پیچ و خم های طرح تحول روستایی در تربت حیدریه
معاون عمرانی فرمانداری ویژه تربت حیدریه: به دلیل نیازهای اجتماعی و پیوست های فرهنگی، کندی هایی در اجرای طرح تحول روستایی وجود دارد

طرح تحول روستایی در تربت حیدریه به عنوان شهرستانی روستامحور با اقتصادی مبتنی بر کشاورزی، اگرچه شتاب بیشتری گرفته است، اما هنوز در حد انتظار نیست. به گزارش ایرنا، استاندار خراسان رضوی، سال گذشته در نشستی با اعضای شورای اسلامی استان گفته بود که طرح تحول روستایی با محوریت هزار و ۱۱۳ روستا در حال تهیه و اجراست. به گفته یعقوبعلی نظری در طرح تحول روستایی، مشکلات زیرساختی اعم از جاده دسترسی، آب و گاز برطرف میشود؛ به ویژه این که همه روستاهای استان باید لولهکشی گاز داشته باشند. همچنین طرح هادی همه روستاهای مشمول تحول روستایی، بر اساس خواسته و نیاز روستاییان بازنگری میشود. عملیات اجرایی طرح تحول روستایی از جمله اقدامات دولت سیزدهم، از دیماه پارسال در روستاهای خراسان رضوی آغاز شد؛ اما برخی دستاندرکاران معتقدند که اجرای این طرح با وجود تلاش های انجام شده در تربت حیدریه هنوز مشکلات و نواقصی دارد.
نیازسنجی، شرط نخست موفقیت طرح تحول روستایی
دهیار روستای «دامسک»، از توابع بخش مرکزی تربت حیدریه، در این باره گفت: شرط نخست موفقیت طرح تحول روستایی به ویژه در این شهرستان، نیازسنجی و برنامه ریزی بر اساس نیاز هر روستاست. مهدی دانشور دامسکی در گفتوگو با ایرنا افزود: تربت حیدریه با اقلیم متنوع و بهرهمندی از فرهنگ متکثر و تخصصهای مختلف اقتصادی، کشاورزی و صنایعدستی در هر منطقه، نیازمند طرحی جامع در حوزه توسعه روستایی است. وی اظهار کرد: بر این اساس مسئولان و دستگاههای مربوط نباید برای راحتی کار خود، یک الگوی رفتاری واحد برای تمام روستاها اجرا کنند؛ بلکه باید طبق نیاز هر روستا، برنامه مستقل همان منطقه را تدوین و عملیاتی کنند. وی اضافه کرد: مشکل عمده اهالی روستای دامسک با ۷۶۵ نفر جمعیت در ساختار ۲۲۰ خانوار، آسفالت و چالش آب آشامیدنی سالم است که برای رسیدن به دیگر اهداف توسعهای باید این پیشنیازها برطرف شود.
دهیار دامسک با بیان این که خشکسالی، پنج چاه عمیق روستا را به دو حلقه کاهش داده است، افزود: شغل اصلی اهالی روستا، کشاورزی با محوریت کشت زعفران به عنوان یک محصول کمآببر است؛ ضمن این که وجود هزار راس دام سبک در دامسک، باعث همافزایی و همپوشانی با کشاورزی و بهبود نسبی سرانه درآمدی شده است.
چالش های طرح تحول روستایی
همچنین نماینده خراسان رضوی در کارگروه ملی مشورتی مسئولان فنی و مهندسی دهیاریهای کشور به ایرنا گفت: برخلاف تفاهمنامه میان وزارت کشور و بنیاد مسکن، بنیاد مسکن به دلیل کمبود اعتبار برای اجرای آسفالت معابر روستایی، از انجام تعهدات خود عقبنشینی کرده است. حمید نیرویی افزود: بنیاد مسکن همچنین در ازای ورود به طرح هادی روستایی ۳۰ درصد خالص کاربری مسکونی و تجاری به اضافه معابر را از متقاضی ورود به طرح اخذ میکند که این قابل تجدیدنظر است. وی ادامه داد: اکنون به دلیل فرسودگی شبکه انتقال آب در معابر روستایی تربت حیدریه، بعضا شاهد ترکیدگی یا نشتی و جاری شدن آب، آن هم در شرایط بحران خشکسالی هستیم.
وی تصریح کرد: برای موفقیت در اجرای طرح تحول روستایی فقط اقدامات عمرانی کافی نیست ، بلکه تسهیل و تسریع امور عمرانی، نیازمند پیوست فرهنگی و اجتماعی با بهرهمندی از نظر کارشناسان خبره و اهل فن است. وی با بیان این که برای ماندگاری روستاییان و حتی مهاجرت معکوس از شهر به روستا، باید جاذبههای روستایی را افزایش داد؛ این جاذبهها را شامل تضمین سبد غذایی متنوع، آرامش، امنیت، امکانات پزشکی و تحصیلی، فضای تفریحی، شغل پایدار و نظایر آن دانست.
قوانین دست وپاگیر
بخشدار بخش مرکزی تربت حیدریه نیز عنصر مهم طرح تحول روستایی را اشتغال پایدار جوانان در هر روستا بیان کرد و گفت: با وجود این که دولت با انتقال امکانات و ایجاد زیرساخت روستاها به بهرهمندی عموم از شاخص های رفاهی کمک کرده است، ولی ضعف شغل پایدار، موجب مهاجرت جوانان به شهرهای همجوار و بزرگ شده است. غلامرضا شیبانی از مسکن روستایی به عنوان چالش دیگر این حوزه یاد کرد و افزود: مسکن روستایی با شهری متفاوت است و برخی قوانین دست وپاگیر، برخورداری از تسهیلات مسکن روستایی را دشوار ساخته است.
وی اضافه کرد: همچنین شیوهنامههای متفاوت بنیاد مسکن و منابع طبیعی باعث کندی ساخت مسکن روستایی شده است؛ زیرا منابع طبیعی اراضی روستایی در اختیار اهالی را تحویل بنیاد مسکن میدهد تا در قبال دریافت وجه دوباره به روستاییان واگذار شود. وی گفت: روستاها در حوزه کشاورزی نیز با کمبود آب مواجه هستند و ارائه نشدن طرح الگوی کشت مناسب اقلیم توسط جهاد کشاورزی، موجب ادامه شیوههای کشت به صورت سنتی شده است. شیبانی تصریح کرد: از دیگر عوامل عقبماندگی توسعه روستایی، دستگاههای خدماترسان هستند که در بخش های مختلف همچون بازگشایی معابر با دهیاری همراهی لازم را ندارند. وی گفت: اگر میخواهیم روستاها رونق بگیرند و شهرها با مشکل حاشیهنشینی مواجه نشوند، باید بین ۳۰ تا ۴۰ درصد پول هزینه شده در حاشیه شهرها را به سمت روستاها سوق دهیم.
دهیار روستای «علیان» بخش مرکزی تربت حیدریه، موفقیت اجرای طرح تحول روستایی را در گرو همکاری مردم با مسئولان دانست و اظهار کرد: شایسته است در بحث ساخت و سازهای روستایی، مقوله حریم رعایت شود. ناهید اسدیان، جمعیت این روستا را هزار و ۳۰۰ نفر در قالب ۴۰۰ خانوار اعلام کرد و افزود: از سال ۸۵ دهیار این روستا هستم و چالش جدی نداشتهایم که دلیل اصلی آن همراهی و همکاری اهالی با مسئولان دستگاه های مربوط است؛ هرچند چالش های جزئی وجود دارد.
اظهارات مسئولان مربوط
رئیس بنیاد مسکن تربت حیدریه نیز در این باره گفت: هماکنون قرارداد آسفالت ۳۰ روستای شهرستان با پیمانکار مربوط به امضا رسیده است و ۲۱ روستا نیز برای تحویل قیر به مرکز استان (مشهد) معرفی شدهاند. علیرضا قناد با اشاره به واگذاری قیر مازاد رایگان به دهیاریهای تربت حیدریه برای آسفالت معابر و عمران روستاها افزود: در اجرای طرح نهضت ملی مسکن روستایی، تکالیفی به بنیاد مسکن محول شده است و بر این اساس مالکانی که قصد انتقال زمین از خارج محدوده به داخل روستا را دارند، باید ۳۰ درصد آن را به بنیاد مسکن واگذار کنند که البته در اجرای طرح نهضت ملی مسکن به مردم بازگشت داده میشود.
علیرضا عباسی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تربت حیدریه نیز بر ضرورت اصلاح الگوی مصرف و نوسازی خطوط انتقال آب متناسب با نیاز، جمعیت و چشم انداز توسعهای شهرستان تاکید کرد.
معاون عمرانی فرمانداری ویژه تربت حیدریه نیز گفت: در اجرای طرح تحول روستایی تربت حیدریه، ظرفیت های شهرستان مجدد و متناسب با نیازهای روز جامعه، شناسایی و احصا شده است. سیدعلی موسوی افزود: در اجرای این طرح، مشارکت مردم به عنوان یکی از مولفه های اصلی کار در دست بررسی و فرهنگسازی است و البته اقدامات اجرایی نیازمند شتاببخشی است چراکه به دلیل نیازهای اجتماعی و پیوستهای فرهنگی، کندیهایی وجود دارد.