هانیه غلامی / جانباز، در میدان ایثار و رشادت، عاشقانه زیسته است. بخشی از جسم و روح خود را فدا کرده است و رنج دوران را به جان خریده. همین است که نامش با نام علمدار کربلا پیوندی ناگسستنی دارد. در آستانه میلاد سقای آب و ادب به رسم قدردانی و سپاسمندی، مهمان یادگاران هشت سال دفاع مقدس در آسایشگاه جانبازان امام خمینی (ره) مشهد شدیم. گذر جانباز پارک ملت مشهد، سال هاست قدمگاه پاهایی است که ایستادن برایشان خاطره است؛ چرا که ایستادگی کردند و ما امروز به برکت فداکاری های شان ایستادهایم.
در گفت و گوی دوستانه با یادگاران دفاع مقدس در آسایشگاه جانبازان امام خمینی (ره) پارک ملت مشهد، با چند تن از جانبازان همکلام شدیم و درددلهای زیادی داشتند که گوش شنوایی برای آن ها وجود ندارد. می گفتند ما برای باورهای مان الان نیز سر می شکنیم اما گلایه داریم از شرایطی که وجود دارد. از طرح خودروهای خارجی برای جانبازان که نام و معنویت جانباز را خدشه دار کرده است در حالی که سودی برای قشر جانباز ندارد. تنها بهانه می شود برای خروج ارز از کشور. جانبازان به بنیاد شهید نقد جدی داشتند. از نبودن مرکز ایثار در استان گلایه کردند. از کمبود نیرو و امکانات در آسایشگاه گفتند و از سربازان جانبازی که امکان سفر برای شان فراهم نشده است. دوست داشتند مسئولان استانی و شهری برای شنیدن صحبت های شان در جمع شان حضور یابند و صدای شان را بشنوند. اما آن چه برجسته بود، چیز ویژهای برای خودشان نمی خواستند و دغدغه شان فرهنگ، لزوم تزریق امید و باور به قشر جوان، توجه به اشتغال و سازندگی کشور بود. می گفتند مدیران و مسئولان قدر مردم را بیشتر بدانند و اجازه ندهند مردم آن ها را در جزیره ای دور از خود تصور کنند.
همسران، جانبازان واقعی
موهایش کم پشت و سفید است، هر بار به صورتش نگاه کردم لبخند بر صورتش نشسته بود. سعی کردم 18 سالگی اش را تصور کنم درست همان زمان که به توصیه پدر و مادر رخت دامادی تنش کرد و بعد از آن سه ماه آموزشی خدمت سربازی را در 04 بیرجند گذراند و از آن جا عازم تهران شد و پس از آن مستقیم راهی دهلران.
ملک محمد باقرنیا از روزهای مجروحیت خود این چنین می گوید: «13روز از حضورم در دهلران نگذشته بود که با خمپاره 60 مجروح شدم. بعد از مداوا بلافاصله برگشتم. 6 ماهی به خاطر عملیات، مرخصیهایم لغو شده بود و پیوسته در منطقه بودم. یک شب اعلام شد برای متأهلین مرخصی در نظر گرفته شده است و اسم من هم در میان اسامی بود. آن شب بنا بود نگهبانی داشته باشم، قرار شد وسایلم را جمع کنم و بعد از نگهبانی راه بیفتم. پستم تمام شد، مسئول مان گفت آماده شو باید بروی. در حین این که اسلحه ام را مرتب می کردم تیری به کمرم خورد. متأسفانه خاکریز را برعکس افتادم و در دید دشمن قرار گرفتم و بقیه نمی توانستند به کمک من بیایند. در نهایت، آتشی سمت دشمن ریخته شد و فرصت را برای به عقب آوردن من فراهم کرد. هوشیاری ام کم شده بود ولی متوجه شدم که با بالگرد جابه جا شدیم. نمی دانم اندیمشک بود یا اهواز و از آن جا با یک هواپیمای C130 به مشهد و بیمارستان قائم(عج) منتقل شدیم. آن زمان من نمی دانستم قطع نخاع یعنی چه!»
از او می خواهیم برای مان از جانباز بگوید، لحظه ای درنگ می کند، گویا مسیری را در زمان سفر کرده و اکنون در کنار ما، دوباره روی همان ویلچری که سال ها همراهش است، می نشیند. ملک محمد می گوید: «هر مسلمانی برای اعتقاداتش تلاش می کند و هر اتفاقی که به خاطر آن اعتقاد برایش بیفتد، خللی در باورش ایجاد نمی شود. درست همان لحظه که تیر به کمرم خورد و افتادم مطمئن بودم به مسیری که در آن قرار داشتم، اگر چنین نبود همان جا می بریدم. برای ما مشخص بود چرا راهی جبهه شدهایم و با چه اعتقادی. حتی درک من از این مسیر بعد از مجروحیتم بیشتر شد.»
حاج ملک محمد باقرنیا به خودش اشاره می کند و ادامه می دهد: «فشار و سختی های زندگی ما بعد از جراحت با خانواده هاست. من را که مرتب نشسته بر ویلچر می بینند، زحمت همسرم است. هر چند هیچ کسی آن ها را نمی بیند. کارهای سنگینی که شبانه روز به خاطر ما متحمل می شوند. به حق باید بگویم جانباز اصلی، آن که از جانش گذشته همسران جانبازان هستند.
جانباز ها بخشی از انفجار نور هستند
عباس کلانتر، 17 ساله بود که برای دفاع از کشور و اندیشه اش در منطقه حضور یافت. یک سال در جبهه بود. به گفته خودش در سه عملیات والفجر 8 به عنوان تک تیرانداز، در والفجر 4 بیسیمچی گردان و در عملیات عاشورا، 2 سال به عنوان راننده آمبولانس بوده که در همین عملیات مجروح شده و اکنون حدود 40 سال است ویلچر پاهای خسته اش را می بوسد. او این چنین روایت می کند: «زمانی که مجروح شدم، 18 ساله بودم، دوستانی که به ملاقاتم می آمدند، نمی دانستند چطوری من را از وضعیتم آگاه کنند. اما مادرم متوجه شده بود. اوایل گفتند 6 ماهه خوب میشوی؛ من در شش ماه کلی تلاش میکردم از ورزش جا نمانم. 6 ماه شد 6 سال، 16 سال، 26 سال الان دیگر 38 سال است در خدمت ویلچر هستم.» در تمام مدتی که او عددها را میگفت من جوان 18 سالهای را تصور می کردم که آرزوهایش را دور و دورتر و دست نیافتنی تر دیده است. عباس امروز اینها را با خنده نقل می کند اما نمیدانم اگر نبود ایمان و اعتقاد به راهی که به آن باور داشته است چطور آن 6 ماه را به سرانجام میرساند. وقتی از خاطره با هم محلهای شهیدش حرف میزند، به قدری زنده از شهید اصغر محراب میگوید که گمان میکنی همین دیروز برایش اتفاق افتاده است.
چند سال پیش او را در همین آسایشگاه جانبازان دیده بودم. خیلی تغییر کرده است. دیگر هیچ موی سیاهی ندارد، حتی ابروهایش هم سفید شده است. سخنش را با تعریفی از جانباز از سر میگیرد: «جانباز قهرمان ملی است نه تنها در کشور ما، بلکه در همه جای دنیا افرادی که از وطن شان دفاع میکنند قهرمان ملی هستند. امروز هم در غزه شاهد چنین افرادی هستیم. آن زمان که ما رفتیم به کشورمان حمله شده بود، همه علیه ما بودند. آن زمان سلاح ما m1 بود، ماسک شیمیایی نداشتیم. الان می بینید که دیگر کشورها از ایران سلاح می خرند. این برای ما که در جبهه حضور داشته ایم و آن روزها را دیدهایم دستاورد بزرگی است.»
زبانش به درد دل باز میشود و میگوید: ما از آن نسلی هستیم که در حال انقراض است. به اطراف من نگاه کنید، جانبازهای زیادی در همین مکان بودند که شهید شدند. این روزها دهه فجر است، ما بخشی از این انفجار نور هستیم اما این روزها به چشم مسئولان دیده نمی شویم. بیش از این بیان نمی کند. به خوبی مردم ایران اشاره می کند و این که مسئولان باید بیشتر قدر مردم را بدانند و روی چشمهای شان بگذارند.
عباس، جوان سال های دفاع مقدس و مرد میان سال موی سپید امروز روان شناسی را تا مقطع دکترا ادامه داده است و یک کلینیک روان شناسی دارد اما جراحت و یادگارهای جنگ او را از مهمانان همیشگی آسایشگاه جانبازان کرده است: گله وجود دارد ولی ما پشیمان نیستیم از رفتن آن روزمان. از نشستن بر ویلچر. اما گاهی پریشانیم اما نه باز برای خودمان، برای جوانان و مردم کشورمان.
باورمندی جانبازان
سال 62 سه روز بعد از عقد همسرم، رهسپار کردستان شدم. باور میکنید؟ پدر و مادر من مثل هر کس دیگری آرزو داشتند ثمرۀ فرزندشان را ببینند اما اجازه دادند پسرشان سه روز بعد از عقد تازه عروسش به جبهه برود. به خاطر کشور و نظام اسلامی که به آن باور داشتند. بعضی وقتها دو- سه ماه از فرزندان شان بیخبر بودند. هدف برای ما مقدس بود.
قدیر نعمتی، حدود 11 ماه درجبهه بوده است و وقتی تنها 20 سال داشته است، در ارتفاعات سردشت و عملیات والفجر 4 به عنوان تخریبچی حضور داشته و مجروح شده است. البته به گفته خودش قبل از جراحتی که منجر به جانبازی اش شده است، در همان زمان که تخریبچی بوده، پایش روی مین رفته است. این را نقل می کند و ادامه می دهد: آن زمان قسمتم نبود بروم باید میماندم. 4-5 تا رفیق بودیم از بچههای تخریب، همه شهید شدند به گمانم نخاله من بودم که جا ماندم.
خاطرهای از یکی از دوستان شهیدش نقل میکند، شهیدی شوخ طبع و در عین حال مسئولیت پذیر، شهیدی که خودش خبر از شهادتش داده است و اضافه میکند: ببینید معنویت آن رزمنده چقدر بالا بوده است. همین بود که امام (ره) میگفت جنگ دانشگاه است.
از پیوند واژه جانباز و نام حضرت عباس که می خواهد بگوید بغض در گلویش می دود و با سختی ادامه می دهد: همه آن هایی که آن روز در جبهه حضور داشتند و جانباز شدند، عقایدی داشتند و به خاطر دفاع از عقایدشان راهی جبهه و جنگ شدند. اسلام و ولایت فقیه برای ما بسیار مهم بوده و هست. من هم که رفتم، خودم تصمیم گرفتم و باور داشتم این راه، راه درستی است. با علم به این که این مسیر جانباز شدن، اسارت و شهادت دارد. الان که ما بازماندگان آن دوران هستیم گاهی به دلیل شرایط کم می آوریم ولی باز هم خدا دست مان را میگیرد. نزدیک 40 سال است که شرایط من این است، صرفا نشستن روی ویلچر نیست، به این واسطه روی بدنم زخم است. سختیهای زیادی دارد ولی باز هم برای من شیرین است. اگر باز هم لازم باشد حاضرم برای دفاع از کشور و اعتقادم بروم.