چالش کهنه خواب ناوگان ترانزیتی در مرز دوغارون!
طرح جامع پایانه مرزی دوغارون با هدف تسهیل و تسریع تردد ناوگان بین المللی و همچنین موضوع تجمیع و استقرار دستگاه های ارائه دهنده خدمات مرزی در موقعیت درهای ورود و خروج چقدر اثرگذار بوده است؟
بر اساس اعلام مسئولان پایانه های مرزی دوغارون در مرز افغانستان و نیز لطف آباد و سرخس در مرز با ترکمنستان، در هشت ماه امسال ۲۰۰هزار تردد تجاری از این پایانه ها انجام شده است که شامل حمل و نقل بار ترانزیت ورودی و خروجی، صادرات و واردات و البته تردد کامیون های خالی بوده است. اصولا میزان تردد از پایانه های مرزی استان در مرز دوغارون به عنوان شاخصی برای رونق صادرات کشور با افغانستان یا به واسطه ترانزیت در مرزهای لطف آباد و سرخس با کشور ترکمنستان نشاندهنده رونق تجارت منطقه ای با کشورهای آسیای مرکزی تفسیر می شود؛ لذا تسهیل تردد یا رفع موانع عبور ناوگان تجاری از مرز، به هر میزانی که روی دهد، تاثیر مستقیمی بر رونق تردد و تجارت محلی و استانی و حتی بر تجارت کشور می گذارد. در چنین شرایطی گفته می شود که برخی نهادهای محلی دستاندرکار بنا دارند همچنان از همکاری در پایانه های مرزی شانه خالی کنند و از استقرار و فعالیت در چهارچوب زیرساختهای فراهم شده، طفره بروند. این در حالی است که با تسهیل تردد و ایجاد معابر جدید در مرزها، می توان تردد تجاری را 5 ، 10 یا شاید ۲۵ درصد افزایش داد و به تبع آن صادرات و ترانزیت را با رشدی تا ۲۰ درصدی ارتقا داد. کمکاری، خودسری و تمکین نکردن برخی نهادهای فعال در مرز می تواند ضربهای اثرگذار به سرمایه گذاری های مرزی و از همه مهم تر، همه تلاشهای ملی در عرصه توسعه صادرات و ترانزیت تلقی شود.
کمبود نیرو برای بررسی مدارک رانندگان
یکی از رانندگان درباره معطلی خروج از مرز به ایرنا ، می گوید: دو هفته پیش که وارد ایران شدم ، سه گذرگاه مجزا و کانکس های کارکنان راهداری، گمرک و گذرنامه نیمه فعال بودند. غلامرضا فکور می افزاید: فقط کارمند راهداری در کانکس خود حضور داشت و مدارک کامیون را بررسی کرد، اما برای انجام امور گمرکی و بررسی گذرنامه به ناچار از خودرو پیاده شدم و برای دریافت مجوزها به اداره گمرک و سپس قسمت مربوط به گذرنامه مراجعه کردم. اما درویشی، راننده دیگری که هفته قبل از گذرگاه اسلام قلعه - دوغارون وارد ایران شده است می گوید: ماموران گذرنامه، گمرک و قسمت بررسی مدارک کامیون در اتاقک های مرزی حضور داشتند و کار رانندگان را انجام میدادند.
نماینده انجمن شرکت های حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی در پایانه مرزی دوغارون نیز در این باره می گوید: هماکنون پس از آنکه کامیون ها وارد توقفگاه شهید فخری زاده تایباد می شوند تا زمان خروج از گمرک اسلام قلعه افغانستان، دستکم چهار شب معطل می شوند. غلام احمد احسان می افزاید: البته رانندگان ناوگان ایرانی در مرحله بازگشت از اسلام قلعه افغانستان به ایران، به دلیل ایجاد برخی زیرساخت ها از جمله دروازه های سهگانه در گذرگاه مرزی دوغارون، عملا توقفی در مرز اسلام قلعه ندارند. وی خاطرنشان می کند: البته اتاقک های تعبیه شده به گونه ای نیست که رانندگان بتوانند تمام امور گمرکی یا موارد مشابه را از پنجره انجام دهند و باید پیاده شوند و به اتاقک مراجعه کنند.
این در حالی است که یکی از مسئولان محلی شهرستان تایباد که خواست نامی از وی برده نشود، به ایرنا می گوید: متاسفانه برخی ادارات مستقر در مرز دوغارون به دلیل نداشتن نیرو حاضر به افزودن کارمند در اتاقک های مرزی تازه ساخته شده راهداری در مرز دوغارون نیستند و فعالیت آنها به درستی انجام نمی شود. این در شرایطی است که فرمانداری تایباد اعلام کرده است که سه نهاد یاد شده برای انجام امور گمرکی، راهداری و گذرنامه در اتاقک های تعبیه شده مستقر هستند و مشکلی از این بابت وجود ندارد.
انتظار هزار دستگاه کامیون
مدیر پایانه مرزی لطف آباد درگز درباره کاهش توقف ناوگان تجاری می گوید: مهر و آبان امسال ، برنامه ریزی برای کاهش توقف در مسیرهای تردد ناوگان تجاری در این پایانه ، نوبتدهی جداگانه برای خروج ناوگان صادرات حامل ترهبار از تیرپارک، شتاب دادن به انجام تشریفات مرزی و از همه مهمتر افزایش ساعت کار پایانه مرزی لطف آباد تا ساعت ۱۹ از جمله اقداماتی بود که منجر به سرعت گرفتن تردد در این مرز زمینی شد. محسن رکنی اظهار می کند: این اقدامات موجب تسهیل ترددهای تجاری از این گذرگاه مرزی در شمال استان با کشور ترکمنستان شده و در پی آن رفت و آمد ناوگان تجاری در آذرماه نسبت به مهر و آبان ۲۵ درصد افزایش یافته است. وی اظهار می کند: مهر و آبان امسال شمار ناوگان خروجی از این پایانه مرزی ۱۴۰ دستگاه در روز بود که این رقم در آذرماه به طور میانگین به ۱۸۵ دستگاه رسید و ورود روزانه ناوگان نیز در بازه زمانی یادشده از ۱۳۰ دستگاه به حدود ۱۷۹ دستگاه افزایش یافت. مدیر پایانه مرزی لطف آباد در ادامه خاطرنشان می کند: خواب و انتظار ناوگان باری برای ورود به خاک ترکمنستان به پنج روز رسیده است و اکنون نیز حدود هزار دستگاه کامیون در محوطه پایانه، تیرپارک و سطح شهر لطف آباد در انتظار خروج هستند.
فقدان نیرو؛ دلیل یا بهانه همکاری نکردن
این درحالی است که مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی درباره تسهیل تردد کامیون های ترانزیتی در مرز به صراحت گفت: اکنون ۹ اتاقک در سه مسیر (لاین) جدید ورود کامیون از افغانستان به ایران در پایانه مرزی دوغارون برپا شده است که کارکنان اداره گذرنامه هنوز در محل های خود مستقر نشده اند.جعفر شهامت افزود: در راستای اجرای طرح جامع پایانه مرزی دوغارون و با هدف تسهیل و تسریع تردد ناوگان بین المللی در این مرز زمینی، موضوع تجمیع و استقرار دستگاه های ارائهدهنده خدمات مرزی در موقعیت درهای ورود و خروج از چندی پیش در دستور کار این اداره کل قرار گرفته است. وی ادامه داد: در مرحله نخست طرح، این اداره کل به استناد مصوبات شانزدهمین کمیته هماهنگی مرز دوغارون در ۲۵ آبان امسال ۹ دستگاه کانکس در سه مسیر اختصاصی ورود به کشور برای کارکنان اداره کل گمرک، گذرنامه و پایانه مرزی مستقر کرده است.وی تصریح کرد: هم اکنون نمایندگان اداره کل گمرک و پایانه مرزی دوغارون در محل های درنظر گرفته شده مستقر شده اند و انتظار می رود با تکمیل استقرار دستگاه های حاکمیتی، شرایط روانتری برای تردد ناوگان ایجاد شود. وی خاطرنشان کرد: برای آماده سازی کامل مسیرهای تردد در مرحله دوم طرح با هدف استفاده از ظرفیت کامل پذیرش ناوگان در این مرز زمینی، برنامه ریزی و پیش بینی های لازم برای استقرار ۹ دستگاه کانکس دیگر در موقعیت مسیر خروجی (به سمت افغانستان)، مشابه ساختار کنونی در مسیر ورودی به ایران، انجام شده است. شهامت، یکی از الزامات عملیاتی شدن و تحقق طرح یادشده را تسریع در پایش های حمل و نقلی، گمرکی و امنیتی- انتظامی و روان سازی جریان عبوری بیان و تاکید کرد: همکاری همه نهادهای مسئول در مرز و به ویژه استقرار نمایندگان تمامی دستگاههای ذیربط در دروازه های ایجاد شده ضروری و تاثیرگذار است.