یک مجموعه از من با نام «دیوار شیشه ای» از شبکه یک پخش شد. یک مجموعه هم در شهریورماه خواهم داشت که از کارهای آقای ابوالحسن برزیده است و به مناسبت هفته دفاع مقدس تولید شده است. اما با این حال سعی می‌کنم گزیده کار باشم و حق یک انتخاب خوب و با کیفیت را برای خودم قایل هستم.

عکسی از علیرضا سوزن‌چی( نفر چهارم از راست)، بازیگر پیش کسوت تئاتر مشهد در دهه 60 . وی در این تصویر در کنار تعدادی دیگر از هنرمندان تئاتر شهرمان دیده می‌شود.

سوزن‌چی به تازگی در نقش محمود (همسر هدیه) در سریال «عاشقانه»، بازی کرده است. او در 40 سال گذشته، علاوه بر حضور در صحنه تئاتر، در تعداد زیادی فیلم و مجموعه تلویزیونی حضور داشته است.

 

 

 

 

 

 

سیدمحمود رضوی، تهیه کننده «نیمروز» که فیلمش در جشن حافظ، تندیس‌ها را درو کرد، در پستی اینستاگرامی با گرامی داشت یاد مرحوم «علی معلم» بانی این برنامه، نوشت: یکی از اتفاقات خوب و شیرین دیشب، آغاز مراسم با نام و یاد قهرمان دفاع از حریم اهل بیت شهیدمحسن حججی بود که احسان علیخانی با تقدیم جایزه اش به خانواده این شهید حلاوت آغازین را کامل کرد...

 

 

 

 

 

 

 

علی مسعودی کمدین مشهدی در پستی اینستاگرامی،  تولد داریوش سلیمی بازیگر تلویزیون را به او تبریک گفت.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

الهی!

در سر خمار تو داریم، در دل اسرار تو داریم و به زبان اشعار تو داریم 

اگر گوییم ثنای تو گوییم و اگر جوییم رضای تو جوییم. 

بر عجز خود آگاهم و بر بیچارگی خود گواهم 

خواست خواست توست من چه خواهم. 

گر درد دهد به ما گر راحت دوست 

از دوست هر آن چیز که آید نیکوست

ما را نبود نظر به خوبی و بدی   

مقصود رضای او و خشنودی اوســــت 

همه خیر در خانه‌ای نهاده شده و کلیدش را زهد و بی رغبتی به دنیا قرار داده اند.

اصول کافی،  ج 3،  ص 194

 ماجرای ورود اتومبیل به ایران، خودش حکایتی دارد که برای مرور آن باید روی تقویم تا سال 1280شمسی به عقب بازگردیم. همان حوالی که مظفرالدین شاه به اروپا رفت و در آن جا با این وسیله نقلیه آشنا شد و در اولین نظر به اتول‌های آن دوران دل بست.

 شاه قجری آن چنان محو این اتومبیل‌ها شده بود که با وجود خالی بودن خزانه کشور، از محل چند صد هزار لیره استقراضی از بانک شاهنشاهی ایران که متعلق به انگلیسی‌ها بود، دو دستگاه رنو خریداری و اولین خودروها را وارد ایران کرد.

116 سال از ورود اتومبیل به ایران می‌گذرد و حالا دیگر خیابان‌ها در قُرق این چهارچرخه‌هاست. به همین بهانه سرکی کشیدیم به گوشه و کنار تاریخ تا ببینیم معابر مشهد از چه زمانی زیرِ چرخ اتومبیل رفت:

ماجرای رسیدن اولین اتول به مشهد

ده سال پس از ورود نخستین خودرو به تهران، یعنی106سال پیش، نخستین اتومبیل وارد مشهد شد. این موضوع به‌عنوان خبری مهم مورد توجه روزنامه‌های مشهد قرار گرفت. روزنامه «نوبهار» شرح ورود نخستین اتومبیل به مشهد را در گزارشی چنین آورده است: «چند روز قبل اول صفر 1332 قمری برابر 9 دی 1292 خورشیدی مطابق 30 دسامبر 1913 میلادی یک دستگاه  اتومبیل از راه  طهران وارد مشهد شد.  این اول اتومبیلی است  که به خراسان  آمده و مقدم آن را باید محترم شمرد. زیرا شمایل میمون اتومبیل،  دلیل هیکل مقدس ماشین‌های بخاری و ترن‌های زیبنده است. می‌توانیم  امیدوار شویم که ان شاء ا...  به زودی  از همین راه، راه آهن به طرف  ما نزدیک شود. صاحب اتومبیل دکتر پوزین آلمانی  نماینده فابریک  (لوسیس- برونینگ) است. این اتومبیل  از انزلی  به رشت  و قزوین  و از آن جا به همدان و اصفهان و شیراز و کرمانشاه و عراق و طهران  سیر کرده و از طهران هم به مشهد آمده است. طول مسافرت اتومبیل از طهران  تا مشهد نوزده  روز بوده ولی حساب پیمایش راه و حرکت  اتومبیل کلاً در تمام مسافرت  42 ساعت بوده  است... اولین اتومبیلی که وارد مشهد شد حدود یک ماه توقف داشته و سپس از راه تربت و کاشمر، در میان لوت زده به کرمان رفته، از آن جا به یزد و از یزد به اصفهان و از آن جا به بغداد خواهد رفت. علی الظاهر  ماموریت  دکتر مزبور راجع به امور تجاری است... [1]»

اما بعدها با زیاد شدن تعداد خودروها، گاراژهایی در مناطق مختلف مشهد ایجاد می‌شود که محل جابه‌جایی و حمل و نقل مسافران و زائران حرم مطهر از مشهد به دیگر نقاط مختلف ایران از جمله؛ تهران، تبریز، قزوین، قم، اصفهان، افغانستان، یزد، زاهدان، بیرجند و...است.

براساس روایت‌های تاریخی، در اوایل قرن حاضر 20 گاراژ  در نقاط مختلف از جمله خارج دروازه ارگ، خیابان تهران، خیابان سفلی، بالا خیابان، فلکه جنوبی و خیابان طبرسی قرار داشت. گاراژ اطمینان، سعادت، توسلی، توکلی، نشان، وطن و حسینی از قدیمی ترین گاراژ‌های مشهد بود.[2]

 در گزارشی آمده که در سال 1312ه.ش در شهر مشهد، 153 اتومبیل شخصی و 13 اتوبوس در خیابان‌های آن دوران تردد می‌کردند.

 دارالشوفر پرنده، اولین رانندگان مشهدی را تربیت کرد

 در این میان، اندک‌اندک با افزایش شمار خودروها در شهر، علاقه مردم به آموزش رانندگی هم بیشتر می‌شود. همین بهانه‌ای فراهم می‌کند تا در سال 1304ه.ش شهر مشهد شاهد تاسیس نخستین آموزشگاه رانندگی باشد. «پرنده» نخستین آموزشگاه رانندگی مشهد است که به مشهدی‌های مشتاق، اصول فرمان‌گرفتن و کار با گاز و دنده را می‌آموزد. این آموزشگاه که احتمالاً در سال 1304ه.ش راه‌اندازی شده، به «دارالشوفر پرنده» مشهور بود.[3] در سال‌های نخست تاسیس دارالشوفر پرنده، سالی یک مرتبه از داوطلبان فن رانندگی امتحان گرفته می‌شد. ششمین دوره آن در سال 1309 انجام شده است. برخی از قوانین این آموزشگاه جالب هستند از جمله:

شاگرد پس از ورود به آموزشگاه، به فاصله 15 روز دارای معلومات و تصدیق شاگرد شوفری می‌شود و پس از دریافت تصدیق شاگرد شوفری، به فاصله 35 روز، شامل درجه سه شهری و تصدیق درجه سه خواهد شد. همچنین پس از دریافت تصدیق درجه سه، به فاصله دو ماه، دارای معلومات درجه دو شوفری شده و نایل به دریافت تصدیق درجه دو خواهد شد. پس از دریافت تصدیق درجه دو، به فاصله یک‌سال (درصورتی‌که دستِ‌کم تحصیلات شش کلاسه ابتدایی را دارا باشد)، معلومات و تصدیق درجه اول را می‌تواند دریافت کند.

معلومات درجه سه عبارت است از: راندن اتومبیل و مختصری اطلاعات مکانیک و درجه دو، راندن چهار سیستم مختلف اتومبیل‌ و قسمت‌های الکتریکی آن و درجه اول، راندن کامل و مکانیک هرگونه اتومبیل و اطلاعات فنی سایر ماشین‌آلات از قبیل موتورسیکلت و اقسام موتورهای تولید قوه، الکتروموتور و کارهای ساختمانی دستی آن‌هاست.

مظنه مشق شاگرد شوفری چند؟

هزینه‌های هر نفر برای شاگرد شوفری 10تومان و برای معلومات درجه سه 50 ‌تومان به دو قسط و درجه دو 75 تومان در سه قسط بود. جهت رفاه حال افرادی که از اطراف مشهد می‌آمدند، برایشان منزل بدون کرایه و عوارضاتی، در خود دارالشوفر تهیه شده بود. هزینه تمرین با ماشین به صورت ساعتی احتساب می‌شد و در تمرین اولیه پنج تومان و برای مشق دوم چهار تومان بود. اما در مشق سوم سه تومان اخذ می‌شد و برای هر چند مشق دیگری که ارائه می‌شد، به ازای هر جلسه دو تومان حق‌التعلیم اخذ می‌گردید.[4]

از اوایل سال 1328ه.ش یکی دیگر از آموزشگاه‌های رانندگی در خیابان بهار تاسیس شد که مجهز به شش‌دستگاه اتومبیل شامل چهاردستگاه جیپ، یک دستگاه فورد و یک دستگاه اتومبیل دوج بود. در دهه 1340 و سال‌های بعد از آن، مردم توجه بیشتری به ضرورت آموزش رانندگی و استفاده از اتومبیل برای تسهیل انجام امور و صرفه‌جویی در وقت کردند؛ به‌طوری‌که آموزشگاه‌های نعیمی، جمشید، ممتاز، آریا، کلاهی، صابر، یوسفیان،  فداچ و... هم به جمع مراکز آموزش رانندگی در مشهد اضافه شد.

  منابع

[1] روزنامه نوبهار. 26 صفر 1332 قمری. سال دوم، شماره 6، ص6

[2]  مکتب شاپور ص 185

[3] شناسایی و معرفی اولین‌های شهر مشهد 

[4] روزنامه بهار، 15 شهریور 1309: 3.