نمد مالی در مسیر فراموشی

 نمد مالی یکی از قدیمی ترین رشته های صنایع دستی است وجزو کهن ترین روش های نساجی درکشور وخراسان رضوی  محسوب می شود. محصولات  نمدی  علاوه بر  استفاده  به عنوان زیرانداز در تن پوش ها وکلاه های  سنتی  نیز استفاده می شود همچنین نمد به عنوان یک عایق قوی  حرارتی وبرودتی کاربرد دارد و محصولات  نمدی  به افغانستان نیز صادر می شود. هم اکنون با پیشرفت فناوری نساجی  و در کنار آن  بی توجهی به این رشته هنری و سنتی بسیاری از کارگاه های نمدبافی تعطیل شده است.روستای سرغایه ازتوابع بخش احمدآباد ودر 50 کیلومتری شهرمشهد یکی از روستاهایی است که درگذشته ده ها کارگاه نمدبافی داشته و به داشتن  کارگاه های  متعدد نمدبافی مشهور بوده اما هم اکنون بیش از 50درصد این کارگاه ها تعطیل شده است.به  گزارش  خراسان رضوی، نمد زیر اندازی است که بدون استفاده از دار تهیه وبرای بافت آن از خاصیت جعد بافی وپوسته ای شدن پشم استفاده می شود که با فشار ومالش پشم تولید برای تولید نمد فقط از پشم گوسفند یا الیاف بلند استفاده می شود که به طور معمول از ضایعات پشم ونیز کرک قالی است. در روستای سرغایه در 45  کیلومتری مشهد وازتوابع احمدآباد اغلب تولیدات شان زیر انداز وتن پوشی(کپنک) است که از نمد تهیه می شود.
کاهش50درصدی کارگاه های نمد مالی سرغایه
سید حسین عزیزی از هنرمندان این هنر کهن وارزشمند  به خراسان رضوی گفت:نمد مالی یکی از کهن ترین وقدیمی ترین شیوه های نساجی که میراث به جا مانده از یک کار هنری 100درصد طبیعی  است با توجه به نبود حما یت و بی توجهی مسئولان واز طرفی درگیری جوامع امروز با فناوری نوین جایگاه  این هنر دستی بسیار کم رنگ شده است  وهرروز از تعداد کارگاه های نمد مالی وعلاقه مندان به این حرفه کاسته می شود اما  هنوز صدای دستگاه های نمد مالی از گوشه وکنار روستای زیبا وتوریستی  سرغایه از توابع بخش احمدآباد به گوش می رسد؛ روستایی که مردمش روزگاری با ده ها کارگاه نمدمالی وبیش از 100دستگاه قالی بافی مشغول به تولید بودند. امروز 50درصد کارگاه های نمد مالی تعطیل وکارگاه های دار قالی به تعداد انگشتان دست رسیده است ولی هنوز افرادی هستند که تلاش می کنند تا هنر دست و نمد مالی فراموش نشود.
ماشین حلاجی جایگزین کمان دستی
سید حسین عزیزی گفت:12سال سابقه کار در کارگاه های نمد مالی دارم. قدیم  پشم گوسفندان رابا کمان می زدند تاپشم های به هم تنیده از هم باز وبرای شکل پذیری جدید آماده شود امروزه دستگاه حلاجی جایگزین آن شده که برای 17 کارگاه نمد مالی در این کارگاه  حلاجی پشم آماده وبه کارگاه های نمد مالی تحویل می شود. متاسفانه مسئولان هیچ برنامه ای برای پیشرفت و ارتقای این هنر اصیل وایرانی ندارند. وی تصریح کرد:بی توجهی به هنر نمدمالی باعث کاهش کارگا ه های تولیدی نمد از 30 دستگاه به 17 دستگاه شده و هزینه های تولید بالا رفته است.
عزیزی افزود:ما به تسهیلات و آموزش وتشویق نیاز داریم و اگر از این قشر زحمت کش حمایت شود قطعا کارگاه های تعطیل شده در این روستا فعال خواهند شد. سید محمد عزیزی از دیگر نمدمالان روستا گفت: متاسفانه قیمت نمد بسیار ارزان است ولی قیمت برخی مواد اولیه بالا رفته است واگر مسئولان حمایت کنند توانایی تولید بیشتر وایجاد اشتغال بیشتری را خواهیم داشت.
صادرات نمد به کشورافغانستان   
وی  افزود: بدون حمایت دستگا ه های اجرایی توانسته ایم چراغ این صنعت  ارزنده را درروستای سرغایه روشن نگه داریم والان محصولات تولیدی ما علاوه بر داشتن بازار داخلی به هرات افغانستان صادر می شود. اکبری عضو شورای اسلامی روستا گفت:شغل نمد مالی در روستای سرغایه سابقه ای دیرینه دارد و باوجود تعطیلی بعضی کارگاه های تولیدی هم اکنون 80 نفر به طور مستقیم وغیر مستقیم مشغول کار هستند. اگر تولید کنندگان نمد اتحادیه ای داشته باشند واز طریق نمایشگا ه ها بتوانند محصولات خود را معرفی کنند قطعا نتیجه خوبی خواهد داشت .
ارزان بودن مواد اولیه تولید نمد
حمید مراد خواه بخشدار احمدآباد گفت: یکی از مزیت های تولید نمد در روستای سرغایه در دسترس بودن مواد اولیه ( پشم گوسفند )است که در بخش تولید می شود چرا که این منطقه  یکی از بخش های فعال در دام پروری است .وی اظهار کرد:برای ماندگاری رشته نمد مالی باید  با معرفی این هنر به گردشگران وآشنا کردن آنان به مراحل تولید نمد اقدام کرد تا گردشگران با زیبایی و خواص آن آشنا شوند.
احیا ی صنایع دستی در شرف فراموشی
محمد مطیع معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی وصنایع دستی استان خراسان رضوی نیزدراین باره گفت: رشته نمد مالی یکی از رشته های فعال در خراسان رضوی است که به دلیل تغییر الگوی زندگی ونوع استفاده از محصولات وتجهیزات جدید رو به فراموشی می رود و برنامه ریزی سازمان احیای هنر صنایع دستی است . وی افزود: ما به دلیل گستردگی استان وتعداد روستاهای استان که به بیش از سه هزار روستا می رسد برای تک تک روستاها نمی توانیم برنامه خاص تعریف کنیم  مادر زمینه صنایع دستی بیش از ۷۰ رشته داریم که 20 رشته آن اولویت دار هستند.
محمد مطیع اظهار کرد:برای  ۹ کارگاه نمدمالی در سرغایه مجوز صادر شده است وصدور مجوز با اقدام اولیه خود تولید کنندگان صورت می گیرد که خودشان برحسب نیاز نمایندگانی رابرای پیگیری معرفی کنند .وی   با اشاره به این که برنامه های سازمان معمولا برای کل صنایع دستی است، گفت:با توجه به وجود کارگاه های نمد مالی در روستای سرغایه که به صورت گسترده در حال فعالیت هستند در بحث آموزش، ارائه تسهیلات وایجاد کار گاه ها در خدمتشان خواهیم بود تا این رشته را درشان وجایگاه خودشان تقویت کنیم .
دلایل منسوخ شدن تولید نمد
خانم سمانه داوطلب مسئول حوزه حمایت از تولید صنایع دستی استان گفت: تولید نمد در بسیاری از شهرستان ها وروستاها در گذشته انجام می شده  که امروزه منسوخ شده است و تغییر سبک زندگی و سازگار نبودن تولیدات نمد با دکوراسیون های امروزی به علت بوی نافذ پشم در تولیدات نمدی، محدودیت درتنوع محصولات نمدی و انتقال نیافتن دانش بومی به نسل آینده از جمله عوامل منسوخ شدن تولید نمد است.وی افزود: نمد  عایقی مناسب برای سرما، گرما و رطوبت ودارای استحکام  ومقرون به صرفه با توجه به عمر مفید نمد (بین 50 تا 70سال) است که در درمان بیماری های استخوانی، مفاصل و آرتروز به علت جذب رطوبت محیط قابل استفاده است .
توجه به جایگاه هنری این رشته
صرف نظر از  تغییر مطلوبیت های زندگی شهری وهمچنین تغییرات سبک زندگی  باتوجه به اهمیت زنده نگه داشتن رشته های هنری و صنایع دستی  بسیاری از هنرمندان از بی توجهی به این رشته گلایه دارند و متاسفانه اقدامات موثری در تقویت این رشته از صنایع دستی انجام نشده است. از این رو همکاری همه دستگاه های اجرایی وحمایت از  هنر مندان دراین خصوص ضروری  است.