یادداشت
تعداد بازدید : 47
تعادل بخشی منابع آبی تشنه باور مسئولان
نویسنده : مهدی عرفانیان
شاید اگر روزی شیر آب منزلمان را باز کنیم و آبی نباشد، باور کنیم که بحران کمبود آب جدی است، اما آن زمان قطعا دیر خواهد بود. باورم این است که متأسفانه با وجود تمامی گزارش ها و اعلام نظرها در خصوص برداشت های بی رویه از منابع آبی زیرزمینی و کاهش قابل توجه نزولات آسمانی و ذخیره سدهای خراسان رضوی، هنوز عزم جدی برای تعادل بخشی منابع آبی استان و جلوگیری از برداشت بی رویه منابع آبی زیرزمینی در دشت های خراسان رضوی بین مسئولان کشوری و استانی و مردم به وجود نیامده است. بااین اوصاف وتازمانی که مسئولان کشوری واستانی به باور مشترکی درباره الزامی بودن اقدام درراستای بهینه سازی مصرف آب در حوزه های مختلف نرسیده اند و از حداقل های ممکن که همان اعتبارات استانی است نیز دریغ می ورزند نمی توان انتظار داشت که درسطوح پایین تر اتفاقات خاص وشگرفی بیفتد.یکی ازمصادیقی که می توان برصحت این ادعا آورد، تخصیص نیافتن حتی یک ریال از اعتبار 21میلیاردتومانی تعادل بخشی منابع آبی زیرزمینی استان تا این لحظه که 10ماه از آغاز سال 95 می گذرد، است. مورددیگر بی توجهی به بحران کم آبی و اجرا نشدن بندهای مصوبات پانزدهمین جلسه شورای عالی آب است که در تاریخ 25شهریور 1393 در دفتر معاون اول رئیس جمهور برگزار شد، بند 3 مصوبات این جلسه تصریح می کند که وزارت نیرو موظف است به منظور احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی تا پایان مهرماه سال جاری(93)، حداکثر 74درصد منابع آب زیرزمینی تجدیدپذیر و آب برگشتی را به تفکیک مصارف شرب، صنعت، کشاورزی و فضای سبز، در هر یک از 609محدوده مطالعاتی تعیین و به دستگاه های اجرایی ذی ربط اعلام کند تا علاوه بر جلوگیری از برداشت ذخایر استاتیک، ظرف مدت 20سال سطح آب زیرزمینی به سطح ایستایی اولیه برسد. یکی دیگر از مواردی که در مصوبات شورای عالی آب وجود دارد و متأسفانه اجرایی نشده است، بخشی است که وزارت نیرو راموظف می کند ظرف شش ماه براساس سهمیه آب کشاورزی دشت های مختلف کشور، کلیه پروانه های کشاورزی مجاز را توسط کمیسیون های صدور پروانه تعدیل و به وزارت جهادکشاورزی اعلام کند، در حالی که به طور نمونه در استان خراسان رضوی هنوز سهم دشت های مختلف استان از آب های زیرزمینی مشخص نشده است و چون سهم دشت ها مشخص نیست، درباره سهم کشاورزی، آب شرب و صنعت نیز نمی توان تصمیم گیری و سهم بندی کرد. در بند دیگری از مصوبات شورای عالی آب، استانداران موظف شده اند که به منظور پشتیبانی و حمایت از اجرای قانون تعیین تکلیف چاه های فاقد پروانه، نسبت به تشکیل جلسات منظم ماهیانه شورای حفاظت منابع آبی استان، برای پیگیری و رفع مشکلات اقدام و عملکرد را به صورت ماهیانه به دبیرخانه شورای عالی آب گزارش نمایند، در این مورد نیز یا جلسات به صورت منظم برگزار نمی شود یا حداقل اطلاع رسانی درباره آن صورت نمی گیرد. حال باید دید با این نوع بی توجهی که در سطح مدیران و مسئولان ما رقم می خورد و در شرایطی که پیش بینی های مراکز تحقیقاتی و علمی معتبر دنیا حکایت از این دارد که ایران از هشت سال پیش وارد دوره 30ساله خشکسالی شده و ضریب برداشت ما از منابع آبی زیرزمینی استان 1.4 است در حالی که استاندارد آن 0.4 و تکلیف براساس مصوبات شورای عالی آب 0.75 است؛ ما ظرف چند سال آینده به کجا خواهیم رسید؟ وچقدر ازمنابع آبی زیرزمینی ماباقی خواهد ماند؟ برآوردها نشان می دهد که با نرخ رشد فعلی مصرف وبرداشت آب تا حدود 10 سال دیگر ضریب برداشت ازمنابع آب های زیر زمینی استان به 2 خواهد رسید که 5برابر ضریب استاندارد و فاجعه ای در بحران کم آبی وخشکسالی فعلی است .