صابری| فوتبال فراتر از یک ورزش است، پدیده‌‌ای اجتماعی، یک صنعت بزرگ سرگرمی، تجارت و خیلی چیزهای دیگر. در تمام دنیا فوتبال طی چند دهه اخیر کارکردهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی متعددی داشته و شاید هیچ‌‌کس مثل مرحوم حمیدرضا صدر نتواند ریشه‌‌های دنیای فوتبال را به ما معرفی کند. با نگاهی کوتاه به کتاب «روزی روزگاری فوتبال» به قلم این مرد دوست‌‌داشتنی همراه ما باشید. 

 

فوتبال بازتابی از زندگی 

مرحوم حمیدرضا صدر کسی بود که اعتقاد داشت اشک و شادی فوتبال بازتابی از زندگی است، زندگی که در فوتبال سرشار از هیجان می‌‌شود و اسیر منگنه 90 دقیقه زمان است و همین به التهاب و جذابیتش اضافه می‌‌کند. میدانی که در آن همیشه بهترین‌‌ها پیروز نیستند و از زمین‌‌های خاکی تهران، تا آلمان، ایتالیا، برزیل، آرژانتین و ... فوتبال بازتابی از شیفتگی نسل‌‌ها به یک هویت یکسان است که حول پدیده هواداری شکل می‌‌گیرد. این کتاب درباره تاریخ است، سیاست و هر آن‌‌چه که فوتبال را امروز به چیزی تبدیل کرده که می‌‌شناسیم. 

 

چرا این کتاب را بخوانیم؟

کتاب از تاریخ فوتبال ایران شروع می‌‌کند و سری به گوشه و کنار دنیا می‌‌زند. سفری جذاب تا از عشق مردم به فوتبال بگوید، از نقشی که سیاستمداران و سرمایه‌‌داران در آن داشتند. از تحولاتش و... از این‌‌که روزگاری چطور فوتبال توسط انگلیسی‌‌هایی که درگیر استخراج نفت بودند وارد کشورمان شد. از روزهایی که تیم منتخب تهران به نام تیم ایران و در حقیقت به‌‌عنوان چیزی که امروز تیم ملی می‌‌شناسیم مقابل تیم‌‌های دیگر بازی می‌‌کرد. از اولین نتایجش. از این‌‌که چطور فوتبال خودجوش و بی‌‌برنامه در کشورمان شکل گرفت. از عجایبش. مثل روزی که حسین فکری در یک بازی باشگاهی همزمان مربی هر دو تیم بود! انگار ناف فوتبال ما را از آغاز با این شکل عجایب بریده باشند. کتاب از این می‌‌گوید که چرا هوادار در فوتبال مهم است و چه می‌‌شود تیمی مثل پرسپولیس در مقاطع مختلف بارها تغییر اسم و ماهیت می‌‌دهد اما به‌‌خاطر همان هواداران ماندگار می‌‌شود. کتاب اطلاعات جالبی از روزهایی دارد که کاریزمای افرادی چون پروین فوتبال ملی و باشگاهی را نجات داد. 

 

روایت‌‌هایی از فوتبال دنیا

اما داستان کتاب محدود به فوتبال کشورمان نمی‌‌شود. از اسپانیا می‌‌گوید و زمانی که حکومت دیکتاتوری حتی نتایج فوتبال را هم رقم می‌‌زد. وقتی که قانون گذاشته بودند یک فوق ستاره مثل دی‌‌استفانو اگر بخواهد برای بارسا بازی کند موظف است دو سال هم برای رئال بازی کند. از سال 1963 و کشته شدن 300 نفر در ورزشگاه لیمای کشور پرو. یا جان باختن تلخ 39 نفر از هواداران یوونتوس در سال 1985. از عشق مردم انگلستان به فوتبال و مثال معروف‌‌شان که می‌‌گویند 5 روز کار، یک روز فوتبال، یک روز کلیسا و... با مطالعه این کتاب می‌‌توان گوشه و کنار کمتر دیده شده فوتبال ایران و جهان را بهتر دید.       

جادوی چشم‌هایت

رام می‌کند

واژه‌های وحشی

شعرم را…

فرانک سلطانی

 

ابراهیم اطروش می‌گوید: با معروف کرخی بر کنار دجله نشسته بودیم. دیدیم عده‌ای جوان در قایقی نشسته و در ضمن حرکت به آوازه‌خوانی و نواختن موسیقی و شرب خمر مشغول هستند. بعضی از دوستان از معروف کرخی خواستند که آن‌ها را نفرین کند. او دست‌هایش را بلند کرد و گفت: «خدایا همان‌طور که آن‌ها را در دنیا شاد کردی، در آخرت هم آنان را شاد بفرما!» دوستان به او گفتند ما از تو خواستیم آن‌ها را نفرین کنی، اما تو برایشان دعا کردی؟ او گفت: «اگر خدا بخواهد آن‌ها را در آخرت شاد فرماید، وسایل توبه کردن آنان را فراهم می‌آورد.»

شنیدنی‌های تاریخ

 

مرحوم حاج میرزا اسماعیل دولابی فرموده‌اند: «هروقت در زندگی‌ات گیری پیش آمد و راه‌بندان شد، بدان خدا کرده است. زود برو با او خلوت کن و بگو با من چه کار داشتی که راهم را بستی؟ هرکس گرفتار است، در واقع گرفته‌ یار است. زیارتت، نمازت، ذکرت و عبادتت را تا زیارت بعد، نماز بعد، ذکر بعد و عبادت بعد حفظ کن. کار بد، حرف بد، دعوا و جدال نکن و آن را سالم به بعدی برسان. اگر این کار را بکنی، دایمی می‌شود؛ دایم در زیارت و نماز و ذکر و عبادت خواهی بود.»شفقنا

در تفسیر نور ذیل آیات 52 و 53 سوره شوری آمده است:

روح مایه حیات و زندگى است و قرآن رمز حیات معنوى انسان است. همان‌گونه که جسم بدون روح متلاشى و متعفن مى‌شود، جامعه بدون کتاب و قرآن در معرض متلاشى شدن است. آن‌گونه که حقیقت روح درک نشدنى است، حقیقت قرآن نیز درک ناشدنى است و آن طور که روح کهنه نمى‌شود قرآن هم کهنه شدنى نیست. نکته‌ها: حتّى پیامبران بدون هدایت الهى راهى از پیش نمى‌برند. گرچه هدایت به دست خداست لکن بستر هدایت، روح بندگى و دورى از تکبّر است. کسى که مى‌خواهد دیگران را هدایت کند باید خود بر راه حقّ مسلط باشد. قرآن به تنهایى کافى نیست، با این که قرآن نور هدایت است لکن باز هم نیاز به رسول است. 

 

هایکه کامرلینگ اونس (۱۸۵۳ تا ۱۹۲۶) فیزیک‌دان هلندی بود. او را مبدع ابررسانایی می‌دانند. او در سال ۱۹۱۳ به خاطر پژوهش درباره فیزیک دماهای پایین و تولید هلیوم مایع موفق به دریافت جایزه فیزیک نوبل شد. در سال ۱۹۰۴ یکی از بزرگ‌ترین آزمایشگاه‌های سرماشناسی را در دانشگاه لیدن راه‌اندازی و بعد از آن از تمامی دانشمندان دعوت کرد تا از این آزمایشگاه در تحقیقات‌شان استفاده کنند. این کمک وی موجب شد تا در مجامع علمی آن زمان به نیکی از او یاد شود. در ۱۹۰۸ دکتر کامرلینگ اونس توانست برای نخستین بار گاز هلیوم را به حالت مایع درآورد که برای این کار وی دمای هلیوم را تا منفی ۲۶۹ درجه یا ۴.۲ درجه کلوین کاهش داد که این یک موفقیت بزرگ در علم فیزیک آن زمان به حساب می‌آمد؛ چرا که این سردترین دمایی بود که روی کره زمین به دست آمده بود. در سال ۱۹۱۱ دکتر کامرلینگ اونس میزان رسانایی فلزات خالص را در دماهای پایین آزمایش کرد. تا آن زمان دانشمندان تصور می‌کردند با کاهش شدید دما میزان رسانایی کاهش می‌یابد و حرکت الکترون‌ها متوقف می‌شود. در یکی از آزمایش‌ها وی فلز جیوه را تا دمای ۴.۲ درجه کلوین کاهش داد و قانون فارادی را روی آن آزمایش کرد و متوجه شد که در این دما میزان مقاومت الکتریکی به صفر رسیده است. این زمانی بود که خاصیت ابررسانایی کشف شد.

 

یکی از نشانه‌های بلوغ انسان همین است که بداند چطور چیزهایی را که برای دیگران اهمیت دارد درک کند، حتی اگر برای خودش اهمیتی نداشته باشد.

برگرفته از «ما تمامش می‌کنیم» اثر کالین هوور