چشمان خود را ببندید و تصور کنید در کنار خانواده خود روی صندلی های راحتی نشسته اید و در حال نگریستن به آسمانی زیباتر از شب های دل انگیز کویر هستید. چه حسی خواهید داشت؟ هنگامی که به آسمان سفر می کنید، قدم در راه شیری بگذارید، سرخی مریخ را از نزدیک نظاره گر باشید و در غبار اطراف مشتری غوطه ور شوید.
مشاهده تمامی اتفاقاتی که در طول سالیان دراز برای این کره خاکی افتاده در چند دقیقه و دیدن اجرام آسمانی وستاره ها از نزدیک و در حالی که چشمک زنان در حال حرکت هستند آدمی را در عظمت و زیبایی خلقت آفریدگار محو خواهد کرد.
چشمان خود را باز کنید. شما در نیشابور هستید در بزرگ ترین پلانتاریوم خاورمیانه! (پلانتاریوم یا همان افلاک نما سقف گنبدی شکلی است که نماد آسمان محسوب می شود و تماشاگران روی صندلی های چیده شده سالن زیر آن می نشینند و تصویر اجرام آسمانی را به صورت شبیه سازی شده با دستگاه های مجهز و وضوح بسیار بالا بر روی آن مشاهده می کنند) این جا یکی از به روزترین افلاک نماهای دنیاست. این یک رویا نیست بلکه آرزو و انتظار20 ساله مردم علم دوست نیشابور در آینده ای نزدیک به تحقق خواهد پیوست و یکی از مهم ترین پروژه های علمی شرق به بهره برداری خواهد رسید.در همین زمینه گفت و گویی با محمد چوپانکاره مجری افتخاری این مجموعه انجام داده ایم تا از جزئیات و روند تکمیل این پروژه ارزشمند ملی مطلع شویم.
بزرگ ترین میدان ایران درنیشابور
محمد چوپانکاره در گفت و گو با خراسان رضوی درباره نحوه انجام این پروژه گفت: 20 سال پیش به دلیل نزدیکی به آرامگاه حکیم عمر خیام پیشنهاد یک پروژه کوچک آموزشی را دادم که بعدها مسئولان و مردم شهر آن را جدی تر گرفتند و قرار شد اگر کاری می شود در دنیا بهترین باشد. وی افزود: میدانی به عرصه ۱۲۰ هزار متر مربع برای استقرار این مجموعه در نظر گرفته شد که بزرگ ترین میدان ایران است و پس از آن میدان نقش جهان اصفهان با ۸۸ هزار متر مربع قرار دارد و زیر بنای این مجموعه ۱۶ هزار متر مربع برآورد شده است.مجری افتخاری افلاک نمای خیام گفت: طرح ۱۲ پلانتاریوم معروف جهان را جدا کردیم و در اختیار ۱۲ گروه قرار دادیم که در نهایت طرح مهندس خلیل سهرابیان را که نماد یک روبات ایرانی است هیئت داوران انتخاب کرد و دکترعلی شاه آبادی رئیس وقت سازمان انرژی اتمی با انجام محاسبات کره، آن را تکمیل کرد. طراحی داخلی مجموعه را نیز شرکت زایس آلمان که بهترین شرکت دنیا در این زمینه است، انجام داده است.چوپانکاره درباره نحوه مدیریت این مجموعه گفت: انجمن حکیم عمر خیام در سال ۷۸ تشکیل شد که هیئت امنای آن مقامات شهری، استادان دانشگاه و اختر شناسان هستند که تمام این افراد به صورت افتخاری و رایگان در آن عضوند و فعالیت دارند. این طرح نه دولتی است و نه خصوصی و در واقع نمادی از همکاری مردم و مسئولان است. در ابتدای انجام پروژه چندین خیر داخلی و خارجی برخی هزینه ها را متقبل شده اند . هزینه ای که برای خرید تجهیزات شده است مبلغ چهار میلیون یورو بوده که دولت تامین کرده و دو میلیون یوروی دیگر تا زمان راه اندازی کامل مجموعه مورد نیاز است؛ البته ناگفته نماند بسیاری از هزینه های این پروژه به رایگان بوده به طوری که هزینه های زمین، پروانه ها، طراحی و بسیاری از فعالیت های دیگربه همت افراد مختلف بدون هیچ گونه هزینه ای انجام شده که همان ها حدود میلیاردها تومان است.مهندس چوپانکاره با اشاره به نحوه قرار داد تجهیزات گفت: به پیشنهاد تمام صاحب نظران شرکت زایس آلمان که یکی از بهترین شرکت های دنیا در این زمینه است برای همکاری انتخاب شد که متاسفانه بعد از تحریم ها مشکلات برای آن ها پیش آمد و تصمیم گرفتیم با شرکت های دیگر مذاکره کنیم. پس از امضای برجام بلافاصله مسئولان زایس تماس گرفتند ومهلت یک هفته ای خواستند تا با ارائه بسته جدید به نیشابور بیایند علاوه بر تجهیزات اپتیکالی که در سال های پیش در قرارداد بود متعهد شدند به روز ترین تجهیزات دیجیتال را نیز در اختیار ما قرار بدهند و 34 درصد تخفیف که در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد به پاس شخصیت بزرگ حکیم پر آوازه نیشابوری برای ما در نظر گرفتند.
پایان دی ماه؛ راه اندازی افلاک نما
وی افزود:خوشبختانه تمام تجهیزات وارد شده است و دو نفر کارشناس ناظر آلمانی از شرکت زایس هم اکنون در نیشابور مستقر هستند. هفته دیگر سه متخصص دیگر و درهفته های بعد به طور تدریجی افراد متخصص دیگر وارد مجموعه می شوند و کار خود را انجام می دهند. پیش بینی شرکت زایس این است که اواخر دی کار نصب و راه اندازی پلانتاریوم به پایان می رسد. به علت حساس بودن دستگاه ها، کامل نبودن زیر ساخت ها و ساختمان ها و همچنین ایمنی بیشتر تا تامین بودجه و تکمیل این فضا ها قادر به پذیرش عموم مردم نخواهیم بود.مهندس چو پانکاره درباره مشخصات فنی افلاک نما گفت : افلاک نمای ساخته شده بزرگ ترین سازه در ایران و خاورمیانه است که ۲۳ متر قطر پرده نمایش و ۳۰ متر قطر کره آن است که به طور همزمان سیستم اپتیکال و دیجیتال را نمایش می دهد که از این حیث یکی از به روزترین پلانتاریوم های جهان است.
مجموعه های گسترده علمی، فرهنگی و تاریخی در افلاک نما
مدیر اجرایی افلاک نما با اشاره به فعالیت های فراوان علمی جنبی در این مجموعه و ساختمان هایی که در آن تدارک دیده شده است، گفت: دانشگاه های نیشابور و فردوسی به همراه انجمن اخترشناسی ایران پژوهشکده اختر فیزیک را در این‌مجموعه راه اندازی خواهند کرد.مرکز علوم با گرایش اختر شناسی با ۲۵۰۰ متر زیربنا و هزینه دو میلیون یورویی در این مجموعه پیش بینی و ایجاد خواهد شد که به واسطه آن می‌توان 13.8میلیارد سال از عمر خلقت و تمام اتفاقات بزرگ تاریخ از جمله بیگ بنگ یا برخورد بزرگ را شبیه سازی کرد.وی گفت: ساختمان ها و فعالیت های گوناگون دیگری نیز در این مجموعه پیش بینی شده است. موزه قلب پروفسور صادقی، موزه سفالینه نیشابور، مرکز خراسان شناسی کتابخانه و موزه اختر شناسی بخشی از این فضای فرهنگی خواهد بود که همزمان چهار هزار نفر می توانند از این مجموعه بازدید کنند.وی پیش بینی کرد در صورت تامین اعتبار 20 میلیاردی باقی مانده این پروژه، کار ساخت بنای آن سال آینده به پایان برسد.معاون استاندار و فرماندار ویژه نیشابور با اشاره به اهمیت و جایگاه این پروژه در فرایندهای علمی، فرهنگی و گردشگری منطقه گفت: این طرح شاید موثر ترین پروژه در ۲۰ سال اخیر نیشابور در حوزه گردشگری باشد، هم به خاطر تجهیزات به کار رفته در آن و هم به دلیل این که رتبه بالایی در بین افلاک نماهای دنیا دارد.سعید شیبانی افزود: با جذب روزانه چهار هزار گردشگر در این مجموعه، نیشابور تبدیل به مقصد گردشگری خواهد شد که در اقتصاد گردشگری شهرستان بسیار تاثیر گذار است .وی اظهار امیدواری کرد که با تخصیص اعتبارات مناسب، روند انجام این پروژه سرعت بیشتری بگیرد و در این باره خاطر نشان کرد: در سفر رئیس جمهور مبلغ 100 میلیارد ریال به این پروژه اعتبار تخصیص یافته که با تزریق آن بخش مهمی از کمبودها رفع خواهد شد.