سبزوار، شهری سیلخیز با زیرساختهای ناکافی
سبزوار از سال های دور مستعد وقوع سیل بوده و تغییرات اقلیمی دهههای اخیر نیز امکان بروز سیلابهای مهیب و مخرب در این شهر کویری را افزایش داده است. حال آن که سازههای حفاظتی موجود، توان کافی برای حفاظت از شهر در برابر بلایایی از این دست را ندارند.
به گزارش ایرنا، ایران در ردیف ۱۰ کشور نخست بلاخیز دنیا قرار دارد که یکی از اصلی ترین این بلایا، وقوع سیلاب های ناشی از تغییر اقلیم، ساخت و سازهای بی رویه در بستر رودخانه ها و برخی اقدامات غیرکارشناسی و جانمایی نادرست طرح هاست که شهر سبزوار نیز از این قاعده مستثنا نیست. پدیده تغییر اقلیم و بروز خشکسالی های پیاپی، توزیع زمانی و مکانی بارش ها در کشور را تغییر داده است که یکی از تبعات این موضوع، وقوع بارش های تند رگباری در فصل های گرم است که به سبب ضعف زیرساخت های حفاظتی، خسارات فراوانی را به زیربناهای شهری و بخش کشاورزی وارد می کند.
وقوع سیل همواره سبزوار را تهدید می کند و عمده مناطق مستعد سیل خیز این شهر در ارتفاعات شمالی آن قرار دارد که هنگام ورود سامانه های بارشی شدید، سیلاب از این ناحیه به داخل شهر جریان مییابد.
کاهش مخاطرات سیلاب در این شهر مستعد وقوع سیل، نیازمند هم افزایی نهادهایی چون امور آب منطقهای و اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و مدیریت شهری است تا با اجرای طرح های جامع مدیریت سیلاب، احداث بندهای خاکی و مخازن ذخیره آب در بالادست، برای کنترل سیلاب اقدام کنند.
ضرورت تقویت سیل بندهای شمال شهر سبزوار
وقوع سیل یکی از تهدیدات جدی مدیریت شهری سبزوار است، زیرا هم اینک این شهر از ایمنی کافی در برابر مخاطرات سیلاب برخوردار نیست. استحکام بخشی سیل بندها در کنار ذخیره بخشی از آبهای جاری می تواند تبعات ورود سیل به داخل شهر را کاهش دهد.
شهردار سبزوار گفت: یکی از راههای موثر در مهار سیلاب های احتمالی در شهر سبزوار، تقویت سیل بندهای شمال این شهر است.
موسی رجب زاده افزود: هر چند ایجاد سیل بند و بندهای خاکی در خارج از محدوده شهری بر مبنای قانون توزیع عادلانه آب، در حوزه اختیارات وزارت نیرو و امور آب منطقه ای است، اما با توجه به اهمیت موضوع، شهرداری سبزوار همچون سال های گذشته ماشین آلات و تجهیزات خود را در اختیار نهادهای متولی اجرای این طرح ها قرار می دهد.
وی تصریح کرد: البته مدیریت سیلاب های شهری در داخل محدوده شهر بر عهده شهرداری است که در هنگام وقوع سیلاب در بخش شرقی شهر سبزوار به علت وجود طرح سیل بند کال «عیدگاه» و ایجاد دیوار ساحلی، نگرانی خاصی وجود ندارد اما برای بخش شمالی شهر وقوع سیل تهدیدی جدی بوده که راهکار آن تقویت سیل بندهای این ناحیه است.
تکمیل طرح سیلبند شمال شهر سبزوار نیازمند ۸ میلیارد اعتبار
خاستگاه سیلاب های شهر سبزوار، ارتفاعات شمالی این شهر، سیاه کوه و رازقند است و مسیل عیدگاه به عنوان اصلی ترین مجرای تخلیه سیلاب تا انتهای جنوب شرق سبزوار عمل می کند ، به این ترتیب از توحیدشهر تا عیدگاه همه روانآبها به جنوب شهر هدایت می شود. در بخش های شمال غرب و غرب سبزوار در گذشته حوضه آبریزی از مسیر توحیدشهر و پردیس دانشگاه علوم پزشکی به وسیله مسیل کلوت وارد بندسارها و از طریق کانال هزار متری از کلوت غربی به «کهنه آب» سرازیر و از آن جا از شهر خارج می شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان رضوی با بیان این که سازههای حفاظتی لازمه مقابله با سیل است، افزود: سامان دهی و تکمیل طرح سیلبند شمال شهر سبزوار ضروری و نیازمند اعتبار ۸۰ میلیارد ریالی است.
علیرضا طاهری اظهار کرد: یکی از مهمترین اقدامات برای کنترل سیلاب در بخش شمال غربی شهر سبزوار، ساخت بند خاکی کنترل سیلاب است که مقدمات اجرایی آن از سالهای گذشته فراهم شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: همچنین برای هدایت سیلاب های سبزوار، وضعیت کال عیدگاه این شهر بررسی شده است که گام های موثری برای سامان دهی این مسیر برداشته می شود.
وی افزود: همچنین یک طرح ذخیره سازی آب با حجم ۱۵۰ هزار مترمکعب به وسیله بخش خصوصی برای مهار روانآبهای ناشی از سیل در بخش شمال غربی سبزوار در حال پیگیری و اجراست.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار نیز گفت: اجرای طرح سامان دهی، کنترل و مقابله با مخاطرات سیل، با اصلاح و مرمت بند خاکی «سدید» با ظرفیت ذخیره ۱۵۰ هزار مترمکعب روانآب یکی از اقدامات حفاظتی مقابله با سیلاب شهری در سبزوار بوده است.
عباسعلی کیانیفرد افزود: با توجه به این که عمده مناطق مستعد سیل سبزوار در ارتفاعات شمالی این شهر قرار دارد، عملیات اصلاح و مرمت بندخاکی روستای سدید در حوزه شهری سبزوار در حوضه آبخیز شهری با هدف مهار سیلاب و تغذیه سفره های آب زیرزمینی عملیاتی شده است.
وی اظهار کرد: هدف از اجرای طرح مرمت بند خاکی سدید، جلوگیری از خسارتهای احتمالی ناشی از سیلاب، کنترل سیلاب با هدف نفوذ دادن عمقی آب های سطحی، تقویت سفره های آب زیرزمینی و افزایش آبدهی قناتهاست.معاون استاندار و فرماندار ویژه سبزوار نیز در این باره گفت: یکی از بحران های پیش روی این شهرستان، مخاطرات سیلاب است که باید طرح های پیشگیرانه آن همچون طرح سیل بند شمال غرب و جمع آوری روانآبهای شهر عملیاتی شود.
حسین ابراهیمی کردیانی اظهار کرد: جاری شدن روانآبها در کمربند جنوبی شهر نیز هنگام بروز سیلاب مشکلاتی را ایجاد می کند، هر چند برخی نقاط آن اصلاح شده است، اما رفع این مشکل نیاز به چاره اساسی دارد.وی افزود: سبزوار در مسیر ارتباطی تهران - مشهد قرار دارد و لازم است در صورت وقوع بحران هایی همچون سیلاب، پیش بینی های لازم برای اسکان مسافران و زائران در فضاهای خوابگاهی، مدارس، تکایا، مساجد و بقاع متبرکه، هتلها و مهمانپذیرها صورت گیرد.