گفت و گو با کارگردان پویانمایی «راز سیاوش» که این روزها بر پرده سینماست
تعداد بازدید : 51
کشف راز بازوبند افسانه ای
نویسنده : سارا صالحی
سینماهای کشور از روزهای آغازین آذرماه امسال شاهد اکران یک اثر پویانمایی جدید با عنوان «راز سیاوش» بودند. روایتی از قهرمانان اساطیری ایرانی که یک تیم جوان و خلاق در مشهد آن را تولید کرده و به مرحله اکران رسانده است.«محمد ربانی»، کارگردان این اثر که به همراه جمعی از دوستانش در دفتر کوچکشان، بدون حمایتهای کلان، این پویانمایی را تولید کردهاند، میگوید که دوست داشته کودکان و نوجوانان ایرانی، این بار جای دست پخت خارجیها، یک اثر ملی و میهنی را به تماشا بنشینند.
اکران «راز سیاوش» بهانهای شد برای گفت و گو با این هنرمند جوان:
تجربه ای جدید برای یک گروه باانگیزه
این انیماتور مشهدی در رشته فیزیک تحصیل کرده اما بعد از دانش آموختگی به دلیل علاقه و آشنایی که با صنعت پویانمایی داشته، وارد این عرصه میشود. خودش تعریف میکند: آن روزها هنوز حوزه پویانمایی در مشهد جوان بود. من و 10نفر از دوستانم گروهی را ایجاد کردیم که اگرچه هنوز مهارتهای کافی را نداشت اما برای فراگیری و تجربهگرایی پُرانگیزه بود.
محصول تلاش این جمع جوان و پُرشور، ساخت آثار متعددی بوده است؛ ربانی در این باره می گوید: قبل از جدی شدن کارمان در حوزه تولید فیلم بلند، بیشتر پویانمایی هایی که میساختیم جنبه تبلیغاتی و آموزشی داشتند. «خانه ما» با سوژه ای اجتماعی، سینمایی «راز یک خواب» به کارگردانی مرضیه خطیب، «شیردل» با موضوع مذهبی به کارگردانی یزدان پرست و پویانمایی «بلاد قدیم» به سفارش یک شرکت عربی و... بعضی از آثار ما بودند.
دغدغه ای که به فرصت تبدیل شد
حرف را میکشانیم به روند تولید پویانمایی «راز سیاوش» که مراحل آن حدود دوسال زمان برده است. این کارگردان جوان توضیح میدهد: ایده اولیه از سوی «ناصر رویینتن» نویسنده این کار ارائه شد. او که هزینه زیادی بابت تهیه لوازم تحریر و پوشاک مدرسه فرزندش با تصاویر «بن تن» خرج می کرد، تصمیم گرفت در خصوص سابقه این قهرمان خیالی تحقیق کند. او پی برد که ایده پویانمایی «بن تن» و 10 هیولای آمریکایی آن از داستانی ایرانی نشات گرفته است. بر اساس این داستان، بازوبندی پهلوانی در ایران بود که هر کس به آن دست می یافت، می توانست به 10 پهلوان تبدیل شود. او این ماجرا را با من در میان گذاشت و تصمیم گرفتیم اثری تولید کنیم تا از زاویهای دیگر قهرمانان اساطیری ایرانی را روایت کند.وی در خصوص بعضی جزئیات این اثر نیز چنین میگوید: بازوبندی که ما برای شخصیت اصلی فیلم یعنی «سیاوش» طراحی کردیم، از روی بازوبندی منسوب به همین ماجرا الهام گرفته شده است که در موزه ای در فرانسه نگهداری میشود.وی ادامه می دهد: این شخصیت و قصه او در این اثر تمام نخواهد شد و تصمیم داریم ماجراهای او را در قالب داستان های جدید، ادامه دهیم.ربانی یادآور میشود: سرمایه گذاری و تهیه کنندگی فیلم را ناصر رویین تن تقبل کرد و مخاطرات مالی ورود به این بازار دشوار را به جان خرید. پویانمایی صنعتی در ایران به بلوغ رسیده و در حال بالندگی است ولی همچنان به حمایت های بیشتری برای رشد نیاز دارد. بعضی از سازمانها و نهادها در استان نیز به این حوزه ورود کردهاند اما دریافت کمک از آنها به معنای سفارشی شدن کار است.
انیماتورهای جوان، سرباز فرهنگی محسوب می شوند
ربانی نیم نگاهی به اقتصاد و بازارهای جهانی پویانمایی دارد و دراین باره بیان می کند: بسیاری از کشورها به پویانمایی به عنوان صنعتی پولساز و آینده دار مینگرند؛ ژاپن هم اکنون 50 درصد انیمه جهان را با سبک و سیاق خاص خود تولید می کند. از طرفی، شرکت های بزرگ به بهانه تولید اثری برای کودکان، همه اعضای خانواده را به سالن سینما میکشانند. اگر پویانمایی در مسیری درست حرکت کند، توان تامین هزینههای تولید خود را دارد و یک ظرفیت پایدار اقتصادی به شمار میآید.او در ادامه به جریانات فرهنگی پشت پرده این عرصه نیز اشاره می کند و میگوید: محتوایی که در قالب آثار این بخش به کودکان ارائه و القا میشود، تاثیر ماندگار فرهنگی دارد. انیماتورهای جوان ما در این عرصه سرباز فرهنگی محسوب می شوند و تلاش دارند در این جبهه نابرابر، روایتی وطنی از مفاهیم فرهنگی ارائه کنند. از این منظر باید حمایتهای بیشتری از این افراد صورت گیرد. متاسفانه اکنون شاهد موجی از مهاجرت فعالان این عرصه به خارج از کشور هستیم و دلیل آن محدودیت ظرفیتها در داخل کشور است.او تاکید میکند:کسی که به این عرصه ورود میکند، بسته به سفارش کار توان ادامه و بقا در این بازار را دارد و فراز و فرود در این عرصه باعث می شود اغلب نتوانیم برنامه بلندمدت اقتصادی تعریف کنیم.
نقدی بر دانش آموختگان کممهارت پویانمایی
این کارگردان جوان به نکته جالب دیگری هم اشاره میکند و آن بسترسازی فکری و فرهنگی در خصوص این گونه آثار در کشورهای مختلف دنیاست: « مهم ترین نقاط تمایز پویانمایی در کشور ما و غول های این صنعت همچون شرکت های دی سی و مارول در آن است که سال ها از طریق کتاب های مصورو کمیک سازی، قصه های خود را برای کودکان روایت و این بستر را از ظرفیتهای آغازین آن دنبال میکنند.»وی می افزاید: ما تنها به دنبال یک کار زودبازده و بازگشت سرمایه هستیم، ولی آن ها سال ها برای یک ایده وقت و هزینه صرف می کنند و برای ادامه بازارشان در دیگر کشورها و دیگر صنایع به صورت موازی برنامه دارند.به باور ربانی، مشکل دیگر صنعت پویانمایی در ایران متوجه دانش آموختگان دانشگاهی این رشته است: «در دانشگاه به این افراد مهارت های عملی و فنی کار آموزش داده نمیشود و بعد از دانش آموختگی باید خود دنبال مهارت آموزی باشند. خلاصه وجود نیروهای ماهر یک دغدغه مهم دیگر در این حوزه است.» با این که «راز سیاوش» نخستین تجربه کارگردانی پویانمایی این هنرمند جوان است، اما به بازگشت سرمایه و در ادامه ساخت آثار قوی تر در آینده امیدوار است.ربانی ساخت یک اثر پویانمایی دیگر را نیز در دستور کار دارد که برگرفته از داستان های شاهنامه خواهد بود و به صورت سه بعدی تولید می شود. به گفته وی، این اثر فعلا در مرحله تحقیق و بررسی قرار دارد.