محمد حسام مسلمی - هفت سال قبل یک نیکوکار مشهدی، تصمیم می گیرد منزل خود را برای احداث یک مرکز فرهنگی وقف کند، حالا اگرچه یک سال از درگذشت آن واقف نیک اندیش گذشته است، اما مرکز فرهنگی و کتابخانه عمومی «قلم» در خیابان آخوند خراسانی مشهد، به عنوان یک یادگاری بی نظیر از او به جا مانده است و خانواده آن واقف نیک اندیش هم به یاد پدر، راه او را ادامه داده اند. تیرماه سال گذشته کتابخانه عمومی«قلم» در مشهد افتتاح شد. مرکز فرهنگی کم نظیری که معماری متفاوت و زیبایش چشم هر رهگذری را به خود جلب می کند، اما این گنج فرهنگی شهر هنوز برای بسیاری ناشناخته است. هرچند که بی شک، تجربه حضور در این کتابخانه عمومی، هر انسان علاقه مند به فرهنگ را به حضور دوباره در آن ترغیب می کند.

مطالعه در کنار گل ها

به تالار استاد شهریار در طبقه اول که سالن مطالعه برادران است می روم، «امیر حمزه» که دانشجوی مدیریت صنعتی است درباره این کتابخانه می گوید: من به کتابخانه های بسیاری در مشهد برای مطالعه رفتم، وقتی اینجا آمدم امکانات اینجا من را غافلگیر کرد. سیستم گرمایشی، سرمایشی، نظم، روشنایی و... در حد عالی است، همچنین برنامه های فرهنگی که در این کتابخانه اجرا می شود افرادی را که از مطالعه فراری هستند به مطالعه تشویق می کند. تالار مطالعه خواهران به نام «پروین اعتصامی» در طبقه دوم ساختمان قرار دارد. «سارا احمدیان» که دانش آموز مقطع پیش دانشگاهی است، می گوید: هم مدرسه ما نزدیک کتابخانه قلم است و هم اینجا فضای خیلی خوب و آرامی دارد، به همین دلیل برای مطالعه به اینجا می آیم. از همه مهم تر این که هر روز از ساعت هشت صبح تا ده شب می توانیم اینجا باشیم و مطالعه کنیم. «سیده حمیده خراشادی زاده» هم معتقد است: این که راهرو ها و سالن های مطالعه کتابخانه را با گل های طبیعی تزئین کرده اند حس و حال خوبی برای مطالعه ایجاد و خستگی را رفع می کند.

اتاق های مطالعه انفرادی

به تالار مطالعه ویژه محققان و دانشجویان مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد در طبقه سوم که به نام «خواجه نصیرطوسی» نام گذاری شده، می روم. در این سالن اتاقی کوچک قرار دارد که نظر من را جلب می کند، اتاق مطالعه برای یک یا دو نفر. «سیاوش پرویزیان» که خود را برای آزمون وکالت دادگستری آماده می کند و در این اتاق در حال مطالعه است، می گوید: با امکانات بسیار خوبی که در این کتابخانه فراهم شده، اصلا احساس خستگی به من دست نمی دهد و با اشتیاق کتاب هایم را مطالعه می کنم.

نماز خانه، سالن های جابر ابن حیان و شیخ بهایی برای برگزاری مراسم، تالار همایش با ظرفیت 350 نفر و برگزاری همایش ها و نشست های علمی و آموزشی از دیگر امکانات و برنامه های این کتابخانه عمومی مشهد است. به گفته مسئولان کتابخانه قلم، در این مجموعه دانشجویان، استادان، نهاد ها، شرکت ها و... می توانند کلاس ها و کارگاه های خود را با کمترین هزینه برگزار کنند و این یکی دیگر از ویژگی های کتابخانه عمومی قلم است. راه اندازی مهد کودک و سالن بازی برای کودکان هم از دیگر برنامه های کتابخانه قلم است که پیش بینی می شود تا پایان سال آماده استفاده شود.

حمایت خانواده واقف برای اداره و توسعه مرکز فرهنگی

بعد از بازدید از قسمت های مختلف این مجموعه به سراغ «علی محمد برادران رفیعی» مدیر عامل این مرکز فرهنگی می رویم. او که در دوران خدمت، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی بوده است درباره فعالیت های این مجموعه می گوید: واقف این مجموعه « حاج علی اکبر شگفتی » یک سالی است که به رحمت خدا رفته است و بعد از درگذشت ایشان فرزندان او متولی این مجموعه هستند و از همه لحاظ حمایت می کنند. وی با بیان این که واقف اشاره کرده است که غرض از ایجاد این بنا اشاعه فرهنگ اسلامی، احداث کتابخانه و تقویت مسئله کتاب و کتاب داری باشد، می افزاید: هدف از ایجاد این مجموعه درآمد زایی نیست و صرفا با هدف اشاعه فعالیت های فرهنگی احداث شده است، به همین خاطر هم اکنون کمتر از مثلا 10 درصد مخارجی که داریم، کسب درآمد داریم، چون بنای کارمان درآمدزایی نبوده است. وی تصریح می کند: این مجموعه با متراژ 1400 مترمربع در پنج طبقه طراحی شده است، هم اکنون حق عضویت هر فرد در این کتابخانه عمومی 15 هزار تومان است، در حال حاضر هم بیش از 600 نفر عضو این مجموعه هستند. مدیر عامل مرکز فرهنگی «قلم»، الکترونیکی و دیجیتالی کردن را از دیگر اقدامات در این کتابخانه عنوان می کند و می افزاید: اینجا بیش از 15 هزار جلد کتاب وجود دارد ضمن این که همه کتاب ها از طریق الکترونیکی هم قابل دسترسی است، همچنین تفاهم نامه ای با کتابخانه آستان قدس رضوی امضا شده است که اگر کتابی مورد نیاز بود، بتوانیم از منابع آن ها استفاده کنیم.