یادداشت
تعداد بازدید : 26
توسعه بخش کشاورزی در گرو اصلاح نظام بانکی و سیستم سرمایهگذاری
نویسنده : علی وقف چی سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی
در بسیاری از کشورهای جهان، کشاورزی یکی از عوامل بسترساز توسعه به شمار میآید. گرچه در روند ارتقای زیرساختهای بخش کشاورزی در هر کشوری بنا به ظرفیتهایی که در این بخش وجود دارد و همچنین نوع نگاه کلان به این مقوله تعریف میشود و قاعدتا متفاوت است.
اما آنچه که باعث میشود رغبت به این بخش زیاد باشد، درآمدهای بالای حاصل از آن است که از آن یک بخش جدی در حوزه درآمدهای غیرنفتی ساخته است. توسعه بخش کشاورزی در ایران که در حال حاضر با دغدغه کمبود منابع آبی کشور همراه شده، دارای الزاماتی است که بدانها اشاره خواهد شد.
یکی از گامهای اساسی در توسعه این بخش باید بررسی شرایط بازارهای بین المللی و تولید محصول به تناسب نیاز آنها باشد. برای تسهیل ورود به بازار کشورهای هدف، نمایندگان مجلس در برنامه ششم توسعه و به تبع آن، در سال 96 مشوقهایی را به منظور توسعه صادرات پیش بینی کرده اند که باید در مسیر اجرا به درستی محقق شود.
اما مقوله دیگری که در این بخش باید مورد توجه قرار گیرد، مسئله سرمایهگذاری است. کشاورزی خرد، باعث شده تا آنچه به عنوان محصول تولید میشود، توان عرضه در بازارهای بزرگ جهانی را نداشته باشد و کشاورز نیز از ارتقای زیرساختهایش برای توسعه کشت ،به واسطه نبود سرمایه باز بماند.
از این منظر باید بخشی از روند سرمایهگذاری در ایران به این حوزه تسری پیدا کند، آن هم به اتکای یک برنامه کلان که سرمایهگذاران را از تضمین سودشان مطمئن میسازد.
نظر به موارد ذکر شده، سرمایه گذاری در بخش کشاورزی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. این مقوله در بخش کشاورزی علاوه بر اینکه موجب رشد تولید و اشتغال میشود، با توجه به ارتباطات پسین و پیشین با دیگر فعالیتها اقتصادی، به رشد، صنایع و بخش های خدماتی در این حوزه نیز کمک میکند.
تردیدی در نقش سرمایه جهت رسیدن به هدفهای اقتصادی در کشاورزی وجود ندارد، با توجه به این مهم در دوره اخیر ورود سرمایه به بخش کشاورزی روند نزولی داشته است. این مسئله نگرانی زیادی برای سیاستگذاران بخش کشاورزی ایجاد کرده است.
عدم امکانات مکانیزه، فناوری، عدم ارائه تسهیلات مناسب و به طور کلی عدم حمایتهای معقول وعادلانه از کشاورزان هزینه های تولید را افزایش داده است و تولیدکنندگان داخلی را در رقابت با دیگر کشورها ناتوان ساخته است.
باور داریم بسیاری از این مشکلات باید در مجلس شورای اسلامی حل و فصل شود. مجلس نظارت و قانونگذاری را عهدهدار است و در شرایط فعلی بحث نظارت از قانونگذاری مهم تر می نماید، چرا که به رغم وجود بعضی قوانین مطلوب در اجرا با مشکل مواجه هستیم و این قوانین عملا در بایگانی ادارات و مجموعههای دولتی باقی مانده و در اجرای آن، عزم لازم وجود ندارد یا کوتاهی می شود.
شاهد این مدعا واردات بدون مدیریت و صادرات بی رویه است که در حال حاضر رخ می دهد، از این رو تمامی نمایندگان درصدد تقویت بعد نظارتی مجلس هستند.
علاوه بر موارد مذکور، تولیدکنندگان باید به منظور حفظ بازارهای موجود، استانداردهای تولیدی خود را نیز در این حوزه ارتقا ببخشند چرا که بخشی از مشکلات ما در بازارهای صادراتی کشاورزی، از برخوردار نبودن محصول از کیفیت و استانداردهای کشورهای هدف نشات میگرفته است که تداوم این امر میتواند اعتبار ایران را در این رابطه مخدوش کند.
البته بروز این چنین مسائلی نشان میدهد که در برنامهریزی و نظارت جدی بر حوزه کشاورزی دچار مشکل هستیم.
درخور یادآوری است که بخش کشاورزی ما در حال حاضر با چالشهای عدیده ای همچون فناوری پایین و بهرههای بالای سیستم بانکی مواجه است. البته این چالشها در حال بررسی و رصد هستند تا بتوانیم با طرح جامعی مشکلات موجود با سیستم بانکی را سامان بدهیم.
به عبارت دیگر، باور داریم که روند توسعه تولید و صادرات محصولات کشاورزی تنها از مسیر اصلاح نظام بانکی ممکن میشود و بانکها و موسسات سرمایهگذاری باید با مشارکت واقعی و قدم به قدم با تولید کنندگان، در سود و زیان آنها شریک شوند.
کارشناسان بانکی به جای مطالبه سود، دیرکرد و توقیف ضمانتهای بانکی، کشاورزان و تولیدکنندگان واقعی را همراهی کنند تا محصولات با مزیت نسبی در ایران شناسایی و نسبت به تولید آن ها اقدام شود.
البته که چنین نگاهی به این بخش وجود ندارد و بانکهای ما به جای سرمایهگذاری بر حوزههایی که توسعه پایدار را رقم میزنند، در پی بنگاهداری هستند. به هر روی به نظر میرسد اصلاح رویهها باید از بنیان انجام گیرد و از این منظر، مقوله جلب سرمایه و تخصیص تسهیلات به این حوزه در اولویت هستند.
یادمان نرود که روزگاری اقتصاد کشورمان اتکای فراوانی بر حوزه کشاورزی داشت اما اشتباهات مکرر، این زیرساخت ارزشمند را به چالش دچار کرد و اگر امروز نیز در پی تحقق مفهوم اقتصاد مقاومتی در کشور هستیم، باید توجه ویژه ای را به این حوزه مبذول داریم.
امید است که در آینده ای نزدیک شاهد اصلاح نگاه به این بخش باشیم.