بازی با جان مردم!

 چندی قبل یک منبع آگاه در مراجعه حضوری به روزنامه خراسان مدعی شد که برخی از لوله های گازی که در پروژه های سطح شهر استفاده می شود استاندارد لازم را ندارد. این شخص ادعا می کرد: « بسیاری از ساختمان هایی که از لوله های گازی استفاده می کنند غیر استاندارد است. شما به هر لوله فروشی که مراجعه کنید نشان استاندارد روی لوله نصب شده، اما وقتی وزن می کنیم مطابق مشخصات استاندارد نیست. اداره استاندارد هم نظارت زیادی بر این مسئله ندارد». از سویی دیگر رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گاز رسانان شهر مشهد هم مدعی می شود به دلیل  استفاده از لوله ها و اتصالات غیر استاندارد گاز در سطح شهر و نبود نظارت بر این موضوع، در صورت افزایش فشار گاز از یک چهارم پوند 50 درصد خانه های مشهد در خطر انفجار قرار دارند. این مسئول همچنین اظهار می کند: ضمن تذکر مکرر درباره این تخلفات و خطرات ناشی از آن هیچ کدام از سازمان های متولی به این موضوع رسیدگی نکرده اند. پیرو این مسئله مسئولان استانداری نیز  اظهار می کنند که این ادعا هنوز ثابت نشده است و برای بررسی این موضوع به سازمان های متولی دستور بررسی داده ایم که برخی از آن ها هنوز به ما پاسخی نداده اند . از سویی دیگر یکی از تولید کنندگان پیشرو در حوزه اتصالات گاز کشور در گفت و گو با خراسان ادعا می کند که ضایعات تولیدی تولید کنندگان لوله و اتصالات گاز از بازار مشهد سر در می آورد. موضوع نگران کننده ای که رئیس انجمن صنفی گاز رسانان شهر مشهد به خاطر بی توجهی  برخی از مسئولان مربوطه به این موضوع اظهار  می کند از اردیبهشت ماه سال آینده کنار می روم چون دیگر نمی توانم شاهد چنین تخلفاتی باشم و در نامه ای خطاب به مسئولان دادستانی نوشته ام: خسته شده ام. برای پیگیری این موضوع گشت مشترکی به همراه بازرسان سازمان صنعت و معدن و رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان شهر مشهد داشتیم و  به فروشگاه های لوله و لوازم اتصالات گاز در سطح شهر مراجعه کردیم که در زیر می خوانید:

نظارت ضعیف

وارد یکی از مغازه ها می شویم و خود را پیمانکار یک پروژه ساختمانی معرفی می کنیم . از فروشنده می خواهیم ما را برای خرید لوله و لوازم اتصالات ارزان راهنمایی کند طوری که برای پروژه از سمت مجری و ناظر تایید شود، وی مدعی می شود: مجری گاز و ناظر پروژه تان را معرفی کنید تا بگویم چه جنسی ببرید چون بستگی به مجری دارد ممکن است همان لوله سبک را تایید کند.

یکی دیگر از فروشندگان می گوید: اگر مهندس سر پروژه درست تایید کند، من به عنوان فروشنده جنس استاندارد می فروشم،  بقیه درست بار می خرند و همه چیز اصلاح می شود. نظام مهندسی اگر تایید نکند این جنس داخل مغازه من نمی آید.

یکی دیگر از فروشنده ها می گوید: مشتری شاید لوله را ببرد و برای گاز یا هر چیزی استفاده کند. این موضوع به ما مربوط نمی شود چون پروژه بازرس دارد و نظارت بر عهده آن هاست.

رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان مشهد که در این گشت مشترک ما را همراهی می کند، می گوید: اگر ناظر تایید نکند، فروشنده هم به تولید کننده اعلام می کند این لوله از من خریداری نمی شود، پس به نظر من مقصر اول بخش نظارت سازمان نظام مهندسی است.

این در حالی است که یکی از ناظران گاز نظام مهندسی می گوید: ما در بازدید لوله را به طور تصادفی برمی داریم. ممکن است آن نمونه درست باشد، اما نمونه دیگر آن نادرست باشد. این زمانی اتفاق می افتد که وقتی کارخانه در پارتی بر روی لوله ای که وزن استاندارد ندارد، علامت استاندارد درج می کند، من به عنوان ناظر تشخیص این را نخواهم داشت چون من همه لوله ها را وزن نمی کنم. از طرفی من لوله را وزن می کنم و درست است اما بعد از بازدید لوله را با لوله ای که وزنش نادرست است، جا به جا می کنند. این هم برای من دیگر قابل تشخیص نخواهد بود. بنابراین تولید کننده مقصر است.

تولید کالای تقلبی و غیر استاندارد

روی برخی از مصالح گاز علامت استاندارد حک نشده و روی برخی از آن ها علامت استاندارد بدون شماره سریال درج شده بود. از طرفی روی بیشتر اتصالات گاز حتی نام برند تجاری درج نشده بود .

همچنین روی لوله های گاز مشخص شده بود که لوله برای گاز کاربرد دارد، درحالی که وزن استاندارد لازم لوله های گازی را نداشت و  علامت برند تجاری روی لوله ها به راحتی با دست پاک می شد.

یکی از فروشندگان در این باره می گوید: مشکل تولید کننده است که روی این ها مارک زده است.یکی دیگر از فروشندگان متخلف مدعی می شود: ما لوله را می دهیم و برایمان اتصالات گاز تولید می کنند چون خیلی ها دنبال جنس ارزان هستند. در واقع کار همان لوله های استاندارد را می کند هیچ فرقی ندارد.  قالب و لوله اش یکسان است.

کم فروشی

یکی از فروشنده ها که قصد فروش لوله به صورت شاخه ای را دارد( در حالی که از کارخانه بر اساس وزن خریداری می کنند) لوله گازی  یک اینچ را با وزنی مشخص به ما اعلام می کند اما وقتی بازرسان صمت از فروشنده می خواهند لوله ها را روی وزنه قرار بدهد، لوله ها یکی در میان از وزن اعلام شده کمتر بود.  لوله گازی یک اینچ هر مترش باید 2 کیلو و 440 گرم باشد و 6 متر آن با توجه به درنظر گرفتن کمترین حد استاندارد نباید از 13 کیلو  و  176  گرم کمتر شود.

 در صورتی که 12 کیلو و 650 گرم بود یعنی حدود نیم کیلو از آن چه به عنوان لوله استاندارد به مشتری تحویل می شود، وزن کمتری دارد. همچنین لوله یک و یک چهارم اینچ هر متر آن باید 3 کیلو و  140 گرم باشد و وزن هر شاخه آن از 16 کیلو و 956 نباید کمتر باشد، اما وزن محموله برخی شاخه ها 16 کیلو و 350 است یعنی 600 گرم در هر شاخه از پایین ترین وزن استاندارد هم کمتر است.

برخی فروشگاه ها فاکتور خرید ندارند

در بازدید میدانی وقتی بازرسان صمت از فروشندگان متخلف درخواست ارائه فاکتور می کنند، برخی از آن ها فاکتور رسمی ندارند. یکی از فروشنده ها در این باره مدعی می شود: فاکتور معتبر لوله فروش در مشهد اگر توانستید برای من بیاورید چون به جز دو فروشنده که نماینده کارخانه هستند، بقیه فاکتور ندارند.

بسیاری از مجریان از لوله های ضعیف غیر استاندارد استفاده می کنند 

محمد اسلامی، رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان مشهد در مراجعه حضوری به خراسان درباره این موضوع می گوید: متاسفانه لوله هایی که در مشهد کار می شود همه لوله های غیر استانداردی است که وزن استاندارد ندارد. ضخامت لوله هم که با چشم غیر مسلح تشخیص داده نمی شود. بسیاری از مجریان از لوله های ضعیف غیر استاندارد استفاده می کنند و به هیچ عنوان نظارت خوبی وجود ندارد. فشار گاز در خانه یک چهارم بر یک پوند اینچ است. به هر دلیلی در مشهد فشار گاز مقداری از یک چهارم پوند بیشتر شود، یا رگلاتور سر علامتش خراب شود 50 درصد خانه های مشهد دچار انفجار می شود.

جابه جایی سالانه مبلغ 40 تا 50 میلیارد تومان در زمینه تخلفات لوله

رئیس انجمن صنفی گاز رسانان شهر مشهد درباره جزئیات تخلفات بیان می کند: در عرض این 10 سال شاید تا به حال بیش از 100 تن لوله و اتصالات غیر استاندارد گاز فقط در شهر مشهد استفاده و نصب شده و شاید سالانه مبلغ 40 تا 50 میلیارد تومان در بخش همین لوله های سبک و سنگین این طرف و آن طرف می شود. ما می پذیریم برخی مجری های ما متخلف هستند و بحثی نداریم.  بخش نظارت باید جلوی این ها را بگیرد اما در بخش نظارت هم تخلف وجود دارد. برای مقابله با این تخلفات حکم گرفتیم، اما هیچ کدام اجرا نشده است.  وی در ادامه گلایه ها مدعی می شود: آخرین نامه ای که به دادستانی نوشتم مربوط به 22آبان  امسال بوده، اما تاکنون هیچ گونه مکاتبه ای با ما انجام نداده اند.   نوشتم دیگر خسته شده ام، هر جا رفتم سد مافیا مقابلم بود. سازمان صمت به عنوان متولی کار به هیچ عنوان رسیدگی نمی کند. هر گاه مراجعه کردیم معاون مربوط در صمت اصلا جواب گو نیست.

پس از گذشت 20 سال سازمان راه و شهرسازی فهرست فروشگاه های استاندارد را هنوز ارائه نداده است

اسلامی درباره عملکرد سازمان مسکن، راه و شهرسازی نیز مدعی می شود: متولی گاز در یک چهارم پوند خانگی سازمان مسکن و شهرسازی است. باید شرکت ها و فروشگاه های استاندارد را معرفی کند که از این ها خرید شود. مطابق ماده 2 بند 10 شرح وظایف مسکن و شهرسازی، این سازمان از 20  سال پیش باید اقدام به معرفی شرکت هایی می کرده که مجاز به فروش لوله بوده اند، اما متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته و فقط هم در استان خراسان رضوی شرایط این گونه بوده است.

ضایعات تولیدی از مشهد سر در می آورد

مدیر عامل یکی از شرکت های تولیدی اتصالات گاز در تهران می گوید: اتصالات گاز مواد اولیه اش لوله های گازی استاندارد است، اما برخی از کارخانه ها یا کارگاه های زیرپله ای به جای لوله گازی استاندارد، لوله های سبک را خریداری می کنند یا آن دسته از ضایعات  لوله های کارخانه های دیگر را که نشت سوزنی و مویی دارد که قابل شناسایی با چشم غیرمسلح و غیرآزمایشگاهی نیست،( کارخانه ها این ها را به عنوان آهنگری به بازار می دهند) خریداری و اتصالات می کنند. وی می افزاید: خریداران مشهد که به ما مراجعه می کنند، 90 درصد همکاران من تمایلی برای ارائه پیش فاکتور ندارند برای این که قابل رقابت نیست. علتش این است که ما قطعه ای با ضخامت 3 میلی متر تولید می کنیم و کارگاه های زیرپله با ضخامت 2.5 میلی متر. برای همین ما با قیمت تمام شده هم که بدهیم، قابل رقابت نیست. ما بارها داشتیم که جنس ضایعاتی را به صورت کیلویی فروختیم. مثلا یک تن جنسی که قیمت آن 70 هزار تومان بوده، کیلویی 12 هزار تومان فروختیم و چون اجناس مان کد لیزری و گارانتی مادام العمر دارد، قابل ردیابی است. بنابراین متوجه شدیم از مشهد سر درآورده و حتی روی پروژه نصب شده است. وی در اشاره به موارد دیگر می گوید: ما به یکی از تولیدکنندگان نوار عایق سفارشی 10 تنی با آنالیزی مشخص را دادیم. ایشان این جنس را تولید کرد و خراب از کار درآمد. به علت این که به اندازه کافی کشسانی نداشت و آزمایشگاه های ما را پاس نکرد. در نهایت ما جنس را مرجوع کردیم. این فرد به من گفت که برای ما حرص خوردن ندارد، فوقش به مشهد می فروشیم. یعنی این برای تولید کننده های خط گاز یک چیز عادی شده که جنس بد را اگر کسی نخرد، به مشهد ارزان تر می دهیم و به فروش می رسانیم. زمانی که ما می خواهیم مثلا به شیراز جنس بفرستیم هزار فیلتر دارد اما مشهد این گونه نیست. بدترین زانوبندی که برای من به عنوان مهندس متصور است، زانوبندی 160 گرمی  است اما در مشهد به وفور زانو بندی 140 گرمی پیدا می شود و جالب است 180 گرمی استاندارد هشت هزار و 400 تومان است اما آن جنس نامرغوب هشت هزار تومان است. یعنی برای 400 تومان که 5 درصد می شود، جنسی را کار می کنند که فاجعه درست می کند. به دلیل همین سیاست های قیمت گذاری  من و بسیاری از تولید کنندگان استان خراسان رضوی را از دایره مشتریان شان خارج کرده اند. همه این ها به دلیل نبود نظارت استاندارد در نصب قطعات در محل پروژه هاست. مهم ترین اشکال در سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی است که نظارتی روی اجرای قطعات ندارد.

 باید از واحد تولیدی پیگیری شود

علی اصغر شعبانی، رئیس اتحادیه لوله و لوازم بهداشتی مشهد می گوید: اگر تخلفی انجام شود باید جلوی کارخانه تولید کننده گرفته شود. تاکنون هم شکایتی مبنی بر این موضوع نداشتیم. اگر واحدی را گزارش دهید که لوله غیر استاندارد به فروش می رساند که نشان آن با دستمال پاک می شود ، اعلام کنید تا به تخلفش رسیدگی کنم. من تا به حال چنین موضوعی را نشنیدم و در بازار ندیدم مگر همین یکی دو ماه اخیر رخ داده باشد. از طرفی لوله را کیلویی می فروشند و ما نمی توانیم بر این مسئله نظارت داشته باشیم خود واحد نظارتی این نظارت را انجام می دهد. اگر از لوله سبک برای گاز استفاده شود قطعا مقصر مهندس ناظر پروژه است وگرنه برای فروشنده فرقی ندارد.

استانداری: پس از انعکاس موضوع به سازمان های متولی برای بررسی تاکنون فقط شرکت گاز پاسخ داده است

مهدی سالیانی، مدیر کل دفتر فنی استانداری درباره پیگیری این موضوع می گوید: انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان مشهد نامه ای به دادستانی ارسال کرده که رونوشت آن نامه نیز به دفتر فنی استانداری، سازمان بازرسی و سازمان صمت ارسال شده است. ما هم پیرو این نامه، موضوع را به سازمان های مرتبط از جمله شرکت گاز، مسکن و راه و شهرسازی، سازمان صمت و نظام مهندسی منعکس کردیم که هر کدام در حیطه وظایف خودشان این مسئله را  بررسی و اعلام نظر کنند چراکه در وهله اول  این موضوع یک ادعاست و باید توسط سازمان های متولی ثابت شود.وی درباره نتیجه بررسی سازمان های متولی می گوید: هنوز پاسخی نداده اند فقط پاسخ شرکت گاز این بوده که آن چه به ما مربوط است بر اساس استانداردهای شرکت ملی گاز در بحث تامین، توزیع و انتقال تا در منازل به درستی انجام شده و بعد از آن به لوله کشی های داخل منزل برمی گردد که سازمان های متولی خاص خود را دارد.

استاندارد مصالح؛ در رأس تخلفات حوزه مکانیک نظام مهندسی

فرامرز ذوقی مرندی، مشاور رئیس سازمان نظام مهندسی در این باره می گوید: سازمان نظام مهندسی بر اساس گزارش هایی که ناظران گاز اعلام می کنند سالیانه حدود 900 ساختمان را بازدید می کنند که ناشی از اعلام ایراد توسط ناظر گاز است. یکی از موضوعات این ایرادات استاندارد نداشتن مصالح یا همان لوله هاست. ساختمان هایی که لوله کشی توکار انجام می دهند سه مرحله و ساختمان هایی که لوله کشی رو کار انجام می دهند دو مرحله مورد بازدید ناظر قرار می گیرند. اولین بازدید ناظر صرفا مربوط به جنس لوله و استاندارد مصالح لوله است. بنابراین در تمام ساختمان ها بازدید استاندارد مصالح انجام می شود. وی می افزاید: در سه ماه اخیر درمجموع 38 هزار واحد آپارتمانی   که مربوط به 16 هزار ساختمان بوده مورد بازدید ناظران قرار گرفته است. درخواست توقف عملیات اجرایی حدود 840 ساختمان هم با مکاتبه مهندسان مکانیک به سازمان نظام مهندسی صورت گرفته  که در راس این نواقص همین بحث استاندارد مصالح بوده است. بنابراین این مورد در چرخه کاری ناظر گاز سازمان نظام مهندسی بوده و هر جا ناظر گاز اعلام کرده مکاتبات لازم برای توقف عملیات اجرایی به انجام رسیده است.

وی درباره نظارت بر عملکرد ناظران گاز نظام مهندسی می گوید: در این خصوص بازدید نظارت مضاعف داریم که به صورت تصادفی انجام می شود که در صورت مشاهده تخلف ضمن این که از طریق قانون نظام مهندسی مراتب را به شورای انتظامی نظام مهندسی منعکس می کنند، تذکر لازم را به مهندس ناظر می دهند و جلوی عملیات اجرایی را هم می گیرند. وی درباره نامه استانداری درخصوص این مسئله می گوید: متاسفانه همکارانم سابقه نامه استانداری در سازمان را پیدا نکردند. اصلا در جریان نامه قرار نگرفتند که پاسخ را بدهند.

اداره مسکن و شهرسازی: اعلام  فهرست فروشگاه ها به عهده ما نیست

در شیوه نامه وزارت مسکن و شهرسازی و شرکت ملی گاز ایران  ماده 2 بند 10 چنین آمده است:" تهیه فهرست اقلام انواع مصالح استاندارد لوله کشی گاز و سایر موارد مرتبط و اضافه نمودن مصالح استاندارد جدید مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در فهرست مذکور." در حالی که رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان مشهد با استناد به این ماده قانونی اظهار می کند، اداره مسکن و شهرسازی استان  از 20 سال پیش باید اقدام به معرفی شرکت هایی می کرده که مجاز به فروش لوله بوده اند و تاکنون چنین اقدامی را انجام نداده است، رئیس اداره نظام مهندسی مسکن راه و شهرسازی این موضوع را تکذیب می کند. محمود خیاطی، رئیس اداره نظام مهندسی راه و شهرسازی در این باره می گوید: اعلام فهرست فروشگاه ها به عهده ما نیست و این موضوع را تکذیب می کنم، من چنین چیزی ندیدم. درواقع این ها را اداره استاندارد باید اعلام کند. در شیوه نامه قید شده اقلام استاندارد مصرفی. اقلام استاندارد بارکد دارد. من از کجا بدانم اقلام با توجه به این که وزن استاندارد دارد، تقلبی بوده است؟ وی درباره نامه استانداری می گوید: من به تازگی مکاتبه ای ندیدم. اگر شماره نامه را داشته باشید جست وجو کنم چون حجم نامه ها زیاد است.

در استان واحد تولید کننده لوله گازرسانی نداریم؛ تولیدات زیرپله ای است

احسان عرفانی، کارشناس نظارت بر اجرای استاندارد اداره استاندارد می گوید: بخشی از وظایف ما نظارت بر بازار و واحدهای تولیدی است. ما در استان واحد تولید کننده لوله گازرسانی نداریم و پروانه ای در این خصوص صادر نکردیم. بنابراین اگر هم تولید می کنند زیرپله ای است. وی درباره وزن غیر استاندارد لوله های گاز با وجود درج علامت استاندارد می گوید: بعضی ها ممکن است حتی برند یک کارخانه معتبر را جعل کنند. علاوه بر جعل، گاهی ممکن است ابتدای خط تولید دستگاه و غلتک ها مشکل دارد که ممکن است چند متری از لوله خارج شود و با ابعاد و اندازه ها متناسب نباشد اما بعد از راه افتادن خط با تنظیم دستگاه به حد مجاز برسد. علامت استاندارد با کد 10 رقمی باید حتما باشد وگرنه تخلف نشانه گذاری محسوب می شود. قدم اول این است که شما به عنوان شهروند کد 10 رقمی زیر علامت استاندارد را به شماره 1001517 پیامک کنید برای شما پاسخ می آید که کالا استاندارد است یا خیر.وی خاطر نشان می کند: کارخانه لوله را وزنی می فروشد اما فروشنده شاخه ای می فروشد در نتیجه برایش به صرفه است که بار سبک بخرد.  وی می افزاید: در آذر و دی ماه، شش مورد بازدید داشتیم که یک مورد تخلف داشت که وزنش کم بود و کارخانه تولیدی آن مربوط به استان های دیگر بود. ما چند روز اخیر به سازمان ملی استاندارد نتایج را اعلام کردیم تا پیگیری کنند. ما اداره ای تخصصی هستیم که درباره کالا اظهارنظر و تعیین ماهیت می کنیم البته شناسایی موارد تخلف باز هم به نوعی در وظایف سازمان ما دیده شده است، اما بیشتر  از اداره استاندارد، به عهده  سازمان صمت است چرا که متولی بازار، سازمان صنعت و معدن است.

کشف 4 هزار و 250 کالای تقلبی در 2 واحد صنفی

بخش علی بیاتی قله زو، کارشناس مسئول بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت درباره واحدهای صنفی متخلف می گوید: از میان بازدیدهای انجام شده، دو واحد صنفی مشمول تخلف تقلب بودند. برای یک مورد از واحدها با  3 هزار و 50 مورد انواع اتصالات گازی شامل زانو و سه راهی، پرونده ای به ارزش 26 میلیون و 900 هزار تومان و برای دیگری با هزار و 200 عدد انواع اتصالات گازی شامل زانو و سه راهی در اندازه های مختلف پرونده ای به ارزش شش میلیون و 495 هزار تومان تنظیم شده است. این بازدیدها همچنان ادامه دارد و در دستور کار ماست. وی درباره فاکتورهای خرید بیان می کند : با توجه به بازدیدی که از واحدهای صنفی انجام شد جهت ارائه  ندادن فاکتور خرید از سوی فروشندگان که اعلام کردند به جهت مسائل مالیاتی فاکتور صادر نمی کنند، ما موضوع را به استان های مبدأ تولید گزارش می کنیم تا با خود واحد تولیدی به جهت صادر نشدن فاکتور رسمی برخورد قانونی انجام شود. خریداران نیز  درخصوص  درخواست فاکتور از واحدهای صنفی اقدام کنند تا در صورت مشکل شکایت آن ها قابل مشاهده باشد.با این حال هادی شریعت یار، معاون دادستان درباره نامه رئیس انجمن صنفی کارفرمایی گازرسانان مشهد که در آبان  امسال درباره شکایت از سیستم لوله کشی از لوازم غیر استاندارد نوشته است، می گوید: من هنوز اطلاعی ندارم و به این موضوع ورود نکرده ام.