برداشت شن و ماسه از محدوده منطقه تاریخی توس و فعالیت معادن غیر مجاز شن و ماسه در این منطقه، از چند
ماه قبل با ورود رسانه ها وارد فاز جدیدی شد و نتیجه آن تشکیل کمیته نجات توس بود که سرانجام با پیگیری های رسانه ها و اقدامات مسئولان، روز گذشته به پلمب معادن غیرمجاز منجر شد. این اقدام در آستانه 19 تیرماه، سالروز بازدید رهبر معظم انقلاب از آرامگاه فردوسی و دستور ایشان برای رسیدگی به وضعیت این منطقه تاریخی، هرچند که 21 سال از آن روز تاریخی سپری شده و اقدامات انجام شده به میزان کافی نبوده است، امیدواری ها برای احیای این منطقه تاریخی و حفظ این میراث فرهنگی را دوچندان کرد.
رفع یکی از موانع ثبت جهانی توس
به گزارش خراسان رضوی، در عملیات پلمب این معادن که در کلانتری فردوسی برگزار شد، قاضی بخشی محبی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادستان عمومی و انقلاب مشهد گفت: برداشت های غیر مجاز شن و ماسه، 25 سال مشکلاتی را برای مردم وشهرتاریخی توس ایجاد کرده و باعث شده است مسئولان سازمان یونسکو برای ثبت جهانی توس وارد این منطقه نشوند که اکنون این مانع برای ثبت جهانی توس رفع شده است. وی افزود: در این محدوده حدود 33 میلیون متر مکعب برداشت از انفال مردم صورت گرفته که تقریبا معادل 3.5 برابر سد کرخه، بزرگ ترین سد خاکی جهان است. بخشی محبی جلوگیری از برداشت های غیرمجاز را خواسته سازمان های مردم نهاد بیان کرد و گفت: در مراجعه های مکرر به دادسرا، درخواست شان این بود که از برداشت های غیرمجاز در حریم شهر تاریخی توس جلوگیری شود. وی با بیان این که در صورت تمرد برداشت کنندگان شن و ماسه با آن ها برخورد قضایی خواهد شد، اظهار کرد: با افرادی که وظیفه اصلی شان جلوگیری از این فعالیت ها بوده و کوتاهی کرده اند نیز برخورد قضایی لازم را خواهیم کرد.
وی یادآور شد: همچنین از این به بعد به طور جدی با رفت و آمد کامیون ها در منطقه توس برخورد می شود و همان اقدامات ارزشمندی که در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد و کشف رود صورت گرفت، در این منطقه نیز انجام می شود.
دیگر معادن دارای مجوز در این محدوده نداریم
همچنین دراین مراسم شجاعی معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، به همکاری دستگاه های مختلف در کمیته نجات توس اشاره کرد و گفت: اقدام یک دستگاه به تنهایی امکان پذیر نبود و از طریق شورای حفظ حقوق بیت المال استان، زمینه این همکاری فراهم شد. وی با بیان این که برداشت های غیرمجاز را نباید معدن تلقی کنیم، افزود: افراد سود جو از فعالیت معدن سوء استفاده می کنند تا بیت المال را به چپاول ببرند. شجاعی با اشاره به معرفی متخلفان به مراجع قضایی گفت: مجوز برخی معادن که در این محدوده فعالیت داشتند نیز باطل شده واکنون دیگر معادن دارای مجوز در این محدوده نداریم. وی تاکید کرد: باید به این نکته نیز توجه شود که از واژه معدن برای برداشت های غیر مجاز استفاده نکنیم. همچنین مجید پیراسته مشاور شهردار مشهد به همدلی دستگاه ها در کمیته نجات توس و اقدامات شهرداری در این منطقه اشاره کرد.
«اصغری» معاون میراث فرهنگی استان نیز بر ضرورت همراهی مردم در حفاظت از میراث فرهنگی تاکید کرد و گفت: اگر امروز اقداماتی در محدوده شهر تاریخی توس انجام شده به واسطه همکاری مردم بوده است. وی توقف برداشت غیر مجاز شن و ماسه از حریم شهر تاریخی توس را گام اول برای اقدامات جدی در این حوزه دانست و گفت: این اقدام گام نخست بوده که تنها 5 درصد از اقدامات لازم برای احیای توس است. وی به تشکیل شورای عالی راهبردی احیای توس اشاره کرد و گفت: هر اتفاقی قرار است در توس بیفتد باید با خرد جمعی و با حضور نخبگان و مسئولان محلی و کشور باشد. اصغری با اشاره به بخشی از مرقومه مقام معظم رهبری درباره توس گفت: در این نامه به غارت ذخایر توس اشاره شده که به نظرم منظور، منظر تاریخی و شان والای فردوسی و میزان گسترده ساخت و سازهای غیر مجاز و معادن غیر مجاز در محدوده توس است. همچنین در ادامه سرهنگ «احسان بخشی» جانشین پلیس راه استان به ممنوعیت تردد کامیون ها در محدوده شهر تاریخی توس اشاره و گزارشی از برنامه های پلیس در این حوزه ارائه کرد.
آغاز درمان زخم 25 ساله توس
همچنین شهردار منطقه 12 مشهد و مسئول کمیته نجات توس در این باره گفت:این اقدام جلوه ای از همکاری و همدلی همه دستگاه ها در حل مهم ترین معضل زیست محیطی منطقه توس است. «اکبریان» برداشت شن و ماسه از حدود 13 معدن غیرمجاز را زخم و عارضه کهنه 25 ساله بیان کرد و گفت: این زخم که جراحی اش امروز آغاز شد، نیاز به مراقبت دارد تا به صورت ریشه ای درمان شود. وی تصریح کرد: حدود 340 هکتار از اراضی در تصرف قرار گرفته و بیش از هزار و 724، هکتار نیز در معرض آسیب قرار گرفته که در گام اول ورودی ها و خروجی های محل برداشت ها، پلمب شد و با هماهنگی راه و شهرسازی مسیرهای منتهی به معادن غیر مجاز نیز پلمب خواهد شد. اکبریان به ضرورت برخورد با متخلفان در تخریب محیط زیست اشاره و تاکید کرد: باید با افرادی که سال ها خاک این منطقه را به غارت برده اند، برخورد شود و در محکمه مورد سوال قرار گیرند و برابر آن چه درقانون پیش بینی شده، جبران خسارت کنند و در همین راستا برخورد با متخلفان در کمیته نجات توس پیگیری خواهد شد. وی در مورد هزینههای شهرداری در منطقه منفصل توس پس از الحاق به شهر مشهد گفت: تا کنون شهرداری مشهد در محدوده منفصل توس بیش از 20 میلیارد تومان بودجه عمرانی و بیش از 15 میلیارد تومان بودجه خدماتی هزینه کرده است. مسئول کمیته نجات توس همچنین به ممنوع بودن عبور کامیون از محدوده شهر تاریخی توس اشاره کرد و گفت: علاوه براعمال قانون از طریق دوربین های نظارتی، در 4 محور محدوده شهر تاریخی توس نیز کامیون ها توسط پلیس راهور اعمال قانون و جریمه یا توقیف می شوند. همچنین «پشم چی» معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز گفت: نجات توس در قالب کمیته ای انجام می شود و برای نحوه جبران تخریب ها، طرح هایی در حال بررسی است که پس از کارشناسی، آن طرح ها اجرایی خواهد شد. وی با بیان این که با متخلفان برخورد خواهد شد، افزود: نحوه برخورد و بهبود این وضعیت در کمیته نجات توس مشخص خواهد شد. پس از برگزاری این مراسم در پاسگاه فردوسی، با دستور معاون دادستان گروه های ویژه تعطیلی معادن غیر مجاز به معادن اعزام و ورودی و خروجی محل های برداشت غیر مجاز را مسدود و پلمب کردند.
اعتراض تعدادی از اهالی
در حاشیه این اقدام، تعدادی از اهالی منطقه که در محل پلمب حضور یافته بودند نسبت به جلوگیری نشدن از برداشت های غیر مجاز طی سالیان گذشته اعتراض داشتند. یکی از آن ها گفت: برخی از برداشت ها طی یکی، دو سال اخیر آغاز شده اما چرا طی این دوسال از فعالیت آن ها جلوگیری نشده بود؟ همچنین یکی دیگر از اهالی منطقه گفت: با پلمب این معادن برای بیکاری بیش از هزار نفر شاغل در این معادن چه فکری شده است؟