بسته بندی غذایی در بسته مشکلات
مسعود حمیدی
صنایع غذایی خراسان رضوی با بیش از 800 واحد صنعتی بعد از استان‌های تهران و آذربایجان شرقی سومین قطب صنعت غذا در کشور است. مواد اولیه این صنعت را بخش کشاورزی تأمین می‌کند و در واقع در زمینه مواد اولیه موردنیاز این صنعت، استان و کشور کاملاً خودکفاست. البته بعد از نوسانات اخیر ارزی و برخی تحریم‌ها شاهد بودیم که برخی محصولات صنایع غذایی( به ویژه کنسروجات و نوشیدنی‌ها و...) افزایش قیمت بعضاً 40 تا 50 درصدی داشتند. اما سوال اصلی این است که چرا صنعت غذایی استان این‌گونه تحت تأثیر قرار گرفت و مهم ترین مشکل تولیدکنندگان این صنعت چیست؟
فعالیت 800واحد تولیدی صنایع غذایی در استان
دبیر انجمن همگن صنایع غذایی استان با بیان این که هم اکنون 800 واحد تولیدی صنایع غذایی استان با ظرفیتی بین 30 تا 50 درصد فعالیت می‌کنند، به خبرنگار ما می گوید: بعد از نوسانات ارزی اخیر به دلیل این که مواد اولیه موردنیاز بسته‌بندی صنایع غذایی از خارج از کشور تأمین می‌شد، واحدهای تولید هرروز دغدغه تامین قوطی، بسته‌بندی و ... را دارند. "سعید کافی" بابیان این که صنعت غذا برای تأمین مواد بسته‌بندی خود وابسته به کمک دیگر صنایع و دولت است، خاطرنشان می کند: هم اکنون تولیدکنندگان استان به‌سختی می‌توانند برای تولیدات غذایی خود قوطی تهیه کنند و "پت" (بطری های پلاستیکی)موردنیاز که توسط مراکز پتروشیمی‌ها تولید می‌شود، قیمتی چند برابر پیداکرده‌است.
آلیاژ فلزی موردنیاز قوطی در کشور تولید نمی‌شود!
رئیس انجمن صنایع غذایی استان نیز بابیان این که امروزه در هیچ صنعت و کشوری چیزی به اسم وابستگی یا خودکفایی کامل، معنی ندارد، در زمینه مشکلات اخیر صنایع غذایی استان به موضوع بسته‌بندی مواد غذایی اشاره می کند و می گوید: مواد اولیه بسته‌بندی در صنعت غذا شامل قوطی‌های آلومینیمی و فولادی می شود که در استان ما ظرفیت قوطی سازی وجود دارد اما مواد اولیه آن ها ، آلیاژ خاصی از فولاد است به نام "تیم پلیت" که این آلیاژ در کشور تولید نمی‌شود و از کشورهای آسیای شرقی وارد می‌شود. "محمد استادی" درباره تولید این آلیاژ خاص توضیح می دهد: تولید آلیاژ تیم پلیت ،سرمایه‌گذاری بسیار سنگینی را می‌طلبد که تقریباً از ظرفیت و توان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی خارج است.
بسته بندی مواد لبنی
نایب‌رئیس خانه صنعت ، معدن و تجارت استان نیز درباره نیاز لبنیات تولید شده به بسته‌بندی‌های لبنیاتی می گوید: دربسته بندی صنایع لبنیاتی به کاغذهای خاص لمینت شده که قابلیت مقاومت در برابر رطوبت و نور را داشته باشد نیاز است که بازهم در این بخش ما در استان و کشور ظرفیتی برای تولید کاغذ لمینت نداریم و کسی هم سراغ سرمایه‌گذاری در این حوزه نرفته است و هم اکنون چشم‌اندازی برای تولید آن در استان یا کشور وجود ندارد؛ زیرا سرمایه‌گذاری سنگینی را می‌طلبد.وی می گوید :سومین نوع بسته بندی نیز شامل"لفافه ها"(بسته بندی پلاستیکی تنقلات،چیپس و...)می شود که ما تنها در این بخش خودکفا هستیم.
دومینوی افزایش قیمت بسته بندی ها
استادی درباره تأثیرات نوسانات ارزی و تحریم‌ها بر صنعت غذای استان می گوید: گران شدن ارز باعث رونق‌بخشی صادرات و بالا رفتن تقاضا برای محصولات غذایی استان در کشورهای همسایه شده است ، زیرا با توجه به گران شدن ارز، خرید مواد غذایی ایرانی برای تجار کشورهای همسایه ارزان‌تر تمام می‌شود.وی درباره احتمال افزایش قیمت محصولات غذایی در استان ناشی از نوسانات ارزی گفت: بدون شک ما در ماه‌های آینده بازهم شاهد افزایش قیمت "دومینو"وار این محصولات خواهیم بود.
هنوز قیمت قوطی‌ها را به‌روز نکردیم
مدیرعامل شرکت قوطی سازی "ارمغان گلبهار"(بزرگ‌ترین تولیدکننده قوطی در استان) نیز با تایید افزایش 20 درصدی قیمت قوطی‌ها بیان می کند: البته برای قوطی‌های کنسرو و تن ماهی،هنوز هیچ افزایش قیمتی داده نشده است و قوطی‌هایی که در اختیار واحدهای تولید مواد غذایی قرار داده‌ایم، بر اساس قراردادهای سال گذشته و قیمت‌های سال گذشته است."غفوریان فر" بابیان این که ظرفیت تولید شرکت ارمغان گلبهار سالانه 1.5 میلیون قوطی است، می گوید: این کارخانه با ظرفیت روزانه 500 هزار قوطی در حال فعالیت است؛ اما مواد اولیه موجود ما فقط کفاف یک ماه آینده تولید مان را می‌دهد.این فعال صنعتی می افزاید: حدود 4 ماه است که نتوانستیم مواد اولیه موردنیاز کارخانه را وارد کنیم و اگرچه قرار بود به ما ارز دولتی تعلق بگیرد اما تاکنون هیچ ارزی به ما داده نشده است و اگر قرار باشد با ارز 8800 تومان مواد اولیه وارد کنیم بدون شک قیمت قوطی‌ها مجدد افزایش پیدا خواهد کرد.
روی دیگر ماجرا؛ نداشتن راهبرد کلان صنعتی
اما دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت استان ریشه این مشکلات را به نبود راهبردهای کلان مرتبط می داند و اظهار می کند: متأسفانه ما در کشور در بخش صنعت هیچ راهبرد و اسناد بالادستی مشخصی نداریم که مشخص کند کدام صنایع نیازمند توسعه و کدام صنایع اشباع‌شده‌اند.
"فیروز ابراهیمی" با اشاره به حجم بالای سرمایه‌گذاری در تولید محصولات موردنیاز بسته‌بندی مواد غذایی مانند کاغذهای لمینت یا آلیاژ تیم پلیت برای قوطی‌ها می گوید: سرمایه‌گذاری در این بخش درواقع از توان بخش خصوصی خارج است و نیازمند تشکیل کنسرسیوم‌هایی برای تأمین مالی راه‌اندازی چنین خطوط تولیدی در کشور هستیم.
صدور جواز تأسیس صنایع غذایی بدون مطالعه !
این فعال صنعتی استان مهم‌ترین ایراد را متوجه وزارت صنعت می داند و می گوید: متأسفانه هم اکنون بیش از 100 هزار جواز تأسیس در کشور صادرشده است که مشخص نیست بر چه اساس و چه نیازسنجی این جوازها صادرشده است. درحالی‌که ظرفیت برخی صنایع ما به شدت اشباع‌شده است اما صنایعی مانند همین خطوط تولید مواد بسته‌بندی با کمبود سرمایه‌گذار مواجه است.ابراهیمی می افزاید: در شرایط التهابی این‌چنینی، که درواقع کمبودها را در بخش صنایع نمایان می‌کند، متأسفانه مسئولان ما عبرت نمی‌گیرند و روی بخش‌هایی که نیازمند سرمایه‌گذاری هستند، تمرکز نمی‌شود و بدون توجه به اسناد بالادستی و آمایش سرزمین و مطالعات کیفی، فقط جواز صادر می‌شود که این موضوع باعث می‌شود به برخی بخش‌ها تولیدی فشار مضاعفی وارد شود.
برای پیگیری موضوع تلاش کردیم با مسئول امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در این باره گفت وگو کنیم که بعد از هماهنگی با روابط عمومی این سازمان بنا شد، در این باره با مسئول مربوط در این سازمان هماهنگی شود و پاسخگو باشند که بعد از گذشت یک هفته پاسخی از جانب این سازمان به خبرنگار ما داده نشد.