گزارشی از مشکل تامین آب بزرگترین کمربند سبز استان در عسلویه دوم کشور
تعداد بازدید : 31
زردی کمربند سبز خواف از «تشنگی»
حمیدرضا ناسخ /معادن سنگ آهن سنگان اگرچه موجب تحول اقتصادی در شهرستان خواف شد و باعث شد که سنگان عنوان «عسلویه دوم کشور» را به خود اختصاص دهد اما به باور برخی کارشناسان برداشت سنگ آهن از این معادن، مسائل و مشکلات زیست محیطی را نیز برای شهرستان خواف و به خصوص شهر سنگان به وجود آورده است که گرد و غبار ناشی از برداشت از معادن، به عنوان معضلی زیست محیطی نمایان شده است.
در این زمینه، احداث کمربند سبز به دور شهرستان با وسعت 600 هکتار از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از هرگونه عوارض زیست محیطی بوده است.
کمربندی که برای رشد و نمو درختان آن نیاز به آب است و اگر این کمربند جوان آبیاری نشود، معلوم نیست چه بر سر محیط زیست خواف بیاید!
گزارش میدانی خبرنگار خراسان رضوی از وضعیت این کمربند حاکی است که کمربند سبز سنگان همچون حصاری شهر را در آغوش گرفته و به عنوان یک حایل بین معادن و شهر عمل میکند. در کمربند سبز شهر سنگان انواع درختان، سرو، کاج، اقاقیا، آرتیپلکس، بنه، توت، زیتون تلخ، قلاتاق، گز و ... با توجه به شرایط آب و هوایی شهرستان خواف کاشته شده است. اغلب این درختان یکی، دو سال بیشتر عمر ندارند، ضمن آن که در ردیفهای منظم کاشته شدهاند که هم آبیاری و رشد متوازن آنها را تسهیل میکند و هم در سالهای آینده تفرجگاهی زیبا برای مردم سنگان و خواف در این کمربند را به وجود میآورد.یکی از نکات جالب توجه در طراحی این کمربند، پیش بینی آبیاری آن است که اغلب به سیستم آبیاری قطرهای مجهز و در نقاط مختلف کمربند نیز آبشخورهایی برای سیراب شدن انواع پرندگان و حیوانات احداث شده است.این گزارش حاکی است با توجه به قرار گرفتن سنگان در تونل بادی، درختان این کمربند تا حدود هشت سال دیگر به راحتی میتوانند از ورود هرگونه گرد و غبار به داخل شهر جلوگیری کنند.دربرخی از نهالهای کاشته شده این کمربند هنوز آثار شاخ و برگهای خشکیده و رنگ و رورفته نمایان است و گویی تشنگی در همین اوایل امان آنها را بریده است.
نگرانی برای تامین آب
شهروندان خوافی نیز در گفت وگو با خبرنگار ما، احداث چنین کمربندی را یکی از ضروریات شهر دانستند و از آن استقبال کردند.
محمدی یکی از شهروندان سنگان میگوید: اگر این کمربند سبز احداث نمیشد، معلوم نبود که گرد و غبار معادن تا چند سال آینده، چه بر سر مردم و مزارع آنها میآورد.وی اظهار کرد: کمربند سبز شهر سنگان میتواند در آینده به تفرجگاهی بسیار زیبا برای این منطقه گرم و خشک تبدیل شود و این در صورتی امکان پذیر است که هم شهروندان و هم شهرداری در حفظ و حراست آن مسئولیت پذیر باشند و مدیران معادن سنگ آهن نیز برای بقا و رشد درختان کمربند سبز سنگان هزینه کنند، چرا که نگهداری چنین کمربندی از عهده شهرداری یک شهر کوچک بر نمیآید.وی میافزاید: با توجه به این که شهرستان خواف در منطقه خشک قرار دارد و از نظر منابع آبی در فقر به سر میبرد ،تامین آب این کمربند بزرگ یکی از دغدغه هاست که امیدواریم مسئولان چارهای اساسی برای آن بیندیشند.
600 هکتار کمربند سبز
مهندس «اردشیر ریاحی» شهردار سنگان نیز درباره دلیل احداث و مشخصات این کمربند گفت: به منظور استفاده بهینه از معادن سنگ آهن و جلوگیری از آلودگی هوا، برنامهای را تنظیم و با مشاوران منابع طبیعی استان، وزارت راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط زیست قرارداد منعقد کرده ایم و مطالعه احداث کمربند را از اواخر سال 92 آغاز و از اول سال 93 طرح را اجرا کرده ایم.وی افزود: در مطالعات به این نتیجه رسیدیم که اگر دور شهر سنگان کمربند احداث شود، آلودگیهایی که از طرف معادن به طرف شهر میآید، فیلتر میشود.ریاحی گفت: برای احداث این کمربند هم سازمانهای منابع طبیعی، محیط زیست، راه و شهرسازی کمک کردند و مدیرکلهای هر سه سازمان از منطقه بازدید کردند. ضمن این که مشاور در طرح جامع شهر سنگان لحظه به لحظه همراهمان بوده و با بردن پرونده به کمیته فنی شهرسازی استان، مصوبه احداث این کمربند را دریافت کرد.مهندس«ریاحی» گفت: وسعت این کمربند 600هکتار است که 400هکتار آن درختکاری و حدود 290 هکتار آن آبیاری قطرهای شده است.
مشکل تامین آب
وی درباره تأمین آب کمربند مذکور هم گفت: شرکت آب منطقهای استان پروانه احداث یک حلقه چاه با دبی آب یک و نیم لیتر در ثانیه را صادر کرد و بخشی از آب موردنیاز کمربند سبز را هم از چاههای کشاورزی خریداری و قسمتی را هم با مهار سیلابهای فصلی تأمین میکنیم که آخرین اقدام ما در این زمینه، ساخت یک بند با همراهی اداره منابع طبیعی در یکی از مسیلهای جنوبی شهر سنگان بود که اکنون بهره برداری شده و سه ماه است که از آب ذخیره شده در این بند برای آبیاری استفاده میکنیم.وی افزود: پروژه آبخیزداری نیز در اطراف شهر اجرا شد که آبهای جاری باران مهار شده است در نتیجه این آب نیز وارد کمربند سبز میشود که برای هدایت آب زه کشی و کانال کشی شده است و قطرهای از این سیلابها هدر نخواهد شد. شهردار سنگان افزود: در صدد توسعه این کمربند هستیم اما با توجه به خشکسالیهای اخیر تامین آب مورد نیاز برای آبیاری درختان مهمترین دغدغه ماست که باید گفت: منابع آبی که هم اکنون در اختیار داریم اصلا جواب گوی تامین آب مورد نیاز این کمربند نیست.وی افزود: فعلا پروانه احداث یک چاه آب را دریافت کرده ایم و بقیه آب مورد نیاز را از سیلابهای سطحی تامین خواهیم کرد.
وی افزود: تقاضای ما این است که یا مسئولان برای احداث چاههای آب دیگر به ما کمک کنند یا این که برای تامین منابع مالی برای خرید آب از برخی چاههای کشاورزی مساعدت کنند که در این زمینه میتوان از ظرفیت معادن که بیشتر آلودگیهای زیست محیطی هم از جانب معادن سنگ است، بهره برد.شهردار سنگان درباره منبع تأمین هزینه احداث کمربند سبز هم گفت: شورای شهر سنگان به این منظور مصوبهای را گذراند که برمبنای آن از هر تن سنگ معادن مبلغ دو هزار تومان دریافت شود چرا که معادن باعث آلودگی هوا و تخریب طبیعت سنگان شده است و باید آن ها، این هزینه را تقبل میکردند.وی افزود: شهرداری سنگان هم اکنون چهار میلیارد تومان از بودجه خود را صرف احداث کمربند سبز کرده است و سازمانهای دیگر تاکنون یک ریال ندادهاند و اگر موضوع تنی 2هزار تومان بهای خدمات از سنگ آهن در دیوان عدالت اداری تأیید شود ،ما این مبلغ را میگیریم و صرف احداث و تکمیل کمربند سبز میکنیم.وی افزود: قرار است طبق توافق به عمل آمده، شهرداری سنگان 120هکتار فضای سبز برای معادن دولتی ایجاد کند و این وسعت نیز جزو کمربند سبز به حساب میآید.وی افزود: تمام معادن سنگ آهن در حریم شهر سنگان و به خصوص در بالادست شهر و در مسیر باد قرار دارند که گرد و غبار ناشی از برداشت معادن از طریق تونل باد وارد شهر میشود.شهردار «ریاحی» افزود: کمربند سبز سنگان جزو طرحهای نمونه در کشور و بزرگترین کمربند سبز استان است که جایزه ملی حفظ محیط زیست کشور را در سال 94 به خود اختصاص داده است.
تعهد معادن به احداث 10درصد فضای سبز
مهندس «طاهریان» رئیس اداره محیط زیست خواف نیز درباره احداث کمربند سبز گفت: معادن سنگ آهن باید طبق قانون 10درصد از عرصهای را که برداشت کردهاند فضای سبز احداث کنند که در این زمینه محیط زیست تلاشهای زیادی کرد تا معدن کاران را پای کار آورد که در این زمینه جلسات متعددی تشکیل و مقرر شد به جای این که هر معدن در محدوده خود اقدام به احداث فضای سبز کند، این فضاها تجمیع شود و همه در احداث کمربند سبز مشارکت کنند.وی افزود: مدیریت اجرایی این پروژه به شهرداری سنگان واگذار شده که به نحو مطلوبی این اقدام را انجام داد و محیط زیست نیز در زمینه اجرا نظارت کرد تا طبق طرح درختان غیرمثمر اجرا و همه ضوابط محیط زیست محیطی نیز رعایت شود.رئیس اداره محیط زیست خواف افزود: این کمربند در طرح جامع شهرسنگان به عنوان فضای تفریحی و گردشگری نیز پیش بینی شده است و باید گفت از آن جایی که جهت وزش باد به سمت شهر سنگان است کمربند سبز مذکور در هنگام باد شدید میتواند تنفسگاه خوبی برای شهر سنگان باشد. فرماندار شهرستان خواف نیزاحداث کمربند سبز سنگان را یکی از اقدامات بسیار مهم برای حفظ محیط زیست منطقه و در راستای تامین سلامت مردم ذکر کرد و گفت: کمربند سبز سنگان حدود 600 هکتار است که در 400 هکتار آن درخت کاشته شده و ضروری است 200 هکتار دیگر آن هم زیر کشت برود که در این زمینه آب یکی از نیازها و دغدغههای اساسی است که باید برای تامین آن فکری کرد.پهلوان نژاد افزود: هم اکنون مجوز حفر یک چاه با دبی آب یک و نیم لیتر در ثانیه برای این کمربند دریافت شده ولی این مقدار آب کافی نیست و آب مورد نیاز این کمربند 45 لیتر در ثانیه است که باید بقیه آب مورد نیاز را از منابع دیگری تامین کنیم یا آب مورد نیاز خریداری شود.