ثبت 2 دستاورد مهم پزشکی در مشهد
از ساخت سامانه ضدسرطانی توسط پژوهشگران مشهدی تا انجام موفق عمل نادر جراحی مغز و اعصاب
گروه جامعه/ دو خبر از ثبت دو دستاورد مهم پزشکی و درمانی در مشهد؛ اولی ساخت سامانه ضدسرطانی دارورسان توسط پژوهشگران مشهدی است و دومی نیز انجام موفقیت آمیز عمل نادر جراحی مغز و اعصاب که در ادامه به تشریح آن می پردازیم.
طرحی پژوهشی که عملیاتی شد
طرح پژوهشی «ساخت سامانه دارورسانی با فعالیت ضدسرطانی ذاتی و قابلیت هدفمندرسانی داروهای شیمی درمانی نامحلول در آب» به عنوان یکی از طرح های منتخب از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد معرفی شد. سلمان عبداله رمضانی دکترای شیمی دارویی و دانش آموخته دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفتوگو با وبدا درباره جزئیات این طرح تحقیقاتی گفت: موضوع پژوهش ما ساخت یک سامانه دارورسانی با قابلیت هدفمندرسانی داروهای شیمی درمانی نامحلول در آب بود؛ به طوری که خود سامانه دارورسان هم، فعالیت ضد سرطانی ذاتی داشته و منجر به ساخت یک نانو داروی چند جانبه هدفمند شده است. ایده ساخت این سامانه از آنجا شکل گرفت که داروهای شیمی درمانی به دلیل حجم توزیع بالا در بدن دارای عوارض جانبی زیادی است و استفاده از سامانههای دارورسانی میتواند سبب کاهش عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی شود. یکی از رویکردهای جدید در بحث دارورسانی شیمی درمانی استفاده از سامانههای چندجانبه هدفمند است که ما موفق به ساخت یک پلیمر با فعالیت ضدسرطانی ذاتی شدیم که قابلیت هدفمندرسانی داروهای شیمی درمانی نامحلول در آب را دارد. وی با بیان اینکه طرح مذکور دارای سه مزیت مهم است، افزود: نخستین مزیت آن قابلیت محلول سازی داروهای شیمی درمانی نامحلول در آب است. در واقع بخشی از داروهای شیمی درمانی، نامحلول در آب هستند و به منظور تزریق وریدی، یک سری تغییرات روی ساختار آن ها صورت میگیرد که سبب میشود دوز درمانی افزایش یابد و این افزایش دوز سبب بالارفتن عوارض جانبی میشود. این سامانه دارورسانی باعث محلول سازی داروهای شیمی نامحلول در آب بدون تغییر ساختار دارو می شود و در نتیجه کاهش دوز درمانی و عوارض جانبی را به دنبال دارد. مزیت دوم، قابلیت هدفمندرسانی است که باعث تجمع و تمرکز دارو در تومور می شود، در حالیکه داروهای شیمی درمانی به صورت غیرهدفمند روی سلول ها و اندامهای مختلف عوارض جانبی ایجاد می کنند. وی ادامه داد: مزیت سوم این سامانه، فعالیت ضدسرطانی ذاتی آن است که در کنار اثر شیمیدرمانی باعث همافزایی تاثیر درمان و کاهش مقاومت دارویی و عوارض جانبی می شود و مزایای فوق با هدفمندرسانی پیشساز نامحلول در آب داروی ایرینوتکان (SN-38) تا مرحله مطالعات حیوانی تایید شده است. دکتر سلمان عبداله رمضانی گفت: ساخت دارورسان چند جانبه هدفمند جزو پژوهشهای نوین در زمینه نانو شیمی درمانی است که در رویداد حمایت از پایان نامه های محصولمحور معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری (فنتز) برگزیده شد و مورد حمایت کانون مالکیت داراییهای فکری برای ثبت اختراع و تحت حمایت ستاد زیست فناوری و پزشکی دقیق جهت توسعه فناوری قرار گرفت. وی همچنین گفت: این سامانه یک فناوری راهبردی محسوب شده و میتواند برای طیف وسیعی از داروهای شیمی درمانی نامحلول در آب به عنوان یک پایه دارورسان و بستری برای پژوهشهای بعدی در این حوزه استفاده شود و امیدواریم با یاری خداوند و تلاش جمعی و حمایت مسئولان، این دستاورد در مطالعات پیش بالینی و بالینی موفق شود.
یک موفقیت در عمل نادر جراحی مغز و اعصاب
همچنین به همت تیم پزشکی بیمارستان فوق تخصصی رضوی در مشهد، یک عمل نادر جراحی مغز و اعصاب با هدف خارج کردن جسم خارجی از مغز یک مأمور نیروی انتظامی، در پرتو عنایت حضرت رضا(ع) با موفقیت در این بیمارستان انجام شد. دکتر محمد فرجیراد، استاد پیشکسوت جراحی مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد که انجام این عمل جراحی را در بیمارستان رضوی برعهده داشت، در گفتوگو با آستاننیوز اظهار کرد: این عمل بر روی یکی از مأموران نیروی انتظامی که در حین انجام وظیفه و درگیری در مأموریت، ساچمه گلوله به چشمش اصابت کرده بود و علاوهبر آسیب چشمی، ساچمه به مغزش وارد شده بود، اواخر خردادماه 1403 انجام شد. وی ادامه داد: در واقع، بررسی عکسی که از سرِ این بیمار، پس از اصابت ساچمه و آسیب چشمی گرفته شده بود، نشان داد که این جسم خارجی بسیار ریز از قسمت تحتانی چشم به مغز بیمار وارد شده و در عمقِ مغز، در ناحیه «اُکسیپیتال» قرار گرفته است. این پزشک پیشکسوت تصریح کرد: ابتدا چشم بیمار تحت درمان قرار گرفته بود چنانکه با ترمیم چشم توسط متخصصان، بینایی او در حد قابل قبولی بازگشته بود، اما با توجه به عوارض وجود چنین جسم خارجی در مغز، بیمار تحت درمان تیم جراحی مغز و اعصاب بیمارستان رضوی قرار گرفت. فوق تخصص نورواسکولر بیمارستان رضوی با اشاره به اینکه ساچمه مذکور بسیار ریز و به اندازه یک ارزن بود، بیان کرد: جسمهای خارجی را به چند دلیل از مغز خارج میکنیم؛ نخست آنکه وجود جسم خارجی ممکن است موجب عفونت شود. وی افزود: علاوهبراین، جسم خارجی ممکن است عوارضی در جدار عروق مغز ایجاد کند؛ در حقیقت، جسم خارجی در حین عبور در مغز، ممکن است جدار عروق را پاره و خونریزی مغزی ایجاد کند. دکتر فرجیراد همچنین گفت: خارج کردن چنین جسم خارجی با یک انسزیون (برش در بافت بدن برای مشاهده بافتهای داخلی برای انجام عمل جراحی) بسیار کوچک که باز شده و جای آن معلوم نشود و از طرف دیگر، بدون آنکه بیمار علایم جدیدی پیدا کند، یکی از شاهکارهای جراحی مغز و اعصاب محسوب میشود. این عملهای جراحی، حداقل شش ساعت به طول میانجامد، اما ما با توجه به تجربه بالا و استفاده از مقیاسها و معیارهای دقیق، این عمل را در مدت حدود یک ساعت با موفقیت انجام دادیم.