کاروانسرای عباس آباد تایباد نگینی که به مراقبت نیاز دارد
نویسنده : کلثومیان

بنای تاریخی رباط عباس آباد از جمله آثار مهم تاریخی شهرستان تایباد است که قدمت آن به دوره صفویه برمی گردد و بهتازگی ثبت جهانی شده است. این اثر تاریخی در مسیر تربت جام به تایباد و در 40 کیلومتری تایباد واقع شده و در زمان های قدیم در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است. با توجه به قرار گرفتن آن در مسیر جاده ترانزیتی مشهد به دوغارون، این اثر تاریخی هم اکنون نیز میتواند به محلی برای استراحت مسافران داخلی و خارجی تبدیل شود و بهعنوان جاذبه گردشگری شهرستان تایباد مورد توجه قرار گیرد. چندین سال است که باند دوم جاده ترانزیتی مشهد -دوغارون در دست ساخت است و سالها پیش در جلسه شورای اداری تایباد، وزیر اسبق راه و شهرسازی قول داد مسیر باند دوم این جاده از نزدیکی این اثر تاریخی با رعایت حریم لازم عبور کند تا این کاروانسرای تاریخی به محلی برای اتراق مسافران داخلی و خارجی تبدیل شود اما تاکنون این وعده محقق نشده است.
سرقت تابلوی راهنمای کاروانسرا
دکتر صادقی، فعال حوزه گردشگری استان خراسان رضوی درباره این اثر تاریخی میگوید: رباط تاریخی عباس آباد در تایباد که در مسیر جاده ابریشم قدیم و جاده ترانزیت فعلی مشهد –دوغارون قرار دارد، میتواند به مهمترین مکان گردشگری منطقه تبدیل شود ولی متاسفانه به اثر مهم تاریخی توجه زیادی نشده است. وی میافزاید: چندی قبل که به همراه جمعی از استادان تاریخ استان برای بازدید به این مکان رفتیم، متاسفانه تابلوی راهنمای این اثر تاریخی به سرقت رفته بود. وی خاطرنشان می کند: اگر متولیان امر به این اثر تاریخی توجه بیشتری کنند موجب جذب گردشگران و علاقهمندان به تاریخ به این مکان میشود و زمینه اشتغال جوانان منطقه نیز فراهم خواهد شد.
عامر توکلی، عضو هیئت امنای مجموعه تاریخی مولانای تایباد نیز میگوید: رباط عباس آباد از آثار مهم تاریخی تایباد است و در نقطهای قرار دارد که یکی از بهترین مکانها برای رصد ستارگان محسوب میشود. به همین دلیل مورد توجه منجمان قرار دارد و هرماه تعداد زیادی از علاقهمندان علم نجوم در این مکان جمع میشوند.
تبدیل شدن به پاتوق معتادان به دلیل دوری از جاده اصلی
رحمانی یکی از شهروندان تایبادی نیز میگوید: برای دیدن رباط عباس آباد به همراه خانواده ام عصر یک روز جمعه به این مکان رفتیم اما تعدادی معتاد و اراذل و اوباش را در آنجا دیدیم و جرئت نکردیم از ماشین پیاده شویم و بلافاصله برگشتیم. وی میافزاید: فاصله جاده اصلی تا محل رباط حدود 3 کیلومتر است هرچند تا محل رباط آسفالت است اما چون از جاده اصلی دور است محلی برای تجمع معتادان و اراذل و اوباش شده است.
استاد عبدالرحیم تاج محمدی از پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی نیز میگوید: برای احیا و مرمت رباط عباس آباد اقدامات مهمی انجام شده است. وی میافزاید: این اثر تاریخی استحکام بنا شده و توسط میراث فرهنگی مرمت و بازسازی نیز شده و برای احیای این اثر پیشنهاد میشود این مکان به اقامتگاه بین راهی تبدیل شود.
وی میافزاید: کاروانسرای عباس آباد تایباد به لحاظ قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیتی مشهد- دوغارون و نبود ساخت و ساز در پیرامون آن و حفظ حریم منظری، از موقعیت ممتازی برخوردار است و با توجه به ثبت این کاروانسرا در فهرست آثار جهانی، نیازمند توجه بیشتر است. وی خاطرنشان می کند: حضور یک نگهبان به صورت تمام وقت، ایجاد سرویس بهداشتی و ارائه حداقل خدمات رفاهی به گردشگران از نیازهای اولیه در این اثر تاریخی است.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تایباد نیز در این باره میگوید: این اثر بهتازگی ثبت جهانی شده و به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده تربت جام به تایباد می تواند بهعنوان جاذبه گردشگری شهرستان مورد توجه قرار گیرد و موجب رونق گردشگری منطقه شود که این امر با همکاری و تعامل دستگاههای اجرایی شهرستان امکانپذیر است. کارگزار در خصوص امنیت این اثر تاریخی میافزاید: یگان حفاظت میراث فرهنگی به صورت منظم در این منطقه گشتزنی میکند و در صورت مشاهده هرگونه تخریب یا حفاری غیرمجاز، موضوع را از طریق مراجع ذیصلاح قضایی و انتظامی پیگیری خواهد کرد. در ضمن با عنایت به ثبت جهانی این بنا، قرار است رباط عباس آباد بهزودی توسط 2 نگهبان به صورت شبانه روزی حفاظت شود.
قیاسی معاون فرماندار تایباد نیز درخصوص طرح عبور باند دوم جاده ترانزیتی مشهد به دوغارون از نزدیکی کاروانسرای عباس آباد میگوید: در صورت تصویب این طرح، حداقل ۳ کیلومتر طول باند دوم جاده ترانزیتی مشهد به دوغارون افزایش پیدا خواهد کرد و با قیمت فعلی حدود ۵۰ میلیارد تومان برای اجرای این طرح نیاز خواهد بود؛ بنابراین تحقق این امر به پیگیری اداره میراث فرهنگی و موافقت اداره کل راه و شهرسازی نیاز دارد.