یادداشت
تعداد بازدید : 52
آگاهسازی، تنها واکسن ایدز است
نویسنده : علی حسین پور کارشناس مسئول کنترل و پیشگیری از ویروس اچآیوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
بهترین نوع مواجهه جوامع با بیماری نظیر اچآیوی، فرهنگسازی و اطلاعرسانی است. جوامع هر قدر آگاهانهتر با این بیماری و مبتلایان به آن برخورد کنند، آسیبها کمتر خواهد بود و بهتر و موثرتر میتوان در مسیر پیشگیری از انتقال آن گام برداشت.
حقیقت آن است، تابوهایی امروز حول این بیماری شکل گرفته که باعث شده است جمعیت پنهان مبتلا به آن برای دریافت کمکهای درمانی و مواجهه منطقی با بیماری خود پا پیش نگذارند.
هم اکنون مهم ترین عامل ابتلا به این بیماری در ایران اعتیاد است، به رغم آنکه در دنیا ارتباط جنسی، بیشترین عامل ابتلا محسوب می شود. این وضعیت بیشتر از پرهیزی که در کشورمان نسبت به بعضی رفتارهای پُرآسیب وجود دارد، نشات میگیرد اما به هر روی باید این هشدار را داد که رفتار پرخطر جنسی در ایران نیز رو به فزونی گذاشته واگرچه هنوز قاطبه آماری را از آن خود نکرده اما نگرانیهایی ایجاد کرده که قطعا نیازمند فرهنگسازی جدی در این بخش است.
بنا بر نتایج بررسی ها، 68 درصد مبتلایان به این بیماری در کشور از طریق تزریق سرنگ خونی به این بیماری مبتلا شدهاند و انتقال از راه جنسی کمتر از 20 درصد را شامل میشود.
اما در این میان نکته مهم، ایجاد بستری است که در آن افراد مبتلا به این بیماری، به دور از هراس قضاوتها، بتوانند برای درمان خود پاپیش بگذارند. براساس آمارهای تخمینی، برآورد می شود که حدود 4 هزار نفر در استان ما به این بیماری مبتلا باشند در حالی که شمار مبتلایانی که شناسایی شدهاند حدود 730 نفر است که میانگین سنی آنها بین 25 تا 35 سال است.
همین رویکردهای اشتباه به این بیماری و هراس مبتلایان از پیشقدم شدن برای درمان، شکاف بین آمار تخمینی و شناساییشدهها را افزایش میدهد. این همه در حالی است که اگر فرد مبتلا به بیماری برای درمان اقدام نکند، پس از رسیدن به مرحله ایدز، ظرف 2 تا 3 سال فوت میکند. در مقابل اگر به فرد مبتلا اطلاعات لازم مبنی بر راه های انتقال بیماریاش ارائه شود، می توان درمان را آغاز کرد و این فرد می تواند عمری طبیعی داشته باشد.
به واقع باید مراقب باشیم که نوع مواجهه ما با بعضی مقولات چگونه است چرا که گاهی قضاوتهای ما مسیر حیات افراد را دستخوش تغییر می کند. افرادی که از این بیماری تحت عنوان طاعون قرن یاد میکنند و بر هراس جامعه میافزایند، مسیر کنترل و پیشگیری این بیماری را با دشواری مواجه میسازند.
باور داریم که بررسی تجارب افراد مبتلا به اچآیوی در خصوص انگ و تبعیض، میتواند از یک سو به ارتقای رفتارهای پیشگیریکننده از انتقال بیماری در این گروه کمک کند و از سوی دیگر با برنامهریزی در جهت حقوق اجتماعی مبتلایان، میتوان ضمن کاهش انگ و تبعیض در جامعه، باعث افزایش دسترسی به خدمات و ارتقای کیفیت زندگی بیماران شد.
یکی از تلاشهای جدی، تبیین این بحث برای جامعه است که هیچ منعی برای اشتغال مبتلایان به اچ آی وی در هیچ رسته شغلی وجود ندارد و صرفا در فعالیت هایی همچون پرستاری اتاق عمل که با خون در ارتباط هستند، توصیه می شود که نکات بهداشتی لازم را رعایت و در صورت تمایل در محیطی کار کنند که کمتر با خون در تماس باشند. پذیرش این افراد در جامعه یک ضرورت به شمار میآید که با تصویب قوانین میسر نمیشود و صرفا این فرهنگسازی است که پاسخگوی نیازها خواهد بود.
ایران در زمره کشورهایی است که در مواجهه با این بیماری موفق عمل کرده است، البته تابو بودن آموزشها در خصوص بیماریهای جنسی کار را دشوار نموده است، به هر رو نسل جوان نیازمند آگاهیهای بازدارندهای است که اگر به او ارائه نشود، در معرض آسیبهای جدی قرار میگیرد.
اما باید اذعان کرد که از منظر قانون گذاری و سیاستگذاری نیز اقدامات شایستهای از سوی قوای مختلف انجام شده است و از این منظر، نگاهی حمایتی و رویکردی آگاهی بخش وجود دارد. لااقل این مهم را میتوان در ارتقای کیفیت برنامهسازی و تولید محتوا در رسانهها مشاهده کرد.
باز هم باید تاکید کرد که کنترل بار بیماری اچآیوی در گروههای آسیب پذیر به دو محور اصلی بستگی دارد؛ نخست آگاهسازی جامعه که باید به قدری تأثیرگذار باشد که دانش سلامت جامعه را در گروههای سنی و گروههای هدف ارتقا دهد و نکته دیگر اطلاعرسانی عمومی در جامعه است. به این معنا که برقراری روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج رسمی با فردی که پیشینهای از رفتارهای پر خطر جنسی را آشکار نمیکند، به راحتی میتواند فرد را در معرض اچآیوی قرار دهد. یعنی در درجه اول باید گروه هدف را با اطلاعرسانی واکسینه کنیم تا با ترویج رفتار سالم، بار رفتار پر خطر کم شود.
از بابت زیرساختها نیز تاکنون امکانات زیادی در استان و شهر مشهد برای مبتلایان به این بیماری یا گروههای در معرض خطر فراهم شده و گامهای شایستهای در جهت ارتقای این موضوع به ویژه در مناطق حاشیهای شهر برداشته شده است.
امیدواریم با فرهنگسازی صحیح و اطلاعرسانی گسترده، زمینه ای برای ارتقای آگاهی جامعه از اچآیوی ، برخورد مناسب و همدردی با مبتلایان آن و پیشگیری از رشد این بیماری در جامعه فراهم آید.