انتشار گفت و گوی چند سال قبل مرحوم «محمدعلی اینانلو» در سفر به مشهد مقدس
تعداد بازدید : 48
صدای نقارههای حرم و نگاه مرد طبیعت ایران
میگفت تا به حال خیلی به خراسان آمده است. حرم و روضه منوره امام رضا(ع) را مرکز انرژی میدانست و دلش میخواست از آن تصویربرداری کند. مردی دوست داشتنی که سپیدی مویش نشان از گرد پیری داشت اما صدا و قلبش جوان میزد، حالا در میانمان نیست. مرحوم «محمدعلی اینانلو» سال 1349 به عنوان کار دانشجویی به رادیو رفت؛ در سال 1353 به استخدام تلویزیون درآمد. از بین 20 هزار نفر انتخاب شد و پس از سپری کردن دو سال دوره آموزشی و 3 سال کار در رادیو به او اجازه داده شد 3 دقیقه خبر در رادیو بخواند. در دو برنامه «ایران، جهانی در یک مرز» و «ایران و ایرانی» شبکه جام جم مشغول به انجام تکلیفی شد که برای خود تعریف کرده بود: شناساندن زیباییهای ایران به ایرانیان ... .
چند سال پیش برای اجرای برنامهای به مشهد مقدس آمده بود و میهمان بارگاه رضوی بود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آستان قدس رضوی، آن روز این مصاحبه انجام شد و امروز که دیگر اینانلو در میانمان نیست و چند روزی است بار سفر ابدی بسته است، با بازخوانی حرف هایش، یاد او را در خاطرمان زنده میکنیم.
وقتی معماری حرم مطهر را میبینید، چه حس و حالی به شما دست میدهد؟
قبل از همه چیز احساس احترام میکنم. احترام به این که ایرانیان همه چیز را زیبا میکنند. هر پدیدهای که خداوند خلق کرده، یا مخلوق دست انسان است یا انسان که با حس زیباییشناسی به آن مینگرد، برای زیبا کردنش میکوشد.
بهعنوان مثال قبل از این که ما در این سفر وارد مشهد شویم، در عبور از شهر سبزوار با سه یخدان بزرگ که بناهای خشتی و گلی هستند و از دیرباز برای نگه داشتن آب و یخ و غیره باقی مانده بودند مواجه شدیم و من در بازدید از داخل این یخدانها خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم که ایرانیان حتی برای چنین بنای سادهای هم مسائل زیباییشناسی را فراموش نکرده و چنان زیبا خشتها را روی یکدیگر و کنار هم چیده بودند که آدمی با کمی دقت واقعا تحت تاثیر قرار میگرفت و به همین دلیل است که با شکوفایی اسلام در ایران، معماری اسلامی را ایرانیها ابداع کردند.
اولین زیارت در روزهای کودکی
شما پس از ورود اسلام به ایران در هیچ نقطهای از دنیا به این زیبایی معماری اسلامی را نمیبینید. معماری اسلامی دنیا از ایران شروع شد و این امر به دو جهت بود، یکی این که خود ایرانیان از دیرباز هم معماری داشتهاند و زیباپرست و زیباپسند بودهاند و هم این که وقتیکه اسلام با روح لطیف خود وارد ایران شد، زیباییپرستی ایرانیان با یکتاپرستی درآمیخت و لطافت اسلام به معماریهای بسیار زیبا و احترامبرانگیزی تبدیل شد که یکی از نمادها و نمونههای بارز آن حرم مطهر حضرت رضا(ع)است که بیش از هر حسی، احساس احترام را در جان و دل آدمی برمیانگیزد. وقتی این حس احترام با احساس احترامی که به فردی مقدس که از امامان شیعه ماست، آمیخته میشود، حس احترام را دوچندان میکند. من وقتی معماری حرم مطهر را میبینم بیش از هرچیزی احساس احترام در جان و روحم زنده میشود. من از گذشتههای دور به خراسان سفر کردهام و تقریبا تمام این استان را گشتهام وبارها هم به مشهد آمدهام. نخستین باری که به مشهد آمدم طفل بودم، شاید به دبستان هم نمیرفتم، درست یادم نیست.
همان وقتها هم مثل الآن این احساس احترام با اینکه کودک بودم، در من برانگیخته شد و بعد از آن هم بارها به مشهد مشرف شدم که معتقدم حضرت طلبیدند که فرصت تشرف را به من عنایت کردند و از این بابت خیلی خوشحالم.
تا بهحال هنگام طلوع یا غروب آفتاب که مراسم نقارهزنی اجرا میشود، در حرم مطهر حضور داشتید؟
بله؛ بارها و بارها. حس و حال معنوی عجیبی دارد. برای من همه چیز حکایت از یک امر واحد دارد. من به نوعی زندگی کرده ام که از هر چیزی در زندگیام درس گرفتهام و پشت همه چیز داستانی برایم تداعی میشود. حتی در نگاه به گلی کوچک، یک زنبور عسل یا یک پرنده. وقتی پرنده را میبینم، در ظاهر، خود پرنده را میبینم، اما بیشتر از هر چیزی پرواز برایم به تصویر در میآید. وقتی نقارهزنی را میبینم و صدایش را میشنوم حس و حال خاصی پیدا میکنم. مولانا میگوید: «خشکسیمی، خشکچوبی، خشکپوست از کجا میآید این آوای دوست». این نقارهزنی هم صدای چند وسیله است، ولی سرگذشت و تاریخی که باعث ایجاد این نوا میشود و پیام این صدا برایم اهمیت دارد.
شما از این نوا چه چیزی دریافت میکنید؟
تاریخی بسیار متنوع از ایران را دریافت میکنم که ملیت، مذهب، مردم، فرهنگ، داستانهای غمانگیز و گوشههایی هم از خوشیهای ما را در بردارد.
بیشتر اوقات کدام صحن را برای زیارت انتخاب میکنید؟
مهم حضور دل زائر است، صحن و سرا مهم نیست، اگر چه زیبایی معماری آن مهم و تأثیرگذار است و این ویژگی در صحن اصلی وجود دارد اما مهم این است که خود انسان این حضور را احساس کند؛ حتی اگر این حضور را هزارها کیلومتر دورتر از صحن داشته باشید.
خب معماری کدام صحن بیشتر به دل شما مینشیند؟
معماری صحن اصلی گوهرشاد.
کدام ویژگی امام رضا(ع) برای شما دوست داشتنیتر است؟
مسیری که در تاریخ و جغرافیای تاریخی توسط این امام همام طی شده است. اگر بیشتر به این مسیر توجه کنیم، میبینیم در زمانی که هارونالرشید، پسرانش و عباسیان حکومت کردهاند و امپراتوری عباسیان گسترده شده است که بخش عظیمی را شامل میشود، حضرت مسیر بسیار با اهمیتی را طی میکند و با این حرکت، ترس و رعبی در دل جباران ایجاد میشود که در نهایت به شهادت حضرت میانجامد. این حرکت معنای عمیقی را با خود به همراه دارد.
و در پایان؟
وقتی وارد مشهد میشوید حس و حال عجیبی پیدا میکنید، با ورود به مجموعه حرم مطهر رضوی این احساس ادامه دارد و هرچه به مرکز انرژی نزدیکتر میشوید، این حال و هوا عمیقتر میشود. روضه منوره حضرت رضا(ع) مرکز انرژی مشهد است. دوست دارم از قسمت مرکزی حرم مطهر یعنی روضه منوره حضرت رضا(ع) تصویربرداری کنم.
مرحوم اینانلو روز شنبه گذشته بر اثر بیماری جان به جان آفرین سپرد و پیکرش روز گذشته به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی.