نگاهی به ضعف و قوت یازدهمین نمایشگاه قرآن مشهد و فرصت یک‌ساله تا برپایی نمایشگاه دوازدهم
نمایشگاه قرآن مشهد در افق 2017
محمد حسام مسلمی
10 روز از پایان یازدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت می گذرد؛ نمایشگاهی که با همه قوت ها، همدلی ها، همراهی ها و البته ضعف ها، کم کاری ها و ناهمراهی ها به کار خود پایان داد و تقویم یک سال انتظار تا آغاز دوازدهمین دوره را باز کرد. دوره ای که همزمان با سال 2017 میلادی و معرفی مشهدمقدس به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی برگزار خواهد شد. از چند ماه قبل هم اعلام شده بود که یازدهمین دوره نمایشگاه قرآن مشهد مقدمه ای برای برگزاری باشکوه نمایشگاه قرآن و عترت مشهد2017 خواهد بود. حالا و با گذشت چند روز از پایان نمایشگاه یازدهم، پای صحبت برخی از فعالان و مسئولان قرآنی می نشینیم و نظر آن ها را درباره کیفیت و کمیت نمایشگاه امسال و ضرورت های مورد نیاز برای نمایشگاه قرآن مشهد2017 جویا می شویم.
با نمایشگاه قرآن ایده آل فاصله داریم
«حسینی» مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری در این باره می گوید: نمایشگاه امسال نسبت به سال های گذشته متمایز بود و برای نخستین بار کمیته محتوایی برای ارتقای کیفیت برنامه های نمایشگاه تشکیل شده بود. دومین وجه تمایز نمایشگاه تشکیل واحد ارزیابی اثربخشی برنامه های نمایشگاه بود، اگر چه برای نمایشگاه امسال تاثیر و اثربخشی ندارد ولی برای سال های آینده می تواند موثر باشد. حسینی با تاکید بر نکات مثبت این دوره از نمایشگاه می افزاید: در این دوره نگاه مدیریتی بهتری حاکم بود و انتظارات تا حد قابل قبول محقق شده بود اما ضعف هایی هم وجود داشت. مثلا بخش فراملی و بین الملل آن طور که انتظار می رفت، نبود. هنوز با آن نمایشگاه قرآن که شایسته خراسان و یک نمایشگاه بین المللی است، فاصله زیادی داریم.
محتوای خوب، امکانات ضعیف
«سروش عظیمی» مدیر موسسه فرهنگی و قرآنی «سروش جاودانه» که یکی از مجریان برگزاری نمایشگاه امسال بود هم می گوید: برای برپایی چنین نمایشگاهی، باید از چند روز غرفه ها در اختیار موسسات قرآنی قرار گیرد اما این کار در روز افتتاحیه انجام شد و اداره کل ارشاد در این زمینه تعامل ضعیفی داشت. حتی برخی از غرفه داران در آخرین روزها کارت خود را دریافت کردند، غرفه ها خیلی بی نظم چیده شده بود و حتی موکت هم نداشت. هماهنگی ها و امکانات نمایشگاه خیلی ضعیف بود و حق مطلب درباره قرآن و عترت ادا نشده بود؛ با این حال نمایشگاه امسال از لحاظ محتوایی نسبت به سال های گذشته خیلی بهتر عمل کرده بود.
بودجه ناکافی، نبود پشتیبانی
«محمد مهدی آقامحمدیان» مدیر عامل مجمع قاریان مشهد هم درباره نمایشگاه قرآن می گوید: متاسفانه بودجه کافی برای نمایشگاه امسال اختصاص نیافته بود. برای برگزاری نمایشگاه 750 میلیون تومان پیش بینی شده بود که تنها 250 میلیون تومان آن محقق شد و اگر دستگاه هایی همچون آستان قدس رضوی، حوزه علمیه، دانشگاه و جامعة المصطفی نبودند، واقعا شرمنده مردم می شدیم. آقامحمدیان عدم پشتیبانی را از جمله ضعف های دیگر نمایشگاه عنوان می کند.
با این سیستم اداری، نمایشگاه بهتر از این نمی شود
ملکوتی تبار رئیس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در استان هم با بیان این که سیستم اداری دارای اشکالاتی است، می گوید: این اشکالات سایه اش را روی کار می اندازد و نتیجه اش این نمایشگاه می شود. وی می افزاید: حجم کاری که بر دوش اداره کل ارشاد است، شاید بیش از توان و ظرفیت این مجموعه است و اثر خودش را در کار می گذارد. وی ادامه می دهد: پیشنهاد من این است که یا کار اداره کل ارشاد را سبک کنند و برگزاری نمایشگاه قرآن و عترت را به مرکز دیگری واگذار کنند یا این که نیروی متخصص لازم و بودجه کافی در اختیار ارشاد بگذارند. وی می افزاید: باید بودجه کافی در اختیار ارشاد قرار بگیرد و با این سیستم اداری بهتر از این نمی شود کار کرد. وی تصریح می کند: نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت سال آینده که با رویداد مشهد2017 هم همراه است باید با برند بین المللی و شعار بین المللی برگزار شود و برگزاری نمایشگاهی همچون نمایشگاه یازدهم برای سال 2017 شایسته نیست و باید کار اساسی انجام گیرد.
وی ادامه می دهد: شأن و حق مردم ما بالاتر از این است و دست اندرکاران به خاطر نداشتن بودجه، نیرو و تخصص نمی توانند کار کنند و من حق می دهم و امیدوارم با همدلی و همگرایی مسئولان، نمایشگاه دوازدهم به شایستگی برگزار شود.
خجالت‌آور بود
مدیر اجرایی موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با انتقاد از وضعیت نامناسب و بی‌برنامگی‌ها در برپایی یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن، برپایی چنین نمایشگاهی را در مشهد خجالت‌آور می داند. «محمد ظریف صدر» در گفت‌وگو با فارس با انتقاد از وضعیت نامناسب و بی‌برنامگی در برپایی یازدهمین نمایشگاه قرآن مشهد، می گوید: موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، تمام تلاش خود را برای ایجاد غرفه‌ای در سطح بین‌المللی در نمایشگاه انجام داد اما متأسفانه نمایشگاه در سطح بین‌المللی نبود. وی می افزاید: این دوره از نمایشگاه تنها از نظر فضا و سخت افزار در سطح بین‌المللی بود اما نبود مدیریت و بی برنامگی موجب پایین آمدن سطح کیفی نمایشگاه شد. برپایی چنین نمایشگاهی برای شهر مشهد به عنوان پایتخت معنوی جهان اسلام خجالت‌آور است.
نمایشگاهی که در 10 سال گذشته خروجی نداشته است
«سعید بیژنی» قاری برجسته مشهدی هم در این باره نکاتی را مطرح می کند: نمایشگاه قرآن و عترت مشهد باید به سمتی حرکت کند که جریان‌ساز باشد، یعنی عده‌ای را جذب کند و حتی تعدادی از افراد را از برخی مسائل دیگر، دفع کند. بیژنی در گفت و گو با ایکنا می افزاید: برپایی چنین نمایشگاه‌هایی برای تشویق مردم و ترویج فرهنگ قرآنی ضروری است اما در کنار این ضرورت، اهداف و راهبردهای برپایی این نمایشگاه هم مهم است. او با بیان این که هدف کار ترویجی فقط نباید صرف برپایی نمایشگاه در ماه رمضان باشد، ادامه می دهد: باید از ظرفیت استادان قرآنی، مسئولان و مردم مذهبی شهر مشهد خیلی بیشتر از این‌ها، استفاده کرد. باید ببینیم هدف مسئولان از برپایی این نمایشگاه فقط جمع کردن مردم و معرفی مؤسسات قرآنی است یا خیر؟ چراکه به نظر می رسد این نمایشگاه در ۱۰ سال گذشته خروجی نداشته و فقط هدف آن برپایی بوده و به فروشگاه محصولات دینی تبدیل شده است. این قاری مشهدی می‌افزاید: نمایشگاه قرآن در سال ۲۰۱۷ باید خیلی خاص و متفاوت باشد و از این‌رو لازم است با برگزاری جلساتی، نمایشگاه امسال، تحلیل و آسیب‌شناسی شود.
نیاز به دبیرخانه و بودجه دائمی
حجت الاسلام والمسلمین کاظمی نسب، معاون قرآن و عترت اداره کل ارشاد و دبیر نمایشگاه قرآن امسال هم با بیان این که یازدهمین نمایشگاه قرآن مشهد پیشرفت های قابل توجهی در زمینه های مختلف به ویژه در بحث محتوایی داشت، می گوید: نمایشگاه قرآن و عترت با این ظرفیتی که در مشهد وجود دارد، باید بودجه و دبیر خانه دائمی داشته باشد مثل جشنواره امام رضا(ع) که هم بودجه دائمی و هم دبیر خانه دائمی دارد و موفق عمل کرده است.کاظمی نسب تصریح می کند: نمایشگاه قرآن و عترت بر خلاف سایر نمایشگاه ها به صورت رایگان در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد، این درصورتی است که از تولیدات قرآنی حمایت نمی شود.
قول می دهند اما فراموش می کنند
وی ادامه می دهد: متاسفانه در برپایی نمایشگاه برخی از دستگاه ها قول هایی می دهند ولی وقتی نزدیک برپایی نمایشگاه می شود قول هایشان را فراموش می کنند. وی می افزاید: برخی هم اعتقاد دارند که معاونت قرآن و عترت ارشاد نمی تواند به نحو احسن نمایشگاه را برپا کند. ما آمادگی کامل داریم و هر ارگانی که بخواهد نمایشگاه را برپا کند از این موضوع استقبال می کنیم و همین موضوع را در شورای شهر مشهد هم مطرح کردیم.
رویکرد متفاوت نمایشگاه 2017
کاظمی نسب با بیان این که نمایشگاه قرآن و عترت دوازدهم با رویکردی متفاوت برگزار خواهد شد، می افزاید: نمایشگاه دوازدهم که همزمان با مشهد 2017 است باید با همگرایی تمام ارگان ها برگزار شود و برای مشکلاتی که در نمایشگاه امسال به وجود آمد، باید یک فکر اساسی شود. وی می گوید: استاندار دستور داده است بودجه نمایشگاه دوازدهم از بودجه 2017 تامین شود البته هنوز میزان اعتبار آن مشخص نشده است و ما این موضوع را با جدیت پیگیری می کنیم و بعد از ماه مبارک رمضان جلسه شورای سیاستگذاری برگزار خواهد شد.