نگاهی به دستاوردهای محققان و پژوهشگران استان در نمایشگاه هفته پژوهش
تعداد بازدید : 55
پهپاد، ژل ضد آتش، روبات انسان نما و دیگران...
نویسنده : محمد حسام مسلمی
نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری استان در حالی در نمایشگاه بین المللی مشهد آغاز شده است که در آن حدود 90 دانشگاه و مراکز پژوهشی در 54 غرفه ظرفیت و توانمندی های خود را به نمایش گذاشته اند. با گشت و گذاری در این نمایشگاه می توان با توانمندی پژوهشگران استان به ویژه جامعه دانشگاهی آشنا شد. نمایشگاهی که در نوع خودش بی نظیر است و پس از چند سالی دایر نشدن نمایشگاه متمرکز هفته پژوهش، فرصت خوبی را برای عرضه دانش و فناوری ایجاد کرده است. هواپیمای کوچک، پاراگلایدر، روبات انسان نما، نانوژل ضد آتش، آبیاری فضای سبز با آب شور، استخراج ترکیبات مختلف زیستی با خاصیت ضد سرطانی از خلیج فارس و تشک بیولوژیکی ضد زخم بستر، نمونه هایی از این توانمندی محققان استان است که در این نمایشگاه عرضه شده است. در میان این محققان و در کنار افرادی که سال های سال راه تحقیق و پژوهش را در پیش گرفته اند، جوانانی به چشم می خورند که اختراعات متعددی به ثبت رسانده اند و همه این ها نشان دهنده ظرفیت بالای محققان استان است. همچنین در کنار این نمایشگاه سالنی برای برپایی مسابقات روباتیک و ریاضی در سطح دانشجویی و دانش آموزی و مسابقات ورزشی برای استعدادیابی اختصاص یافته که دانشگاههای خیام، فردوسی، پیام نور و جهاد دانشگاهی متولی برگزاری این مسابقات هستند و شور و حال خاصی به فضای نمایشگاه بخشیده اند. برپایی نمایشگاه تخصصی کتب دانشگاهی در کنار نمایشگاه آثار پژوهشی نیز مزیت دیگری است که غرفه فردوسی نمایشگاه بین المللی مشهد را به فضایی پر نشاط برای علاقه مندان به علم و دانش تبدیل کرده است. فرصتی فراهم می شود تا با تنی چند از پژوهشگران و سرپرستان غرفه ها گفتگویی داشته باشیم.
روبات انسان نما
«حمید حیدری» که یکی از اعضای تیم طراحی روبات انسان نما از دانشگاه خیام مشهد است، درباره ویژگی ها و کاربردهای این روبات توضیحاتی ارائه می کند و می گوید: در این پروژه سعی شده است با الگو برداری از ساختار دست انسان، سیستمی جهت شبیه سازی این عضو مهم بدن ارائه شود. این عضو مصنوعی پس از طراحی قطعات آن، به طور کامل با استفاده از فناوری چاپ سه بعدی ساخته شده است. حرکت اجزای آن نیز توسط سیم هایی که انگشتان را به موتورهای محرک متصل کرده اند، امکان پذیر شده است.
اگر مسئولان حمایت کنند...
وی به مزیت های این طرح اشاره می کند و می افزاید: این دست مشابه عملکردی که تاندون ها در دست دارند کنترل می شود. مزیت این سیستم امکان ساخت سریع آن است که باعث تسریع فرآیند ساخت اعضای مصنوعی و کاهش هزینه آن شده است. علاوه بر این از این سیستم می توان به منظور آزمایش روش های کنترل روبات های انسان نما استفاده کرد. همچنین این روبات قابلیت آن را دارد که برای کمک به افراد معلول مورد استفاده قرار بگیرد. این دانشجوی جوان و محقق، همراه با سه نفر از اساتید و دانشجویان دانشگاه خیام دو سال برای طراحی این روبات مصنوعی زمان گذاشته اند و حالا خواستار حمایت مسئولان از پژوهش های دانشجویی هستند. او می گوید: اگر حمایت بیشتری صورت بگیرد می توانیم در آینده نزدیک تمام اعضای بدن انسان را طراحی کنیم.
تشک بیولوژیکی ضد زخم بستر
«پیشزمینه ساخت این تشک در ابتدا توسط پدرم به من داده شد که با علاقهای که به این کار داشتم، تولید آن در مدت دو سال به اتمام رسید و هزینههای تولید این تشک کاملا شخصی بوده است». نیکفرجام که سازنده این تشک ضد زخم بستر است با تاکید بر اینکه این تشک حائز تمام استانداردهای مورد نظر مراجع ذیصلاح است، می افزاید: تمام آزمایش های بالینی کشت میکروبی روی این تشک انجام شده و در حال حاضر تشک ضد باکتری تولید شده موفق به کسب تاییدیه از اداره تجهیزات پزشکی کل کشور هم شده است. این جوان مخترع مشهدی ادامه می دهد: مورد اصلی استفاده از این تشک برای افراد سالمند، معلول و کسانی که به هر دلیلی در بستر هستند، بوده و حتی میتوان از آن در صندلی خودروها و ویلچرها نیز استفاده کرد. او که مدال طلای مسابقات بینالمللی اختراعات ژنو، رومانی و کرواسی را هم دارد، با بیان اینکه این تشک برای اولین بار در جهان تولید شده است، تاکید می کند: سایر تشکهایی که برای این منظور ساخته شدهاند، تنها تشکهای مواج هستند که فقط در تسریع و تسهیل خونرسانی به بیماران کمک میکنند اما به هیچ عنوان ضد باکتری نیستند. نیکفرجام با بیان اینکه این تشک کاملا با استفاده از مواد گیاهی ساخته شده است تصریح می کند: در تولید این تشک از مواد شیمیایی مضر استفاده نشده و این محصول بر پایه استفاده از مواد گیاهی تولید شده است. علاوه بر این، تشک ضد باکتری تولید شده از خاصیت مموری فوم نیز برخوردار بوده که نشان دهنده خاصیت ارتجاعی بالای آن است. همچنین این تشک به شکلی کاملا طبی تولید شده است که متناسب با فرم و انحنای بدن است. نیکفرجام که در کارنامه خودش بیش از 200 اختراع دارد می گوید: یکی دیگر از خواص این تشک خاصیت ضد آب و ضد آتش آن است.
نانوژل ضد آتش با قابلیت تحمل دمای 2 هزار درجه
این محقق مشهدی همچنین برای اولین بار در دنیا نانو ژل ضد آتش را هم ساخته است و درباره ویژگی های آن می گوید: این اختراع در حوزه نانو انجام شده و کاربردهای فراوانی از جمله کاربرد در رنگ و پلیمر، عایق های ساختمانی، آتش نشانی، نساجی و دارویی دارد. این ژل دمایی در حدود 2 هزار درجه را تحمل می کند و بدون هیچ گونه انتقال حرارت و ایجاد سوختگی از بافت بدن یا اجسام، در برابر آتش سوزی و انتقال حرارت محافظت می کند. این نانو ژل از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است و قیمت تمام شده حجم انبوه آن به ازای هر لیتر فقط 10 هزار تومان می باشد.
سازمان راهبردی حمایت از مخترعان می خواهیم
نیک فرجام به دغدغه های مخترعان هم اشاره می کند و می افزاید: معضلاتی که در حوزه اختراعات مخترعان با آن روبرو هستند طولانی بودن سیکل اداری اخذ مجوزهاست. به نظر من اگر یک سازمان راهبردی در این حوزه ایجاد شود که تمامی اخذ مجوزهای اختراعات را برای مخترعان در حوزه های مختلف به عهده بگیرد، در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی کمک شایانی در حوزه اختراعات و نوآوری ها در کشور خواهد بود.
گونه های گیاهی و جانوری خلیج فارس برای درمان بیماران
دکتر «مژگان سلطانی» هم یکی دیگر از محققان مشهدی است که توانسته در مرکز تحقیقات بیولوژیکی کاربردی دانشگاه آزاد مشهد از گونه های گیاهی، جانوری و موجودات دریایی، فرآورده های طبیعی و دارو برای بیماران به ویژه برای بیماران سرطانی درست کند. سلطانی به اثرات این فرآورده ها اشاره می کند و می افزاید: نمونه های موجود در خلیج فارس استخراج شده و اثرات ضد سرطانی آن بر روی سلول های مختلف از جمله سلول های سرطانی مورد بررسی و تایید قرار گرفته است. تحقیقات نشان می دهد که هر یک از این موجودات دارای ترکیبات و ویژگی های منحصر به فردی است که در درمان بیماری ها کاربرد دارد.
مشکلات دریافت مجوز تحقیقات و بودجه پژوهشی
وی دریافت مجوز تحقیقات بالینی را از چالش های فراروی تحقیقات بیان و تصریح می کند: آزمایش بالینی و گرفتن مجوزهای تحقیق و پژوهش روی نمونه ها کار سختی است و دریافت مجوز انجام هر یک از تحقیقات بیش از یک سال زمان برده است. همچنین کمبود بودجه های تحقیقاتی هم از مشکلات ماست. در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی ایده های فراوانی وجود دارد که شاید در دنیا بی نظیر باشد اما به خاطر کمبود بودجه نمی توان خیلی از کارها را انجام داد.
آبیاری فضای سبز با آب شور
طرح جامع مطالعاتی تحقیقاتی و ترویجی فضای سبز کم آب طلب و بیابان زدایی جزیره قشم با آب شور دریا و حتی آبی با شوری دو برابری آب دریا، دیگر طرحی است که دکتر «ریحانه عظیمی» توانسته به نتایج خوبی در این زمینه برسد. وی درباره ویژگی های این طرح می گوید: در این طرح ابتدا بذرها، ریزوم و استولون های مقاوم به شوری در سطح وسیعی در حدود 7 هزار گلدان در گلخانه کشت و تکثیر شدند، پس از مراقبت و نگهداری اولیه وجین، هرس، آبیاری، مبارزه با آفات، کوددهی و ... این نمونه های گیاهی به زمین اصلی خارج از گلخانه منتقل شد و 18 گونه گیاهی در زمینی به مساحت حدود 1000 مترمربع در جزیره قشم کشت شدند. پس از استقرار کامل گیاهان در زمین، آبیاری گیاهان در سه سطح شوری آب دریا (50 درصد شوری آب دریا، 100 درصد شوری آب دریا و دو برابر شوری آب دریا) شروع شد. از 18 گونه مقاوم به شوری کشت شده در زمین 8 گونه در مقاومت به شوری آب دریا و دوبرابری شوری آب دریا نتایج رضایت بخش و مثبتی داشتند که این موفقیت در استقرار گونه های بومی می تواند گامی مهم در احیای پوشش گیاهی قشم و سایر مناطق عاری از پوشش و در معرض بیابانی شدن باشد.
ساخت پهپاد دانشجویی سحاب
گروهی از دانشجویان مهندسی هوا و فضای دانشگاه پیام نور مشهد هم موفق شده اند هواپیمای بدون سرنشین، پهپاد و گلایدر در مقیاس کوچک را طراحی کنند. «مصطفوی» که یکی از اعضای تیم طراحی هواپیمای بدون سرنشین است، می گوید: در اوایل کار پرنده هایی که با نیروی دست کار می کنند را ساختیم و این زمینه ای فراهم کرد که پهپاد سحاب طراحی و ساخته شود. وی با بیان اینکه این هواپیمای کوچک قابلیت پرواز در مدت زمان طولانی دارد، می افزاید: طراحی منحصر به فرد بال این هواپیما قابلیت طولانی شدن زمان پرواز را به این هواپیما داده است. ساخت این هواپیما دو سال زمان برد و حدود 20 میلیون تومان هزینه در بر داشت که هزینه های آن را خود دانشجویان و قسمتی را دانشگاه تامین کرده است. شایان ذکر است نمایشگاه پژوهش و فناوری خراسان رضوی که از 14 آذر ماه شروع شده تا 17 این ماه از ساعت 10 تا 7 بعد از ظهر پذیرای علاقمندان و پژوهشگران است.