زخم خشکسالی بر پیکره گناباد
رئیس امور منابع آب گناباد: 70 درصد از ۶۰۰ قنات فعال گناباد با کاهش شدید آبدهی مواجه شده اند
معضل خشکسالی و کمبود منابع آبی از مشکلات اصلی عمده مناطق کشور است که در نواحی کویری و جنوبی استان خراسان رضوی نظیر شهرستان گناباد نمود و عمق بیشتری دارد. به گزارش ایرنا، پدیده خشکسالی موجب به هم خوردن توازن در وضعیت منابع آب و تشدید بی آبی، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب های سطحی و خاک مرطوب می شود. این اتفاق بیشتر زمانی که تبخیر سطحی از حد معمول تجاوز کند، بروز پیدا می کند. شهرستان گناباد از حدود ۲۰ سال پیش درگیر بحران خشکسالی بوده و در یک سال گذشته بر دامنه و عمق آن افزوده شده است.این معضل بیش از همه بخش ها بر حوزه های کشاورزی، دامداری، محیط زیست و منابع طبیعی منطقه تاثیر منفی گذاشته است. خشکسالی علاوه بر وارد کردن خسارت های زیاد به این بخش ها، موجب افزایش مهاجرت روستاییان به شهر گناباد یا از این شهرستان به دیگر نقاط استان خراسان رضوی و کشور شده است.
کمبود بارندگی و کمبود منابع آبی و از طرفی افزایش دمای هوا، موجب تنش آبی در شهرستان گناباد در تابستان امسال شده است. مجموع بارندگی این شهرستان در نیمه نخست سال آبی جاری 42/8 میلی متر، یعنی ۷۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل آن و ۵۴ درصد کمتر از متوسط ۳۰ سال اخیر بوده است. همچنین از مجموع 9/7 میلی متر بارش امسال ، ۴/۴ میلی متر، یعنی بیش از نصف آن در سه روز نخست فروردین روی داده که این میزان بارندگی در مدت کوتاه کمک چندانی به تغذیه منابع آبی شهرستان نکرده است و در اردیبهشت و خردادماه نیز تنها یک میلی متر بارندگی در گناباد ثبت شده است. این مسئله موجب شده که گناباد در شمار پرتنش ترین شهرستان های خراسان رضوی از نظر آبی و نبود توازن در تولید و مصرف آب قرار گیرد.
کاهش شدید آبدهی قنات ها
آب مورد نیاز شهرستان گناباد از ۴۳۹ حلقه چاه با حجم برداشت سالانه ۷۶ میلیون متر مکعب، ۳۰۶ رشته قنات با حجم تخلیه سالانه 8/26 میلیون متر مکعب و ۹۹ دهنه چشمه با حجم تخلیه سالانه 3میلیون متر مکعب تامین می شود.
رئیس امور منابع آب گناباد با اشاره به این که معضل خشکسالی موجب کاهش شدید و خشکی کامل برخی منابع آبی این شهرستان شده است، تصریح کرد: خشکسالی ۲۰ سال گذشته مجموع سفره های آب زیرزمینی شهرستان گناباد را با افت مواجه کرده است و این روند کاهشی همچنان ادامه دارد. احمد تمامگر افزود: ۷۰ درصد از ۶۰۰ قنات فعال گناباد در بستر رودخانه وابستگی زیاد ی به بارندگی دارند که با استمرار معضل خشکسالی، با کاهش شدید آبدهی مواجه شده اند.وی پیشروی جبهه آب شور را از مصادیق بارز ادامه معضل خشکسالی و کمبود بارندگی و بهره برداری غیر اصولی از چاه های آب کشاورزی در گناباد دانست و افزود: نصب شمارشگرهای حجمی هوشمند برای کنترل برداشت از چاههای آب کشاورزی شهرستان از سال ۱۳۹۶ در دستور کار قرار گرفت و تاکنون ۹۵ درصد چاههای شهرستان به کنتور هوشمند مجهز شده اند.
رئیس اداره امور منابع آب گناباد با اشاره به افزایش مصرف آب به دنبال بالا رفتن دمای هوا و تشدید خشکسالی در این شهرستان، گفت: وزارت نیرو مقدار آب شرب مصرفی استاندارد را ۱۸۰ لیتر در ثانیه اعلام کرده است . در حالی که هم اکنون در گناباد این رقم ۲۷۰ لیتر در ثانیه است و در زمان اوج مصرف تا ۳۰۰ لیتر در ثانیه نیز می رسد که نشان دهنده مصرف بی رویه آب در این شهرستان است.تمامگر ادامه داد: بر اساس مصوبه شورای حفاظت از منابع آب گناباد، استفاده از چاههای آب کشاورزی و چاههای آب ادارات برای کاهش تبعات کمبود آب در دستور کار قرار گرفته است.وی گفت: در این زمینه یک حلقه چاه در شهر بیدخت و دو حلقه چاه در منطقه براکوه این شهرستان حفاری می شود و در آینده نزدیک با اتصال آن به شبکه آب شرب، مشکلات این بخش کاهش می یابد و یک حلقه چاه نیز در شهر گناباد در حال حفاری است.تمامگر افزود: ۷۰ درصد آب شرب گناباد از منطقه کیبرکوه و ۳۰ درصد از منطقه سید آباد تامین می شود که به علت نشست زمین تامین آب از سیدآباد با مشکل مواجه شده است.
همچنین مدیر امور آب و فاضلاب گناباد گفت: شهر بیدخت از توابع این شهرستان هم اکنون با تنش آبی مواجه است و با تنظیم فشار آب و حفر چاه در حال مدیریت آب آن هستیم. مجید اکرادی ادامه داد: برای رفع مشکل آب شهر روشناوند نیز سه حلقه چاه اجاره و وارد مدار کرده ایم ، ولی مشکل اصلی در این شهر وجود تعداد زیادی دام سنگین و سبک و مه پاشی باغ های پسته با آب شرب است.وی بیان کرد: بخش کاخک گناباد نیز با ۱۸ روستا و 3 هزار و ۵۰۰ مشترک آب، به دلیل ثابت نبودن جمعیت و ییلاقی بودن منطقه با افزایش میزان مصرف آب روبه رو است. اکرادی افزود: برای کاهش مشکل تامین آب بخش کاخک یک حلقه چاه در حال رسوب گیری است که در آینده نزدیک وارد مدار می شود.مدیر امور آب و فاضلاب گناباد گفت: برای کاهش مصرف آب، انشعاب های بخش صنعتی کاخک قطع شده و آب مورد نیاز آن ها با تانکر تامین می شود.وی افزود: تجهیز هر حلقه چاه آب برای استفاده به حداقل 3 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
ناپایداری بخش کشاورزی
اما مسئول مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گناباد در این باره گفت: تغییرات اقلیمی از حدود ۱۰۰ سال پیش به دلیل گرم شدن تدریجی کره زمین آغاز و از ۲۰ سال پیش در مناطقی مانند گناباد تشدید شده که نتیجه آن کاهش بارندگی و خشکسالی در این منطقه بوده است. یدا... قیصری افزود: افزایش جمعیت، کمبود بارندگی و منابع آبی و کاهش کشت برخی محصولات کشاورزی در نقاط مختلف موجب ناپایداری بخش کشاورزی شده است . بنابراین باید با برنامه ریزی صحیح و تعادل بخشی بین تولید و مصرف، این معضل را رفع کرد.
معاون مدیریت جهاد کشاورزی گناباد هم گفت: تغییرات اقلیمی و افزایش دمای هوا باعث افزایش سرعت رشد گیاهان می شود و با کاهش دوره رشد، میزان تولید محصول کاهش می یابد . از طرفی افزایش دمای هوا و نبود سرمای مناسب بر گل دهی محصولات تاثیر منفی دارد. حسین زارع حسینی افزود: خشکسالی، کمبود منابع آب، افزایش ریزگردها، شوری آب و به دنبال آن افزایش آفت ها موجب شده برخی محصولات کشاورزی در سال های گذشته در گناباد بازدهی لازم را نداشته باشند و به ثمر ننشینند و زمان کشت برخی محصولات مانند گندم از هفت به سه سال کاهش یافته است.وی با اشاره به اقدامات مدیریت جهاد کشاورزی گناباد برای رفع این معضل گفت: برخی محصولات کشاورزی کم آب طلب با بازدهی بهتر در یک دوره زمانی مشخص جایگزین شده اند و برای کاهش خسارت ناشی از آفات نیز ضمن استفاده از روش های بیولوژیک، دوره های آموزشی برای کشاورزان برگزار می شود.
تاثیر خشکسالی بر محصولات زراعی و منابع طبیعی
معاون طرح و برنامه مدیریت جهاد کشاورزی گناباد نیز در این باره گفت: خشکسالی و کمبود شدید بارندگی در سال های اخیر موجب کاهش ۵۰ درصدی میزان محصولات زراعی آبی و ۹۰ درصدی محصولات دیم در این شهرستان شده است. اسماعیل قربانی افزود: استمرار خشکسالی در بخش دامی نیز تولید شیر و گوشت را ۳۰ درصد و تولید علوفه مراتع را ۹۰ درصد کاهش داده است. وی کاهش حدود ۵۰ درصدی تولید عسل در زنبورستان ها را از دیگر آثار خشکسالی در بخش کشاورزی گناباد دانست.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست گناباد نیز درباره چالش های خشکسالی و کمبود آب گفت: خشکسالی ۱۸ سال گذشته موجب حذف چند گونه جانوری از جمله پلنگ از عرصه های محیط زیست این منطقه شده و زیست دیگر گونه های جانوری شهرستان نظیر قوچ، میش، کل، بز، آهو، روباه، گرگ و کفتار و انواع خزندگان و پرندگان نظیر هوبره، کبک و... را نیز در معرض تهدید جدی قرار داده است. محمد یوسف نژاد، آب رسانی با تانکر و تامین علوفه خشک برای گونه های جانوری محیط زیست را یادآور شد و افزود: دو مخزن ذخیره آب برای تامین آب وحوش و گونه های جانوری در این عرصه ها طی سه سال قبل ایجاد شد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد از جمله اقدامات امسال این اداره برای کاهش تبعات خشکسالی و بیابان زایی در این شهرستان را هرس سرشاخه های خشک و آفت زده در سطح ۳۰۰ هکتار از جنگل ها، اجرای ۲۵ کیلومتر بادشکن در منطقه عمرانی، اجرای ۳۲۵ کیلومتر آبیاری سنواتی در مناطق عمرانی و نوده پشنگ و مدیریت رواناب در منطقه برگز در سطح ۲۰۰ هکتار برشمرد.مجتبی محرابی اظهار کرد: ۱۷ هزار و ۵۰۰ اصله نهال از گیاهان بیابانی شامل تاغ و قره داغ هم طی یک سال گذشته در این شهرستان تولید و در مناطق در معرض فرسایش بادی کاشته شده است. وی افزود: عملیات احیا و اصلاح مناطق بیابانی و کنترل کانونهای بحران فرسایش بادی و مدیریت هرز آب از طریق اجرای طرح های بیولوژیک شامل بذرپاشی، نهال کاری و آبیاری سنواتی از محورهای مهم طرح های بیابان زدایی گناباد است.
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
فرماندار سبزوار گفت: مشکلات و نابسامانیهای کنونی که در حوزه راههای اصلی، فرعی، روستایی و عشایری این شهرستان دیده میشود، حاصل سال ها کمتوجهی در این حوزه است و البته این وضعیت راههای ارتباطی حق مردم منطقه نیست. به گزارش ایرنا، حسین ابراهیمی کُردیانی روز چهارشنبه در نشست با دهیاران بخش روداب سبزوار افزود: شهرستان سبزوار پیشانی ورودی خراسان رضوی از سمت غرب استان و در مسیر اصلی شاهراه ارتباطی شمال- جنوب و شرق و غرب کشور است که با وجود حجم بالای رفت و آمد وسایل نقلیه، وضعیت چندان مطلوبی در زمینه راه های ارتباطی ندارد. وی گفت: دولت با وجود تنگناهای اقتصادی، تحرک خوبی در تمامی حوزه ها از جمله سامان دهی راه ها ایجاد کرده است و با توجه به طرح تحول روستایی که با دستور استاندار اجرایی شده، حدود ۲۸۰ کیلومتر راه روستایی شهرستان سبزوار تا پایان سال۱۴۰۴ در اولویت ساخت، به سازی و آسفالت قرار خواهد گرفت.ابراهیمی افزود: سفر چند هفته قبل معاون ساخت و نگهداری راههای فرعی و روستایی سازمان راهداری نیز دستاوردهای خوبی برای بخش راه های روستایی و فرعی شهرستان سبزوار داشت و هم اینک طرح هایی در حوزه راه های روستایی در دست اجراست.وی تصریح کرد: اجرای طرح گازرسانی به ۲۲ روستای بخش مرکزی و روداب سبزوار نیز که مدتی معطل مانده بود، هم اینک و با وجود شرایط سخت اقتصادی، شتاب گرفته است.فرماندار سبزوار تصریح کرد: بخش روداب با وجود ظرفیت های فراوان، محروم مانده است و این میزان محرومیت حق مردم این منطقه نیست که همواره و باصلابت پای ارزشهای انقلاب ایستادهاند.ابراهیمی با بیان این که پراکندگی روستاهای روداب نباید به مانعی برای اجرای طرح های زیرساختی منطقه تبدیل شود، افزود: با اجرای چندین طرح در دست اقدام تلاش می شود شاخص های پایین بخش روداب در حوزه های راه، آب رسانی و گازرسانی جبران شود و ارتقا یابد.وی همچنین گفت: قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداریها و دهیاریها که در سال گذشته تصویب شد، زمینه افزایش منابع درآمدی شهرداریها و دهیاریها را فراهم کرد و به ویژه در زمینه شهرداری های کوچک که درآمد پایدار و منابع درآمدی اندکی دارند، موجب رفع مشکلات شهرداری ها شده است.
در بازرسی از مراکز و اماکن تهیه و و توزیع مواد غذایی، طی 10 روز گذشته بیش از ۱۳۰۰ کیلوگرم انواع مواد غذایی و آشامیدنی تاریخ مصرف گذشته کشف و معدوم شد.به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مسئول واحد بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی سبزوار گفت: معاونت بهداشتی دانشگاه علومپزشکی سبزوار با تشکیل گروههای بازرسی از کارشناسان بهداشت محیط، با هدف حفظ سلامت مردم و عرضه مواد غذایی سالم، بازرسی از اماکن عمومی مانند هتلها، اقامتگاهها، بومگردیها، اماکن تهیه و توزیع مواد خوراکی را عهده دار است و با حساسیت ویژهای پیگیری می کند. هادی کرابی افزود: شهروندان در صورت مشاهده موارد غیر بهداشتی در سطح عرضه و فروش مواد غذایی میتوانند با سامانه ۱۹۰ رسیدگی به شکایات مردمی وزارت بهداشت تماس بگیرند.
