یک دهه هشتادی در کَن
درباره دنیای فیلم کوتاه و راه و رسم فیلم‌سازی در گفتوگو با «مجید کاظمی»، کارگردانی دهه هشتادی که فیلم کوتاهش در جشنواره کن پذیرفته شده و محسن جهانی سرپرست انجمن فیلم کوتاه خراسان
نویسنده : سیدمصطفی صابری | روزنامه‌نگار
برای خیلی از ما که موفقیت را در مسیری سخت و طولانی می‌بینیم، دیده شدن هنر و توانمندی‌مان اتفاقی دور است که به‌خاطر کمبودها میسر نمی‌شود. تصور می‌کنیم شاید چون خیلی از امکانات در اختیارمان نیست یا کسی پشتوانه ما محسوب نمی‌شود، بعید است به موفقیتی دست پیدا کنیم. اما این روزها یک جوان دهه هشتادی مشهدی با ساخت فیلم کوتاهی که در جشنواره کن فرانسه پذیرفته شده اتفاق بزرگی را رقم زده و نشان داده فرمول موفقیت امکانات، حمایت و هر چیز عجیب دیگری نیست و همه چیز به همت خود فرد برمی‌گردد. «مجید کاظمی» که متولد 6 خرداد 83 است و این روزها تازه می‌خواهد تولد 20 سالگی‌اش را جشن بگیرد، با فیلم «آنارشی» کاری کرده کارستان. موفقیت فیلمش بهانه‌ای شد تا با او گپی بزنیم درباره دنیای فیلم کوتاه. همچنین در پرونده امروز زندگی‌سلام با «محسن جهانی»، سرپرست انجمن سینمای جوان خراسان رضوی درباره دنیای فیلم کوتاه و راه و رسم فیلم‌سازی هم گفتوگو کردیم که در ادامه خواهید خواند.
آغاز قصه من و سینما
«مجید» از ورود و علاقه‌اش به دنیای سینما می‌گوید: «علاقه‌ام به سینما با دیدن پشت صحنه‌هایی از فیلم و سریال‌ها به‌وجود آمد و بعد از آن رفتم سراغ مطالعه درباره سینما و دیدن فیلم‌های شاخص تاریخ سینما. تا این‌که سال 98 وارد هنرستان هنرهای زیبا پسران مشهد شدم و در آن جا 3 سال سینما خواندم و حالا دیپلم سینما دارم». مجید به علاقه‌مند بودن اکتفا نکرده و گام‌های دیگری برای فیلمساز شدن برداشته: «سال 1400 با انجمن سینما جوان آشنا شدم و در آنجا یک دوره فیلم‌سازی گذراندم. از سال 1401 هم دانشجوی ادبیات نمایشی موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری مشهد هستم و در سینما جوان در پروژه‌هایی به‌عنوان جانشین تهیه‌کننده و عکاس همکاری داشتم».
از ایده تا فیلم‌کوتاه
از «کاظمی» درباره این می‌پرسم که چه شد سراغ فیلم‌سازی آمد؛ می‌گوید: «یک جرقه به سرم زد و خب رفتم مطالعاتی در خصوص آن ایده داشتم و توانستم ایده‌ام را گسترش دهم تا به یک فیلمنامه تبدیل شود. بعد از آن ایده را با دوستانم درمیان گذاشتم؛ همین‌طور با استادانم در انجمن سینمای جوان و با کمک تهیه‌کننده که از دوستانم بود توانستیم مراحل ساخت فیلم را آغاز کنیم و به پایان برسانیم».
فیلم کوتاه برای مقابله با مشکلات
از «کاظمی» می‌پرسم دنیای فیلم کوتاه چطور زندگی را توصیف می‌کند و چه تغییری در دیدگاه مخاطب نسبت به زندگی ایجاد می‌کند؛ این فیلمساز جوان معتقد است: «اخیرا در فیلم های کوتاهی که دیدم بیشتر پیام فیلم در این‌باره بوده که باید در مقابل مشکلات مقاومت کرد و سعی کنیم آن مشکلات را حل کنیم؛ مضامین دنیای فیلم کوتاه به ما می‌گوید به راحت‌ترین راه‌حلی که به ذهن‌مان می‌رسد تکیه نکنیم و با تلاش مشکل را برطرف کنیم. البته اصولا الان فیلم‌سازها سراغ این نمی‌روند که بخواهند که با اثرشان نگاه مردم را تغییر بدهند. فیلمساز نگاه خودش را مطرح می‌کند و مخاطب هم براساس برداشت خودش تصمیم می‌گیرد. اصولاً انتخاب به عهده خود مخاطب است.»
قصه رنج یک مادر
از این فیلمساز جوان و پرانگیزه که حتماً در آینده بیشتر از او خواهیم شنید، درباره ویژگی‌های اثرش یعنی «آنارشی» که در کن پذیرفته شده می‌پرسم؛ «کاظمی» می‌گوید: «آنارشی قصه زنی مستقل است که برای ثبت‌نام فرزندش در مدرسه با چالش‌هایی مواجه می‌شود. از ابتدا در تولید این اثر سعی کردیم با وسواس تمام و دقت بالا مراحل نگارش فیلمنامه، دکوپاژ، تجهیزات، عوامل پیش تولید و... را جلو ببریم و تاجایی که توانستیم در سطح حرفه‌ای برخورد کنیم تا اثر به بهترین شکل تولید شود».
بخشی برای فیلم‌سازانی با نگاه نو
کنجکاو می‌شوم بدانیم فیلم در کدام بخش کن پذیرفته شده و این بخش چه ویژگی‌هایی دارد؟ «کاظمی» می‌گوید: «ما بخش شورت فیلم کرنر جشنواره کن هستیم که خب بخش فیلم کوتاه بازار جشنواره حساب می‌شود و غیررقابتی است؛ اکران فیلم هم برای منتقدان، پخش کننده‌ها و تهیه‌کنندگان سراسر جهان است که در جشنواره حضور دارند. هرسال از چند هزار فیلم که از سراسر جهان به جشنواره می‌آید توسط هیئتی آثار برگزیده انتخاب و به نمایش گذاشته می‌شوند. در این بخش چند فیلم ایرانی حضور دارد و آنارشی تنها نماینده ایران در جشنواره نیست. با توجه به این‌که در بخش رقابتی جشنواره کن حدود 10 فیلم حضور پیدا می‌کنند و رقابت خیلی سنگین است بخش شورت فیلم کرنر برای فیلمسازان جوان که نگاه نو دارند و خلاق هستند طراحی شده تا بتوانند در یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای سینمایی جهان حضور داشته باشند.»
فرمول رفتن به کن
از «کاظمی» می‌پرسم چطور فیلم شما پذیرفته شد و در آینده بقیه چطور می‌توانند مسیری که شما رفتید را طی کنند؟ می‌گوید: «مسیری که طی کردیم ثبت‌نام بود و خب در کمال ناباوری ایمیل قبولی فیلم آمد. جالب است بدانید که اولین جشنواره‌ای که فیلم را ارسال کردیم همین بخش شورت فیلم کرنر جشنواره کن بود؛ بعد از این هم در تلاشیم فیلم را به جشنواره‌های معتبر جهانی ارسال کنیم و بتوانیم با فیلم‌های بین‌المللی رقابت کنیم. اما به دیگر عزیزانی که می‌خواهند پا به عرصه فیلم‌سازی بگذارند پیشنهاد می‌کنم با مطالعه بالا و دقت تمام شروع به کار کنند و نگاه نو داشته باشند.»
نقطه عطف زندگی‌ام...
از «مجید» می‌خواهم بگوید انجمن‌های فیلم‌سازی چطور مسیر را برای فیلمساز شدن جوانان فراهم می‌کنند؟ او معتقد است: «من به شخصه نقطه عطف زندگی‌ام آشنایی با انجمن سینما جوان بود و خب راه و روش فیلم‌سازی را در انجمن سینما جوان آموختم. به‌نظرم انجمن‌های فیلم‌سازی مسیر را برای فیلمسازان هموارتر می‌کنند و یک‌جورهایی مثل آب باریکه‌ای هستند که فیلمسازان جوان را به شاهراه فیلم‌سازی وصل می‌کنند.»
صفر تا صد ساخت فیلم کوتاه
سرپرست انجمن فیلم کوتاه خراسان درباره جزئیات دوره‌های ساخت فیلم کوتاه، هزینه‌هایش و ... می‌گوید
علیرضا کاردار | روزنامه‌نگار- به بهانه مطرح‌شدن فیلم کوتاه «مجید کاظمی» که موفقیتش را مدیون شرکت در دوره‌های انجمن سینمای جوان می‌داند، با مدیر این انجمن در مشهد صحبت کردیم. آقای محسن جهانی، سرپرست انجمن سینمای جوان خراسان رضوی است. او که حدود 12 سال است کار فیلم‌سازی انجام می‌دهد، فیلم‌نامه‌نویسی را رشته اصلی کارش بیان می‌کند و چندین فیلمنامه و فیلم‌هایی مانند مستند «آنجا سپیده دم» و فیلم تحسین شده کوتاه «آمبولانس» را در کارنامه‌اش دارد. جهانی ضمن برشمردن فعالیت‌های این انجمن، راه و روش فراگرفتن ساخت فیلم برای علاقه‌مندان به فیلم‌سازی را هم بیان کرد.
دوره جامع فیلم‌سازی در 7 ماه
جهانی کلیت انجمن سینمای جوان را چنین توضیح می‌دهد: «انجمن سینمای جوان تخصصی‌ترین نهاد در حوزه آموزش و تولید فیلم کوتاه در سراسر ایران است. این انجمن در 52 نقطه از کشور دفتر دارد. در این مراکز یک بحث آموزش داریم و یک بحث تولید.» به گفته وی روش های آموزش فنون سینما در این انجمن به این صورت هستند: «روش اول آموزش به صورت یک دوره جامع فیلم‌سازی است که در 7 ماه هنرجو ثبت‌نام کرده و آموزش فیلم‌سازی از ابتدا تا انتها را می‌گذارند. این دوره زیر نظر استادان و در حوزه‌های مختلفی مانند تاریخ سینما، فیلم‌برداری، تدوین، مستندسازی و... برگزار شده و در انتها با ساخت فیلم پایان دوره، هنرجویان موفق به دریافت گواهی پایان دوره می‌شوند. این مدرک معتبر معادل کارشناسی ارشد و بین‌المللی است و در دیگر کشورها هم قابل قبول است.» این استاد سینما دوره‌های دیگر فیلم‌سازی را هم چنین توضیح می‌دهد: «دوره‌های دیگری هم به صورت تک درس و تعاملی داریم. در روش تک درس، دوره‌های تخصصی حرفه‌های مختلف مانند تدوین، کارگردانی، مستند، صدابرداری و... آموزش داده می‌شوند. هنرجو در تعداد ساعت مشخصی، متمرکز بر آن شغل سینمایی کسب تجربه و علم می‌کند. دوره‌های تعاملی هم داریم که به صورت استادمحور مبتنی بر تولید است. بین 8 تا 10 نفر هنرجو زیر نظر استاد دوره‌ای را جلو می‌روند. از ابتدا تا انتهای یک فیلم با راهنمایی استاد خود پیش می‌روند تا فیلم تولید شود.»
ورود به بازار کار با هزینه پایین
جهانی درباره آماده‌سازی فیلمسازان جوان برای ورود به بازار کار می‌گوید: «در این دوره‌ها سعی می‌کنیم هنرجو را به نقطه‌ای برسانیم که آمادگی برای تولید اثر و خلق فیلم پیدا کند و جذب دفاتر سینمایی شود. بسیاری از بچه‌هایی که الان در گروه‌ها و حوزه‌های مختلف از موشن و صدا و تدوین و کارگردانی و... مشغول فعالیت هستند دانش آموخته انجمن سینمای جوان در سال‌های گذشته بوده‌اند.» مدیر انجمن فیلم کوتاه مشهد درباره هزینه و روش ثبت‌نام این دوره‌ها می‌گوید: «هزینه‌های سال جاری هنوز اعلام نشده است، ولی هزینه‌های سال گذشته به طور حدودی تک درس تقریبا یک میلیون و پانصد هزار تومان بوده است. دوره جامع هم پاییز شروع می‌شود و ابتدای تابستان ختم می‌شود. آبان ماه فراخوان می‌دهیم که البته اکنون هم می‌توانند پیش ثبت‌نام انجام دهند. سپس آزمون برگزار می‌کنیم. دوستانی که پذیرفته شدند برای مصاحبه حضوری می‌آیند و بعد از قبول شدن حدود اول آذر دوره در قالب کلاس‌های 20 نفره برگزار می‌شود. هزینه حدودی سال گذشته دوره جامع تقریبا 7 میلیون و 500هزار تومان بود. علاوه بر این که امکان تخفیف و تقسیط هم داریم تا هنرجویان راحت باشند.»
حمایت مادی و معنوی از فیلمسازان
جهانی روش خلاقانه و نسبتا جدیدی را برای حمایت از فیلمسازان معرفی می‌کند. او توضیح می‌دهد: «در حوزه تولید هم فضای پیچینگ و فیلم اولی داریم. انجمن، هنرجویانی که فیلم اول‌شان است را مورد حمایت قرار می‌دهد. فیلمنامه می‌آید و داوری می‌شود و در صورت تایید، بودجه‌ای اختصاص داده می‌شود تا هنرجو فیلمش را به تولید برساند.» او درباره فیلم فیلمساز جوان کشورمان هم می‌گوید: «فیلم آقای مجید کاظمی هم به همین صورت بود. ایشان می‌خواست فیلمی برای پایان دوره بسازد که توسط انجمن هدایت شد و خدا را شکر فیلم قابل قبولی شد و حضور خوبی هم در جشنواره‌ها داشت. برای فیلم‌های نیمه حرفه‌ای و حرفه‌ای هم فضای پیچینگ را داریم. سقف بودجه امسال 250 میلیون تومان است که از آثار دوستان فیلمساز حمایت می‌کنیم. فرایند کار هم به این صورت است که دوستان فیلم‌نامه‌هایشان را در سایت ثبت می‌کنند. سپس توسط 6 نفر از اهالی سینما داوری می‌شود. آقایان شعیبی، عادل تبریزی، مرتضی علیزاده(کارگردان بی‌بدن)، خالقی، رمضانی و خودم به عنوان مدیر دفتر انجمن. رای‌گیری می‌شود و فیلم‌نامه‌هایی که نمره بالای 60 بگیرند دعوت به داوری حضوری می‌شوند. تشریف می‌آورند و در حضور این 6 نفر از اثرشان در دفتر مشهد دفاع می‌کنند. درباره کارشان صحبت می‌شود و از فیلمنامه گرفته تا بحث‌های فنی و... استادان هم راهنمایی‌های کارگشایی به فیلمساز می‌دهند.» او در ادامه از حمایت‌های اخیر انجمن می‌گوید: «هدف انجمن حمایت است. این مبلغ 250 میلیون تومان بخشی از کار را پوشش می‌دهد و درصدی از مالکیت فیلم هم در اختیار فیلمساز قرار می‌گیرد تا بتواند تهیه‌کننده دیگری را هم پای فیلم بیاورد. در مشهد تولیدات خوبی داریم که جشنواره‌های مختلفی هم دیده شده‌اند. خیلی از آثار خوبی که سال‌های پیش ساخته شدند در این قالب بوده‌اند. کار خانم نسیم سهیلی(میراث باد) که در جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور داشت. کار آقای سلمانی در حوزه فلسطین بود و در جشنواره فیلم کوتاه تهران خوب دیده شد و در فضای مجازی هم دست به دست شد.»
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
